رشد بازار سهام در اثر نوسان ارز

شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در ابتدای معاملات امروز روند رو به رشد به خود گرفت، امادر میانه معاملات روند کاهشی روی آورد بگونه‌ای که در پایان معاملات با کاهش ۱۸۹۵ واحد به رقم یک میلیون و ۳۱۷ هزار و ۸۹۴ واحد رسید.

وضعیت تالار شیشه ای امروز چگونه است؟/ افت شاخص کل بورس

شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در ابتدای معاملات امروز روند رو به رشد به خود گرفت، امادر میانه معاملات روند کاهشی روی آورد بگونه‌ای که در پایان معاملات با کاهش ۱۸۹۵ واحد به رقم یک میلیون و ۳۱۷ هزار و ۸۹۴ واحد رسید.

به گزارش روند بازار به نقل از نبض بازار، بورس تهران در روز چهارشنبه توانست به روند صعودی روز‌های اخیر خود ادامه دهد، اما قدرت این روند در طول معاملات به مرور کاهش یافت و برخی از نماد‌ها از سقف روزانه خود عقب‌نشینی کردند. شاخص کل بورس در نهایت با یک افزایش ۰.۴۷ درصد به کار خود پایان دهد و شاخص هم‌وزن نیز با ثبت عملکردی ضعیف‌تر، ۰.۳۷ درصد بر ارتفاع خود افزود. ارزش معاملات همچنان در محدوده رکودی باقی ماند و عدد ۲۱۱۱ میلیارد تومانی را به ثبت رساند و شاخص خروج ۲۱۱ میلیارد تومانی سرمایه کد‌های حقیقی از چرخه معاملات بودیم.

شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران گرچه در ابتدای معاملات امروز روند رو به رشد به خود گرفت، اما سپس به روند کاهشی روی آورد بگونه‌ای که در پایان معاملات با کاهش ۱۸۹۵ واحد نسبت به روز قبل خود به رقم یک میلیون و ۳۱۷ هزار رشد بازار سهام در اثر نوسان ارز و ۸۹۴ واحد رسید.

همچنین شاخص کل با معیار هموزن با عقب‌نشینی ۶۹۸ واحد به رقم ۳۷۹ هزار و ۵۷۲ واحد رسید.

ارزش بازار در بورس تهران به بیش از ۴ میلیون و ۹۳۹ هزار میلیارد تومان شد. معامله‌گران امروز بیش از ۶.۲ میلیارد سهام حق‌تقدم و اوراق مالی در قالب ۲۰۹ هزار فقره معامله و به ارزش ۳ هزار و ۱۱۰ میلیارد تومان داد و ستد کردند.

امروز شاخص کل و شاخص قیمت با معیار وزنی ـ ارزشی ۰.۱۴ درصد کاهش یافتند، این دو شاخص با معیار هموزن ۰.۱۸ درصد افت کرد، شاخص آزاد شناور ۰.۲۵ درصد کاهش یافت، شاخص بازار اول بورس ۰.۱۸ درصد افت کرد و شاخص بازار دوم بورس ۰.۱ درصد کاهش یافت.

امروز نماد‌های پتروشیمی پردیس، پتروشیمی فناوران و شستا بیشترین اثر کاهشی در شاخص بورس را داشتند و نماد‌های ملی مس، فولاد مبارکه، ایران‌خودرو و پالایش نفت اصفهان بیشترین اثر کاهشی در شاخص بورس را از خود به جای گذاشتند.

در فرابورس ایران شاخص کل امروز با ۱۳ واحد کاهش به رقم ۱۷ هزار و ۹۵۷ واحد رسید. ارزش بازار اول و دوم فرابورس ایران ۹۷۶ هزار میلیارد تومان شد. ارزش بازار پایه فرابورس هم ۳۳۴ هزار میلیارد تومان شد.

معامله‌گران امروز در فرابورس ایران بیش از ۲.۲ میلیارد سهام حق‌تقدم و اوراق مالی در قالب ۱۶۰ هزار فقره معامله و به ارزش ۶ هزار و ۹۴۵ میلیارد تومان داد و ستد کردند.

ارزش معاملات بورس و فرابورس امروز به حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان رسید که نشان از معاملات عادی و معمولی در بازار سرمایه ایران دارد.

امرورز نماد‌های پالایش نفت لاوان، هلدینگ سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی، پتروشیمی زاگرس و اعتباری ملل به ترتیب بیشترین اثر افزایشی در شاخص فرابورس را داشته‌اند و نماد‌های سنگ‌آهن گهرزمین، داروسازی دانا و بهمن دیزل به ترتیب بیشترین اثر کاهشی در شاخص فرابورس را داشته‌اند.

اکثر سهام موجود در بازار به خاطر ریزش‌های پیاپی ارزنده شده است، اما ارزندگی سهام برای کسانی است که سرمایه‌گذاری بلندمدت همراه با مطالعه، مشاوره و تحقیق انجام می‌دهند، چون سرمایه‌گذاری در بورس الزاما همراه با ریسک و نوسان است.

تغییر نقش دلا‌ر در صعود بورس

با رشد ۳/ ۱ درصدی شاخص کل بورس در روز گذشته، بازدهی این بازار از ابتدای سال از عدد ۲۸ درصد گذشت. استقبال همه‌جانبه سرمایه‌گذاران از سهام در حالی رقم خورد که ارز و طلا به حرکت خود در مسیر کاهشی ادامه دادند. عقب‌گرد ۴/ ۳ درصدی نرخ دلار و تنزل ۳/ ۴ درصدی بهای سکه در سال ۹۸، یکه‌تازی بورس در بین بازارها را بهتر نشان می‌دهد.

سال گذشته، بخش عمده بازدهی در بورس تهران ناشی از رشد دلار و موج تورمی به وجود آمده بود و این تصور را جا انداخت که رشد سهام از محل تقویت دلار صورت گرفته است. اکنون اما این سوال برای بسیاری از معامله‌گران مطرح شده که با وجود عقب‌نشینی بهای ارزها چرا رشد شاخص سهام همچنان ادامه دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد کاهش دمای ریسک سیاسی نقش عمده را در عقب‌گرد دلار ایفا کرده و در پی این خوش‌بینی، بخشی از پول‌ها به انگیزه کسب سود راهی بازار سهام شده است. به بیان ساده‌تر کاهش ریسک‌های غیراقتصادی موجب تقویت ریسک‌پذیری در اقتصاد کشور و در نتیجه اقبال بیشتر به بورس می‌شود. بنابراین مادامی که این انتظارات تداوم یابد، روند مخالف سهام و ارز طبیعی خواهد بود که البته در صورت تغییر نظم سیاسی، کانون گردش نقدینگی نیز به تناسب دستخوش تغییر خواهد شد.

شاخص کل بورس تهران رشد بازار سهام در اثر نوسان ارز در معاملات دیروز با رشد بیش از ۲۹۰۰ واحدی پس از سقف‌شکنی تاریخی خود تا مرز ۲۳۰ هزار واحد نیز رشد کرد. از سوی دیگر دلار در معاملات روزهای اخیر افت‌های پرشتابی را تجربه کرده است. در بازه یک‌ماهه دلار افت بیش از ۱۷ درصدی را تجربه کرده است و این در حالی است که شاخص بورس تهران رشد حدود ۹ درصدی را به ثبت رسانده است. به این ترتیب در شرایطی که سایر بازارها فضای نااطمینانی را برای سرمایه‌گذاران خود رقم زده‌اند سهام با بازدهی قابل توجه سهامداران خود را به ادامه مسیر ۹۸ دلگرم نگه داشته است. در حالی‌که نزول دلار به عقیده کارشناسان می‌تواند سیگنال منفی برای بازار سهام محسوب شود این سوال در شرایط کنونی زیاد پرسیده می‌شود که آیا صعود بورس با نزول این‌چنینی دلار منطقی است؟

بورس در جدال بازارها

شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال ۹۸ تا پایان معاملات دیروز بازدهی ۲۹ درصدی را به ثبت رسانده است. این عدد به این معنا است که اگر سبدی از سهام کل نمادهای بورسی بر اساس وزن ارزش بازار آنها در نظر گرفته شود، میزان بازدهی قابل دسترس حدود ۲۹ درصد است. این درحالی است که امکان کسب بازدهی‌های به مراتب بیشتر وجود داشت. نگرانی از ریسک بالا همواره برای سرمایه‌گذار به خصوص در بورس مشاهده می‌شود. با این حال همان‌طور که در گزارش‌های پیشین «دنیای‌اقتصاد» و همچنین سایت تحلیلی «دنیای‌بورس» عنوان شده بود به دلیل کارآیی پایین بورس تهران امکان کسب بازدهی‌های قابل توجه با ریسک‌های نه‌چندان بالا وجود دارد و تنها معامله‌گر باید با متغیرهای اثرگذار آشنایی لازم را داشته باشد.

دیروز تا ساعت تنظیم این گزارش زیان دلار از ابتدای سال از ۳ درصد فراتر رفت (آخرین نرخ‌های دلار تا ساعت ۱۶ دیروز در کانال ۱۲۷۰۰ تومانی قرار داشت). سکه نیز دست از مقاومت کشید و گرچه با چشم امید به اونس طلا در برابر افت دلار مقاومت می‌کرد اما با فشار حداکثری دلار در بازار داخلی با افت به کانال ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان رسید و افت ۴ درصدی از ابتدای سال را به ثبت رساند. افسار نوسان قیمتی سکه تا حد زیادی در اختیار دلار است. گرچه رشدهای اخیر قیمت طلای جهانی به حمایت از قیمت سکه و کاهش حباب انجامید اما در نهایت شدت نوسان دلار به حدی بالا است که اثر نوسان اونس طلای جهانی را خنثی کند.

در رقابت بازارها بورس پیشتاز است و در این خصوص بازار مسکن نیز چندان قابل اتکا نیست. در این خصوص باید گفت خرید ملک و مسکن به نقدینگی بسیار بالاتری برای حضور سرمایه‌گذاران نیاز دارد و این در حالی است که سرمایه‌گذاری در بورس با کمترین مبالغ نیز برای هر سرمایه‌گذاری امکان‌پذیر است. نکته دوم اینکه با توجه به نقدشوندگی پایین در بازار مسکن از این حیث قابل مقایسه با سهام نیست و حتی اگر رشد قیمت اسمی را شاهد باشیم اما لزوما این موضوع به معنای امکان نقد شدن این دارایی نیست و این در حالی است که بورس با نقدشوندگی بالایی همراه است. در این خصوص باید به ارزش معاملات بیش از هزار میلیارد تومانی در بورس تهران اشاره کرد. میانگین ارزش معاملات بورس تهران از ابتدای سال بیش از هزار میلیارد تومان بوده است. جهش نسبت ارزش معاملات سهام به کل نقدینگی کشور خود نشانه‌ای از حرکت نقدینگی از سایر بازارها به سمت بورس است.

درخصوص جزئیات این موضوع نمی‌توان اظهارنظر دقیقی داشت با این حال جهش نسبت ارزش معاملات به نقدینگی کل کشور در ماه‌های گذشته نسبت به زمستان سال ۹۶ تا بیش از ۵ برابر است؛ نسبت میانگین ارزش معاملات بورس به نقدینگی کشور در زمستان ۹۶ کمتر از ۰۱/ ۰ درصد بوده که این عدد در شرایط کنونی به بیش از ۰۵/ ۰ درصد رسیده است. از این موضوع می‌توان این برداشت را داشت که بخشی از نقدینگی از دیگر بازارها به سمت بورس کشیده شده‌اند.

در ادامه مقایسه بازارها گرچه بعضا شنیده‌ها از اعطای سود بالاتر از ۲۰ درصد از سوی برخی از بانک‌های متخلف خبر می‌دهد با این حال به‌صورت کلی نمی‌توان چندان روی چنین اعدادی در این بازار حساب کرد. به‌صورت ساده با فرض سود ۲۰ درصد یک سپرده‌گذار در بانک سود کمتر از ۵ درصد را از ابتدای سال کسب کرده است که از سود سهامداران بسیار کمتر است. در شرایط کنونی لازم است به ریسک‌ها در کنار فرصت‌های موجود توجه شود. گرچه بورس را می‌توان همچنان جذاب‌ترین بازار سال ۹۸ مطرح کرد با این حال با توجه به گزینه‌های متفاوت سرمایه‌گذاری اگر به این موارد توجه نشود ریسک زیان نیز وجود خواهد داشت.

چرا دلار نزولی شد؟

درخصوص علت نزولی شدن دلار در رشد بازار سهام در اثر نوسان ارز گزارش‌های «دنیای بورس» در هفته‌های گذشته عوامل فشار بر نرخ دلار اشاره شد. عامل سیاسی در کنار انتظارات اقتصادی از آینده (نظیر احتمال کسری بودجه دولت) به رشد نرخ‌ دلار در ماه‌های گذشته کمک کرد اما وضعیت فعلی متغیرها امکان توجیه نرخ‌های بالای دلار را نداشتند. یکی از مواردی که رئیس بانک مرکزی بسیار بر آن تاکید دارد جلوگیری از جبران کسری بودجه احتمالی دولت با چاپ پول توسط بانک مرکزی است که خود می‌تواند نقش بسزایی در کنترل انتظارات نگران‌کننده آتی داشته باشد. همچنان نگرانی از احتمال کسری بودجه دولت با توجه به تعلل دولت در اتخاذ تصمیمات بهینه و حرکت در مسیر اصلاح اقتصادی وجود دارد.

در کنار انتظارات نگران‌کننده اقتصادی که در عوامل سیاسی نیز گره خورده‌اند، هراس سیاسی نقش بسزایی در رشد نرخ دلار داشت. در بدبینانه‌ترین رخدادها مانند احتمال درگیری نظامی در منطقه، دلار به سطوح بیش از ۱۵ هزار تومان رسید. در شرایط کنونی نیز اخبار رایزنی‌های کشورهای منطقه نظیر عراق، قطر یا ژاپن به خوش‌بینی سیاسی در میان فعالان اقتصادی دامن زده و ریزش دلار را به دنبال داشته است. سفر قریب‌الوقوع نخست‌وزیر ژاپن سیگنال سیاسی قدرتمندی بوده که فشار سنگین رشد بازار سهام در اثر نوسان ارز روانی را بر دلالان ارزی وارد کرده و دلار را به کانال ۱۲ هزار تومان سوق داده است.

آیا صعود بورس منطقی است؟

یکی از محرک‌های اصلی رشد قیمتی سهام طی یک سال گذشته جهش نرخ دلار و تورم در اقتصاد کشور بوده است. شواهد نشان می‌دهد که همچنان بورس تا جبران عقب‌ماندگی از متغیرهای اقتصادی پتانسیل رشد دارد و با وجود افت نرخ دلار همچنان می‌توان رشد سهام را منطقی دانست. اگر بدون توجه به شرایط کنونی بورس تهران و متغیرهای اقتصادی و سیاسی به بررسی اثر دلار بر سهام بپردازیم مشخصا افت نرخ دلار در بازار داخل بر سودآوری شرکت‌های بزرگ کالایی که وزن زیادی در تعیین مسیر شاخص کل بورس تهران دارند، اثر منفی دارد. در نتیجه به‌صورت عمومی و بدون در نظر گرفتن شرایط موجود افت دلار می‌تواند بر شاخص سهام فشار وارد کند. علاوه بر این نمونه اثر افت نرخ دلار را می‌توان در عقب‌نشینی تقاضا در بازارهای مختلف مانند بورس کالا (عقب‌نشینی تقاضا از کاتد ملی مس در معاملات دیروز و عدم توازن عرضه و تقاضا برخلاف رویه معاملات ماه‌های قبل) نیز مشاهده کرد. بر این اساس در یک شرایط معمول افت قیمت کالاها در بورس کالا و احتمال افت سودآوری شرکت‌ها در نتیجه نزول دلار می‌تواند بر شاخص کل بورس فشار وارد کند. با این حال همان‌طور که تاکید شد این موضوع برای یک شرایط معمول قابل قبول است و با این فرض که سهام در یک تعادل نسبی با متغیرهای اثرگذار قرار دارد؛ در نتیجه با افت نرخ دلار انتظار برای واکنش منفی سهام نیز وجود دارد. این در حالی است که می‌توان گفت بورس تهران همچنان از متغیرهای اثرگذار بر سهام مانند دلار عقب است و همچنان انتظار برای انعکاس نرخ‌های بالاتر دلار با نزدیک شدن نرخ نیما به بازار آزاد در صورت‌های مالی شرکت‌های بزرگ کالایی مانند پتروشیمی‌ها ، فلزی‌ها، پالایشی‌ها و سایر شرکت‌ها وجود دارد. این موضوع با افزایش نرخ فروش می‌تواند اثر مثبت خود را در سود شرکت‌ها منعکس کند.

موضوع دیگر که در بخش قبل نیز به آن اشاره شد به علت عقب‌نشینی دلار در بازار آزاد باز‌می‌گردد. در این خصوص سیگنال‌ مثبت سیاسی پس از تنش‌های ماه‌های قبل افت دلار را به دنبال داشته است. حال اگر همین موضوع برای بورس در نظر گرفته ‌شود می‌توان به علت منطقی بودن رشد بازار سهام در اثر نوسان ارز رشد سهام با وجود افت نرخ دلار در بازار آزاد رسید.

P/ E سهام در وضعیت سفید

تحلیلگران بورس تهران طی یک سال گذشته به دنبال موارد متعددی به خصوص هراس سیاسی، انتظارات خود از نسبت قیمت به درآمد شرکت‌ها را کاهش دادند، در نتیجه در سود ثابت قیمت‌های پایین‌تری برای شرکت‌ها منطقی در نظر گرفته شد. گرچه سهام مسیر صعودی را در پیش گرفت با این حال رشد قیمتی سهام در نتیجه رشد فزاینده سودآوری بود اما با ریسک‌های متعدد موجود به خصوص در بخش سیاسی به تدریج انتظارات از سودآوری شرکت‌ها به سمت نسبت قیمت به درآمد (P/ E) ۴ حرکت کرد. بر این اساس بخش دوم جاماندگی بورس به این قسمت باز‌می‌گردد. همان‌طور که در مطلب پیشین با عنوان «فرصت بورس‌بازی در باند نااطمینانی» اشاره شده بود به تدریج با رفع ابهامات باید در انتظار رشد نسبت قیمت به درآمد در سهام بود.

صعود بورس؛ نزول دلار

می‌توان گفت همزمانی صعود بورس و نزول دلار می‌تواند منطقی باشد. نکته نخست به جاماندگی بورس از سطوح کنونی دلار (با وجود افت‌های شدید اخیر) مرتبط است. نکته دوم نیز به لزوم تعدیل انتظارات حاصل از شدت اثر ریسک‌ها در سهام باز‌می‌گردد (فرصت بورس‌بازی در باند نااطمینانی). بر این اساس اگر سناریوهای مختلف سیاسی را مرور کنیم، علت این موارد مشخص شود. اگر بنا باشد وضعیت سیاسی کشور به حالت سفید بازگردد، گرچه انتظار برای نزول ادامه‌دار دلار در نتیجه بازگشت آرامش به اقتصاد کشور و تقویت محسوس درآمدهای ارزی دولت وجود دارد اما از سوی دیگر باید اثر این آرامش در سایر بازارها نیز مشاهده شود. در معاملات روزهای اخیر به دنبال افت نرخ دلار به‌عنوان دماسنج انتظارات تورمی در اقتصاد کشور شاهد عقب‌نشینی نرخ سود در اسناد خزانه هستیم. علاوه بر این کاهش شدت ریسک‌های سیستماتیک می‌تواند نسبت قیمت به درآمد انتظاری از سهام را به میانگین تاریخی بورس نزدیک کند و این موضوع عامل حمایتی قوی از سهام محسوب می‌شود. بنابراین برای مثال اگر دلار بنا باشد افت شدید حتی ۲۰ درصدی را تجربه کند، نرخ‌های انتظاری همچنان با نرخ‌های تسعیر شرکت‌های بزرگ فاصله دارد. این در حالی است که با کاهش ریسک در بورس تهران انتظار برای افزایش نسبت قیمت به درآمد انتظاری وجود دارد و این دو اهرم می‌تواند سهام را در مسیر صعودی یاری کند. سناریوی دوم اینکه گشایش رشد بازار سهام در اثر نوسان ارز سیاسی در کوتاه‌مدت با وجود سیگنال‌های مثبت موجود رخ ندهد در نتیجه بار دیگر احتمال ادامه نوسان سیاسی دلار وجود خواهد داشت. حتی با فرض حفظ سطوح کنونی دلار در این سناریو باید بار دیگر به اختلاف نرخ تسعیر دلار در صورت‌های مالی شرکت‌ها به خصوص بزرگان (نرخ نیما) و نرخ بازار آزاد توجه داشت. در بخش دوم نیز همان‌طور که در رشد بازار سهام در اثر نوسان ارز مطالب پیشین اشاره شد بخش قابل توجهی از ابهامات درخصوص مقدار و نرخ صادرات شرکت‌ها رفع شده است و اگر بدترین سناریوی سیاسی کنار گذاشته شود، بورس در جدال با دیگر بازارها نیز همچنان جذاب است. درخصوص سناریوی دوم سیاسی لازم است به اثرات اقتصادی چنین موضوعی نیز توجه شود. برخی بار دیگر به شبیه‌سازی وضعیت کنونی سهام با مهر اشاره می‌کنند. علت این موضوع در نگاه معامله‌گران این است که در مهر‌ماه بورس پس از برخورد با سقف تاریخی خود به دنبال ریزش شدید دلار در بازار آزاد مسیر نزولی را در پیش گرفت و در شرایط کنونی نیز معامله‌گران این موضوع را مطرح می‌کنند که احتمال تکرار این موضوع وجود دارد. بر اساس آنچه تاکنون توضیح داده شد می‌توان از نظر منطقی این موضوع را رد کرد. نکته مهم در رفع ابهام از فروش شرکت‌های صادراتی در شرایط تحریم است. در مهر سال گذشته دقیقا یک ماه پیش از تحریم‌های سختگیرانه آمریکا سردرگمی بسیاری میان تحلیلگران بورسی درخصوص اثر احتمالی این موضوع بر سودآوری شرکت‌ها وجود داشت. این نگرانی‌ها از نرخ فروش تا مقدار فروش شرکت‌های صادراتی را نشانه گرفته بود. اما در ماه‌های اخیر و در دوران تحریم این معضلات محک زده شدند و اثرات خود را در صورت‌های مالی شرکت‌ها نیز منعکس کردند. در شرایط کنونی علاوه بر موارد سیاسی و اقتصاد داخلی باید توجه ویژه‌ای به بازار جهانی نیز داشت که در معاملات امروز نوسان قیمتی بازار جهانی می‌تواند نقش بسزایی در بورس تهران داشته باشد. علاوه بر این در سناریوهای مختلف سیاسی باید اثر آن بر وضعیت تولید و فروش شرکت‌ها در نظر گرفته شود.

ارزان شدن دلار اثر افزایش قیمت اونس جهانی طلا را خنثی کرد

هرچند که طی یک هفته اخیر هر اونس جهانی طلا افزایش ۳۲ دلاری را تجربه کرد اما این رشد بهای اونس جهانی نتوانست آرامش بازار سکه و طلای داخلی را بر هم بزند؛ براین اساس قیمت طلا و سکه در بازار داخلی یک هفته اخیر، با وجود سیر صعودی قیمت جهانی طلا، با ثبات و کاهش نسبی همراه بود.

طبق اعلام روابط عمومی اتحادیه طلا و جواهر تهران به ایسنا، درباره وضعیت بازار سکه و طلا داخلی در طول یک هفته اخیر، در هفته‌ای که گذشت، با گسترش بحران ژئوپلتیکی روسیه و اوکراین، نوسان بازارهای سهام، کاهش بازدهی اوراق خزانه بانک مرکزی آمریکا و همچنین وجود تقاضا برای پناهگاه امن سرمایه‌گذاری، قیمت هر اونس طلا بیش از ۳۲ دلار افزایش پیدا کرد و تا مرز ۱۹۰۰ دلار هم پیش رفت.

اما این رشد بهای جهانی طلا با کاهش نرخ ارز در بازار داخل، خنثی شد و شوکی بر آرامش بازار طلا و سکه کشور وارد نکرد؛ بطوریکه هر گرم طلای ۱۸ عیار در این مدت تنها ۱۰۰۰ تومان کاهش داشت و در پایان معاملات هفتگی بازار، یک میلیون و ۲۰۴ هزار تومان به فروش رسید.

همچنین هر مثقال طلای ۱۷ عیار نیز به عنوان مبنای معاملات طلا در کشور، در همین هفته به افت ۴۰۰۰ تومانی بسنده کرد و در انتهای هفته پنج میلیون و ۲۱۶ هزار تومان معامله شد.

کاهش ۱۰۰ هزار تومانی قیمت سکه طی هفته اخیر

بازار سکه نیز به تبع طلا در هفته گذشته در مدار آرام نزولی قرار گرفت؛ هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با کاهش ۱۰۰ هزار تومانی، ۱۱ میلیون و ۹۸۰ هزار تومان و هر قطعه سکه تمام سکه طرح قدیم با افت ۵۰ هزار تومانی، ۱۱ میلیون و ۸۵۰ هزار تومان پایان هفته عرضه شد.

نیم سکه و ربع سکه نیز در این هفته هر کدام ۵۰ هزار تومان کاهش قیمت داشته و معاملات پایانی هفته به ترتیب شش میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و سه میلیون و ۷۰۰ هزار تومان به فروش رسیدند. سکه گرمی نیز بدون تغییر نسبت به ابتدای هفته با ارزش دو میلیون ۳۰۰ هزار تومان تعیین قیمت شد.

با توجه به آرامش و کاهش تقاضا در بازار سکه، حباب سکه نیز در حد متعادلی در محدوده ۲۰۰ هزار تومان قرار گرفت که نسبت به هفته گذشته ۱۰۰ هزار تومان کوچکتر شده است.

اثر رشد نرخ دلار بر بورس چیست؟/ نگرانی سرمایه گذاران از اثر منفی افزایش نرخ ارز بر بورس

اگرچه تا پیش از این سهامداران افزایش قیمت دلار را بعنوان عاملی مؤثر در رشد بازار سرمایه درنظر می گرفتند اما حالا با رشد دوباره نرخ ارز تحلیلگران و کارشناسان به احتمال واکنش معکوس بورس هشدار می دهند. آنان معتقدند افزایش نرخ ارز تا جایی به رشد بازار سرمایه منجر می شود و از یک نقطه به بعد اقتصاد دیگر کشش نرخ بالای ارز را ندارد و ممکن است اثرات منفی آن کل بازارها از جمله بازار سرمایه را تحت‌تأثیر قرار دهد.

به گزارش کارگر آنلاین، حمید اعرابی، کارشناس بازار سرمایه:سؤال اساسی این است که آیا اصلاً بازارها، به ویژه بازار سهام کشش افزایش دوباره نرخ دلار را دارند یا نه؟ آیا شهروندانی که ماهانه ۱۵۰ دلار حقوق می گیرند اصلا کشش رشد دوباره تورم را دارند؟ باید از نگاه کلان به این داستان نگاه کرد و نباید نگاهی بخشی به موضوع داشته باشیم و فقط منافع بازار سرمایه را درنظر بگیریم. اگر دلار از محدوده قیمت های فعلی بالاتر برود مصیبت های بیشتری برای اقتصاد به وجود می آید. حتی اگر بازار سرمایه از افزایش نرخ دلار تاثیر مثبت بپذیرد و حتی اگر قیمت دلار بالا، بازار سرمایه را با رشد مواجه کند اما در این بین نکته مهمی وجود دارد که نباید از آن غافل شد؛ به عبارت دیگر باید عواقب اجتماعی افزایش نرخ ارز را هم در محاسبات خود در نظر بگیریم. باید ببینیم کارگری که حقوق ۱۴۰ دلاری دارد آیا با افزایش بیش از حد قیمت دلار اصلا کار می کند؟ درست است که اگر قیمت دلار بالا برود سود شرکت ها هم اسمی بالا می رود اما آیا اقتصاد کشش این افزایش قیمت را دارد؟ ما بورسی هستیم و دوست داریم به هر بهانه ای قیمت دلار بالا برود تا سود کنیم اما وجدان اجتماعی چه می شود؟ بقیه مردم چه می شوند؟

نگرانی سرمایه گذاران از اثر منفی افزایش نرخ ارز بر بورس

علی تیموری، تحلیلگر بازار سرمایه:شاید بتوان گفت دلار براساس متغیرهای موجود، در اقتصاد چه نرخ بهینه ای می تواند داشته باشد ولی برای ارزیابی اثر مثبت آن رشد بازار سهام در اثر نوسان ارز بر بازار سرمایه نمی توان نرخ بهینه ای تعیین کرد. باید به افزایش بیش از حد قیمت دلار با این دید نگاه کرد که آیا اگر قیمت دلار خیلی بالا رفت ، انتظار داریم که کالاها و خدمات هم با این افزایش نرخ خود را متناسب کنند یا نه؟ این سوالی است که باید به آن پاسخ داده شود. باید دید آیا در این شرایط سیاست گذار در فضای اقتصادی اجازه می دهد که مثلا فولاد مبارکه هم ورقش را بر مبنای قیمت بالای دلار بفروشد یا نه؟ نگرانی هایی که الان سرمایه گذاران بازار سرمایه از افزایش قیمت دلار دارند از این مساله ناشی می شود که معلوم نیست با رشد نرخ دلار چه اتفاقی برای اقتصاد می افتد. رشد دوباره نرخ دلار ممکن است به تشدید قیمت گذاری دستوری روی برخی کالاها و خدمات منجر شود. قاعدتا قیمت گذاری دستوری باعث می شود که سودآوری شرکت ها متناسب با نرخ ارز رشد نکند. بنابراین اگر بخواهیم با این منطق به افزایش قیمت دلار نگاه کنیم باعث نگرانی است. با این منطق فروش و سودآوری شرکت ها تا حدی از افزایش نرخ دلار اثر مثبت می پذیرند اما اگر قیمت از حدی بالاتر برود مشمول برخی محدودیت های قیمت گذاری می شود. قیمت گذاری دستوری به فساد منجر می شود بنابراین افزایش بیش از انتظار قیمت دلار باعث ضرر شرکت های مشمول قیمت گذاری دستوری می شود. یک نمونه ملموس آن قیمت خودرو است که آثار منفی خود را نشان داده و می بینیم که بازار خودرو چه وضعیت بدی دارد. بنابراین چنین نگرانی در بین سرمایه گذاران بابت اثر افزایش قیمت دلار بر بازار سرمایه وجود دارد.

اثرات منفی افزایش نرخ ارز بر بازار سرمایه

محمد خبری زاد، مدیر سرمایه گذاری کارگزاری کارآفرین:مجموع ارزش بورس و بازارهای اول و دوم فرابورس ۷۴۰۰ هزار میلیارد تومان است که بخش عمده ای از آن را شرکت هایی تشکیل داده اند که به صورت مستقیم با نرخ های جهانی و همچنین نرخ دلار همبستگی مستقیم دارند. سایر صنایعی که ارتباط مستقیم با دلار ندارند، به دلیل آثار تورمی که افزایش نرخ دلار بر صورت های مالی این شرکت ها داشته است، باز هم تحت‌تأثیر این عامل مهم اقتصادی قرار دارند. بر همین اساس همیشه رشد نرخ دلار بعنوان یک محرک قوی برای بازار سرمایه ما عمل کرده است. اما سوالی که اینجا مطرح می شود این است که روند حرکتی دلار با شاخص بورس تا کجا هم سو است؟ هرچه نرخ دلار افزایش یابد، به دلیل آثار تورمی که دارد و حتی باعث کاهش قدرت خرید در داخل کشور می شود ولی تاجایی که مشکلی برای فروش شرکت ها( در بخش صادرات) به وجود نیاید، افزایش نرخ ارز، باعث رشد بازار سهام در اثر نوسان ارز افزایش سود کاغذی شرکت ها شده و به تبع آن رشد بازار سرمایه ادامه خواهد یافت. تنها نکته منفی زمانی به وجود خواهد آمد که به هر دلیلی شرکت ها نتوانند محصول خود را بفروشند. در این زمان دیگر می توان گفت علاوه بر بازار سرمایه، سایر بخش ها نیز آسیب زیادی خواهند دید.

افزایش قیمت دلار در بلندمدت به سود بازار سرمایه است

شایان کرمی، تحلیلگر بازار سرمایه:وقتی دلار رشد نمی کند به تبع آن انتظارات از بازار سرمایه هم تعدیل می شود، باعث می شود بازار خودش عقب نشینی کند. بنابراین افزایش قیمت دلار روی بازار سرمایه اثر مثبت می گذارد و باعث رشد آن می شود اما با توجه به مباحث سیاسی پیش رو از جمله انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شاید بازار سرمایه محل جذابی برای سرمایه گذاران نباشد اما از آن طرف دلار به رشد خود ادامه دهد. اما به این نکته نیز باید توجه داشت یکی از مسائلی که می تواند روی دلار اثر بگذارد و اثر هم گذاشت کنترل تقاضای مصرف با اعمال سیاست های بانک مرکزی بود اما اکنون که بازار سرمایه اوضاع قبلی و رشد گذشته را ندارد و تا حدی خراب شده ، ممکن است بخشی از پول ها که از این بازار بیرون می آید به سمت سرمایه گذاری در بازار ارز و طلا برود. افزایش تقاضای سرمایه گذاری در بازار طلا و ارز ممکن است موجب رشد دلار شود اما در بلندمدت اینگونه نمی ماند. چون بازار سرمایه اصلاح خوبی کرده است و دوباره قیمت ها ارزنده می شود، بازار رشد می کند و بنابراین به مرور تقاضا بیشتر می شود.

اثر آثار منفی اخبار سیاسی بر بورس

سپهر کشاورز، کارشناس بازار سرمایه:افزایش قیمت دلار اثر مثبت خود را روی همه شرکت هایی که محصولات آنان صادر می شود و به ویژه اینکه برای صادرات هم مشکلی ندارند، می گذارد. ما سال هاست تحریم هستیم بنابراین تحریم ها مساله جدیدی نیست. البته در کوتاه مدت افزایش قیمت دلار و به تبع آن نگرانی های سیاسی می تواند روی بازار سرمایه تأثیر منفی بگذارد چون بورس همیشه از سیاست تأثیر می پذیرد و از مسائل سیاسی فراری است. کوچک ترین اخبار سیاسی اثرات منفی شدید روی بازار می گذارد و بنابراین بازار می تواند از این نظر اثر منفی بپذیرد.

رشد ۱۰درصدی دلار جذابیت بازار را بیشتر می کند

احسان حاجی، کارشناس بازار سرمایه:ریزش ۱۱ روزه بازار در مرداد و نبود امکان فروش و خروج از سرمایه گذاری به دلیل قفل بودن اکثر صف های فروش ترس عجیبی در دل سهامداران ایجاد کرد به طوری که حمایت حقوقی ها و برخورد شاخص به حمایت ۶/ ۱ میلیون واحدی تنها دو روز فشار خرید جدید در بازار ایجاد کرد و این دو روز برای بازماندگان از فروش فرصت فروش جدی تلقی شد. حالا از یک طرف در آستانه نزدیک شدن مجدد به کف ۶/ ۱ میلیون واحدی هستیم و از طرف دیگر دلار بازار آزاد از ۲۲ هزار تومان طی یک هفته گذشته به بالای ۲۴ هزار تومان افزایش یافته است. مسلما رشد ۱۰ درصدی دلار می تواند در عرضه کنندگان بورس کالا و شرکت های صادرات محور، جذابیت خرید ایجاد کند. لذا با توجه به عامل کمک کننده نرخ دلار و ترس و هیجان موجود در بازار و البته ریسک های سیاسی تحریم و انتخابات آمریکا، به نظر می رسد بازار ما طی چند هفته آینده بازاری نوسانی( مانند الاکلنگ) همراه با حرکت های هیجانی باشد. در چنین بازاری نوسان گیرها فعالیت بیشتری خواهند داشت و سودهای کمتر از ۱۰ درصد هدف سرمایه گذاران خواهد بود.

قوانین بازارهای پایه فرابورس (زرد و نارنجی و قرمز) چیست ؟

اگر سرمایه‌گذار هستید از همین ابتدا باید بدانید بازار پایه فرابورس ریسک بیشتری برای سرمایه‌گذاری دارد.

دلیل انرا در ادامه بخوانید.

نوع شرکت‌ها و اوراق بهاداری که در هر یک از این بازارها معامله می‌شوند، متفاوت است و شرکت‌های مختلف بر اساس شرایطی که داشته باشند می توانند در یکی از این بازارها ثبت شوند.

همچنین در بعضی موارد الزامات لیست شدن و نیز مقررات مربوط به هر یک از این بازارها متفاوت است.

مشخصات و ویژگی‌های هر یک از این بازارها در آیین‌نامه معاملات بورس تهران و آیین نامه معاملات فرابورس ایران ذکر شده است که می‌توانید از سایت سازمان بورس و رشد بازار سهام در اثر نوسان ارز اوراق بهادار (www.seo.ir) انها را دریافت نمایید.

فلسفه تشکیل بازار پایه

فلسفه تشکیل بازار پایه، یکی الزامات ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه و ماده ۳۶ احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور است که می‌گوید هر شرکت سهامی عام باید سازوکار معاملاتی داشته باشند و باید پذیرش شوند.

چنانچه شرکت‌های مزبور در بورس یا فرابورس پذیرش نشده باشد، حداقل باید ثبت شوند و معاملات آنها در یکی از بازارهای بورسی انجام شود.

اگر شرکت پذیرش شود که به بازار اصلی می‌رود، اما اگر پذیرش نشد، باید امکان انجام معاملات برای شرکت سهامی عام فراهم شود که در نتیجه باید در بازار پایه باشند.

همچنین شرکت‌هایی که از بورس و فرابورس شرایط پذیرش را از دست می‌دهند یا اصطلاحا اخراج می‌شوند، باید نماد آنها در بازار پایه فرابورس بیاید و در آنجا معامله صورت گیرد.

سه دسته شرکت در بازارهای پایه فرابورس حاضر هستند:

• شرکت‌هایی که درخواست پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی باید در بازار پایه درج شوند.
• شرکت‌هایی که در بازار بورس ثبت شده‌اند، اما شرایط پذیرش ندارند.
• شرکت‌هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس، لغو پذیرش می‌شوند. مقررات ارائه اطلاعات در بازار پایه، به مراتب آسان‌تر از بازار اول و دوم است و طبعاً ریسک بیشتری نیز در این بازار وجود دارد.

قوانین جدید بازار پایه فرابورس

چندی پیش طی اطلاع‌رسانی سازمان بورس اوراق بهادار قرار شد اصلاحاتی برای کنترل نوسانات بازار پایه فرابورس در جهت منافع سهامداران در نظر گرفته شود.

بر این اساس قرار شد که سهام بازار پایه در 3 تابلو پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز تقسیم‌بندی شوند.

این بازار که پیش از این شامل بیش از 100 سهم در بازارهای پایه‌ الف، ب و ج بود، بر اساس تقسیم‌بندی جدید قرار شد بیشتر تحت کنترل قرار گیرد.

با توجه به این تغییرات، این سوالات ممکن است برای شما پیش آید:

• بازار پایه چه خواهد شد؟
• آیا نقدینگی از بازار پایه خارج می‌شود؟
• بازار زرد و نارنجی و قرمز پایه چیست؟
• درصد نوسان در بازار پایه چقدر است؟
• چرا برخی روزها نوسان 4 درصدی را در برخی نمادهای بازار پایه مشاهده می‌کنیم؟

برای یافتن پاسخ سوالات‌تان، ادامه مطلب را بخوانید.

پیش از رنگی کردن بازار پایه، طرح های دیگری نیز برای کنترل و اصلاح این بازار در نظر گرفته شده بود.

این طرح‌ها یا کامل نبودند یا با مخالفت فعالین بازار و مدیران سازمان همراه بود.

آخرین طرح رد شده، طرحی بود که در آن قیمت‌های خرید و فروش مشخص نبود و سهامداران با سازو کار خاصی می‌بایست اقدام به خرید و فروش سهام می‌کردند.

پس از رد شدن طرح مذکور، این بار مدیران سازمان بورس تصمیمات دیگری گرفتند.

بر اساس این تصمیم مقرر شد سهام بازار الف، ب و ج در تابلو پایه زرد، نارنجی و قرمز تقسیم‌بندی شوند.

کدام سهام به بازار پایه زرد و نارنجی و قرمز منتقل می‌شوند؟

بر اساس دستورالعمل سازمان بورس، هر نماد با توجه به ویژگی‌های زیر در یکی از سه تابلو قرار می‌گیرد:

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه زرد” منتقل می‌شوند:

• مجموع روزهای تأخیر در ارائه اطلاعات مطابق با “دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان” بیش از 2 مرتبه نباشد.
• دفعات عدم ارائه صورت‌های مالی مطابق با “دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان” بیش از 2 مرتبه نباشد.
• حداقل 1 صورت مالی حسابرسی شده ارائه نموده باشد.

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه نارنجی” منتقل می‌شوند:

• ناشرانی که در دوره مورد رسیدگی حائز شرایط تابلوی “پایه زرد” یا تابلوی “پایه قرمز” نباشند.
• اظهارنظر حسابرس مستقل و بازرس قانونی نسبت به هریک از صورت‌های مالی شرکت اصلی یا تلفیقی گروه از نوع عدم اظهار نظر یا اظهارنظر مردود باشد.

سهامی که دارای شرایط زیر باشند به تابلوی “پایه قرمز” منتقل می‌شوند:

• رأی بدوی یا قطعی مراجع قضایی مبنی بر ورشکستگی ناشر صادر شده باشد.
• مجمع عمومی فوق‌العاده یا مراجع قضایی رأی به انحلال ناشر داده باشند.
• ناظر در سررسید دوره‌های رسیدگی حداقل 3 سال مالی متوالی صورت های مالی حسابرسی شده ارائه نکرده باشد.

حداکثر نوسان در بازار پایه چگونه است؟

طی تغییرات جدید در قوانین بازار پایه، انجام معاملات و دامنه نوسان‌ها به شرح زیر تغییر پیدا کرده است:

• تابلو زرد بازار پایه: در طول هفته دامنه نوسان قیمت، حداکثر 3% است.
• تابلو نارنجی بازار پایه: در طول هفته دامنه نوسان قیمت، حداکثر 2% است.
• تابلو قرمز بازار پایه: در طول هفته دامنه نوسان قیمت، حداکثر 1% است.

در خصوص نوسانات بازار پایه به این نکات توجه کنید:

• در صورت وجود صف خرید و فروش در سه روز متوالی در یک جهت، چنانچه صرف خرید و فروش در پایان جلسه معاملاتی حداقل معامله دو در ده هزار (0.0002) تعداد سهام شرکت باشد در جلسه معاملاتی بعد دامنه نوسان در هر یک از تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب 5، 4 و 2 درصد خواهد شد.
• از این پس امکان محاسبه سهام بازار پایه به عنوان ارزش تضمین (برای دریافت اعتبار معاملاتی) وجود دارد.
• همچنین بر این اساس، صندوق های سرمایه گذاری مختلط قابل معامله در بورس (ETF) و صندوق‌های سرمایه گذاری در سهام می‌توانند تا حداکثر 10% از دارایی های تحت مدیریت خود را در بازار پایه سرمایه گذاری کنند.

مبنای نوسان اعلام‌شده قیمت پایانی روز دوشنبه هر هفته است؛ یعنی در طول هفته دامنه نوسان برای تابلوها یکسان است. در این صورت:

• سهم الف در بازار “پایه زرد”، می‌تواند نهایتاً 15% نوسان در هفته داشته باشد.
• سهم الف در بازار “پایه نارنجی”، می‌تواند نهایتاً 10% نوسان در هفته داشته باشد.
• سهم الف در بازار “پایه قرمز”، می‌تواند نهایتاً 5% نوسان در هفته داشته باشد.

مزایا و معایب قوانین جدید بازار پایه

• مزایا: محدود کردن فعالیت‌های سفته‌بازان، حذف هیجانات موجود در بازار پایه و رشد تدریجی و منطقی سهام.
• معایب: احتمال تبانی بازیگران سهام برای اعمال صف خرید یا صف فروش هر سهم.

چه سهامی به بازار پایه زرد، چه سهامی به بازار پایه نارنجی و چه سهامی به بازار پایه قرمز منتقل خواهند شد؟

طبق اطلاعیه سازمان بورس در این طرح 125 شرکت به بازار پایه زرد منتقل خواهند شد و روزانه تا 3% بازه نوسان خواهند داشت.

به همین ترتیب در بازار پایه نارنجی 42 شرکت و در بازار پایه قرمز 14 شرکت معامله خواهند شد.

در فایل منتشر شده توسط سازمان فرابورس، جزییات بیشتری از بازار پایه و همچنین لیست تمامی سهام بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز را مشاهده نمایید.

پرسش‌های متداول در مورد بازار پایه

1. چه شرکت‌هایی باید درخواست درج در بازار پایه را ارائه کنند؟

شرکت‌های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار باید درخواست درج در بازار پایه را به فرابورس ایران ارائه دهند. شرکت‌های مشمول ثبت نزد سازمان شامل دو گروه ذیل هستند:

شرکت‌های سهامی عامی که تعداد سهامداران آنها مساوی یا کمتر از 100 سهامدار و بیش از 35 سهامدار باشد و حقوق صاحبان سهام آنها بیش از 100 میلیارد ریال باشد.

شرکت‌های سهامی عامی که تعداد سهامداران آنها بیش از 100 سهامدار و حقوق صاحبان سهام آنها بیش از 50 میلیارد ریال باشد.

2. اولین بار شرکت‌ها در کدام تابلو بازار پایه درج می‌شوند؟

تصمیم‌گیری در خصوص نوع تابلو بر عهده کمیته درج خواهد بود.

3. آیا شرکتی که دارای سهام بی‌نام است، امکان درج در بازار پایه را دارد؟

در صورتی که سهام شرکت بی‌نام باشد باید پیش از آغاز معاملات، سهام به بانام تبدیل شده و در سامانه معاملات ثبت شود.

4. آیا شرکتی که دارای سهام ممتاز است، امکان درج در بازار پایه را دارد؟

در صورت وجود سهام ممتاز، باید براساس رویه اجرایی مصوب هیات‌مدیره فرابورس، امکان نقل و انتقال آنها در سامانه معاملاتی وجود داشته باشد.

5. آیا شرکت‌های تعاونی می‌توانند در بازار پایه درج شوند؟

در صورت ثبت شرکت‌های تعاونی سهامی عام نزد سازمان بورس، این شرکت‌ها می‌توانند تقاضای درج خود را به فرابورس ارائه دهند.

6. آیا شرکت‌هایی که در مرحله قبل از بهره‌برداری هستند، امکان درج در بازار پایه را دارند؟

در صورت داشتن شرایط درج در بازار پایه، منعی وجود ندارد.

7. آیا رشد بازار سهام در اثر نوسان ارز حسابرس شرکت متقاضی درج در بازار پایه، باید معتمد سازمان بورس باشد؟

بله- حسابرس شرکت حتما باید از میان موسسات حسابرسی معتمد سازمان انتخاب شده باشد.

8. مراحل درج شرکت در بازار پایه چیست؟

پس از ارائه درخواست و تکمیل مدارک، موضوع درج شرکت در کمیته درج/هیات پذیرش، مطرح و درصورت موافقت کمیته درج/هیات پذیرش با درج شرکت در بازار پایه، باید افشای اطلاعات در سامانه کدال و سپرده کردن سهام نزد سپرده‌گذاری مرکزی انجام شود.

پس از سپرده کردن سهام و در صورت بالا بودن تعداد سهامداران، شرکت باید توزیع برگ سهام جدید را در روزنامه کثیر‌الانتشاری که آگهی‌های شرکت در آن چاپ می‌شود، آگهی کرده و پس از آن درج شرکت در بازار پایه انجام می‌شود.

9. چه اطلاعاتی باید توسط شرکت‌های درج شده در بازار پایه افشا شود؟

موارد افشا طبق دستورالعمل اجرایی افشاء اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان جهت ناشران غیربورسی است که در سایت فرابورس ایران (ifb.ir) در قسمت قوانین و مقررات و بخش دستورالعمل‌ها قابل مشاهده است.

10. آیا شرکت‌های درج شده در بازار پایه ملزم به افشاء بودجه می‌باشند؟

خیر- شرکت‌های درج شده در بازار پایه الزامی جهت افشاء بودجه در سامانه کدال ندارند.

11. آیا امکان انتقال شرکت‌ها بین بازارها وجود دارد؟

انتقال شرکت‌ها بین بازارها، منوط به ارائه درخواست پذیرش و تکمیل فرآیند پذیرش است.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود: