آیا بین ثمن و قیمت تفاوتی وجود دارد؟

بررسی و معرفی شرایط فسخ قولنامه خودرو

بدون شک این روزها شما هم بارها با عبارت «خیارات» مواجه شده‌اید اما شاید کاربرد دقیق آن را در مسائل حقوقی ندانید. زمانی را تصور کنیم که پس از معامله خودرو، یکی از طرفین معامله از عملکرد خود پشیمان شده و قصد ابطال قولنامه را دارد. در چنین شرایطی، با یکی از اشکال خیارات یا همان حق بهم‌زدن معامله، مواجه شده‌ایم.

در این مطلب از آیتول همراه ما باشید تا انواع خیارات در معامله خودرو را بشناسیم و یک بار برای همیشه یاد بگیریم که شرایط فسخ قولنامه ماشین چیست. تفاوتی ندارد شما خریدار هستید یا فروشنده؛ اگر تا انتهای این مطلب همراه ما باشید کلیه شرایط و هزینه‌های معطوف به خودتان در فسخ قولنامه ماشین را خواهید آموخت.

آشنایی با ۶ تا از مهم‌ترین شرایط فسخ قولنامه ماشین

تنظیم قولنامه یا مبایعه‌نامه، قدم اول در خرید و فروش خودرو است. اگر هنوز در دومین قدم وارد نشده، مراحل سند‌زدن و نقل و انتقال خودرو را آغاز نکرده‌اید و از خرید یا فروش خودرو پشیمان هستید، ادامه این مطلب برای شما است. با مطالعه خیاراتی که در ادامه توضیح می‌دهیم می‌توانید یک دلیل قانونی برای بهم‌زدن معامله داشته باشید تا بدون پرداخت خسارت، از انجام معاملات ضررده در امان بمانید.

۱. خیار تخلف از شرط؛ ساده‌ترین علت فسخ قولنامه ماشین

یکی از ساده‌ترین و معمول‌ترین دلایل بهم‌زدن یک معامله، تخلف از شرط است. به این صورت که اگر یکی از طرفین (فروشنده یا خریدار) شرط کرده باشد کاری را به شیوه مشخصی انجام دهد اما به قول خود عمل نکند، طرف دیگر معامله می‌تواند به حکم خیار تخلف از شرط نسبت به فسخ قولنامه ماشین اقدام کند. در ادامه با برخی از معمول‌ترین خیارات تخلف از شرط آشنا می‌شویم.

• پولی به شیوه خاصی واریز شود
• موعد تحویل خودرو روز مشخصی باشد
• زمان سندزدن ماشین تاریخ مشخصی باشد

پیشنهاد می‌کنیم اگر ابتدای راه هستید و مایلید از این بند حساس در مبایعه‌نامه معامله خود استفاده کنید، حتما یک نمونه قولنامه دستی ماشین را بررسی کرده و بر زیر و بم نحوه نگارش آن مسلط شوید. معمولا اشتباهات ساده در تنظیم مبایعه‌نامه مهم‌ترین دلیل دور شدن طرفین معامله از رسیدن به حقوق قانونی آن‌ها است.

۲. خیار شرط؛ قانون فسخ معامله ماشین تا ۲۴ ساعت

به‌دنبال یک قانون فسخ معامله ماشین تا ۲۴ ساعت هستید؟ خیار شرط این امکان را برای شما فراهم می‌کند. خیار شرط به آن معناست که هر دو طرف معامله تا یک بازه زمانی مشخص، مثلا ۲۴ ساعت یا ۷۲ ساعت، امکان فسخ قرارداد بدون هیچ دلیلی را دارند.

توجه داشته باشید که اضافه‌کردن چنین بندی به مبایعه‌نامه ممکن است با دردسر همراه باشد؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنیم هزینه خسارت فسخ معامله را نیز به‌دقت ثبت کنید تا اسیر دام کلاهبرداران خرید و فروش خودرو نیفتید.

۳. فسخ معامله خودرو به علت عیب با خیار تدلیس

تدلیس زمانی رخ می‌دهد که صاحب خودرو، مال را بهتر از چیزی که در واقعیت هست، نشان دهد. درواقع تدلیس در معامله یعنی فروشنده عیب و ایرادهای مال را از شما پنهان کرده و خریدار را فریب دهد. در چنین حالتی خریدار می‌تواند با استناد به خیار تدلیس نسبت به فسخ معامله خودرو اقدام کند. این حالت را غش در معامله خودرو می‌دانند.

یکی از تدلیس‌های متداول، پنهان‌کاری درباره میزان جریمه‌ها یا مالیات خودرو است. پیشنهاد می‌کنیم پیش از خرید خودرو دست دوم، با مراجعه به سامانه مالیات خودرو، هزینه‌های جانبی اتومبیل مورد نظرتان را استعلام بگیرید.

۴. خیار رویت و تخلف از وصف، یکی از مهم‌ترین از شروط فسخ معامله خودرو

چهارمین شرط فسخ معامله خودرو، خیار رویت و تخلف از وصف است. این شرط زمانی پیش می‌آید که شما برای تعویض خودرو خود با خودرو دیگر یا خرید یک خودرو دست دوم، بدون مشاهده قبلی وسیله نقلیه، اقدام کنید. در چنین شرایطی شما با استناد به توصیفات فروشنده عمل کرده‌اید؛ اما چه اتفاقی می‌افتد اگر این توصیف‌ها با خودرو همخوانی نداشته باشند؟ در چنین شرایطی، خیار رویت و تخلف از وصف به کمک شما خواهد آمد.

۵. خیار غبن؛ جلوی ضررهای احتمالی را بگیرید

بلافاصله پس از امضای مبایعه‌نامه، متوجه شده‌اید که در این معامله ضرر کرده‌اید؟ خیار غبن راه نجات شما است! ذکرکردن بند خیار غبن این امکان را برای خریدار و فروشنده فراهم می‌کنند که در هر مرحله از خرید و فروش خودرو، اگر متوجه شدند درحال ضررکردن هستند، سریعا معامله را به هم بزنند.

البته مشخص است که معمولا چنین بندی در مبایعه‌نامه‌ها ذکر نمی‌شود؛ چرا که احتمال کلاهبرداری یا سواستفاده را افزایش می‌دهد. پیشنهاد می‌کنیم اگر می‌خواهید یک معامله بی‌خطر داشته باشید، پیش از امضای هر نوع مبایعه‌نامه، ابتدا به تمامی هزینه‌های معامله آگاه باشید. درواقع میان قیمت اصلی خودرو، هزینه محضر یا قیمت بیمه بدنه تفاوتی وجود ندارد؛ ناآگاهی از هر مورد ممکن است سبب سواستفاده از شما شود.

۶. خیار مجلس؛ فسخ معامله خودرو بدون قولنامه

آیا هنوز در محل معامله قرار دارید و قولنامه را تنظیم یا امضا نکرده‌اید؟ اگر در این مرحله هستید و از معامله خودرو پشیمان شده‌اید، کافی است به بند خیار مجلس استناد کنید.

معمولا خیار مجلس بیشتر زمانی به کار می‌رود که حین معامله، متوجه می‌شوید خودرو ایرادی اساسی دارد یا پول کافی برای معامله ندارید. در این حالت می‌توانید با حکم خیار مجلس فسخ معامله خودرو بدون قولنامه را تجربه کنید.

شرایط فسخ قولنامه از طرف فروشنده چیست؟

تا این بخش از مقاله به معرفی خیاراتی پرداختیم که برای دو طرف معامله کاربردی و قابل استفاده بودند. در این بخش بد نیست نگاهی داشته باشیم به شرایط فسخ قولنامه از طرف فروشنده؛ به زبان ساده‌تر، آیا راهی دارد که فروشنده خودرو نسبت به فسخ معامله اقدام کند؟

ماده ۴۰۲ قانون مدنی، یعنی خیار تاخیر ثمن تنها شرایطی است که برای فسخ معامله خودرو، مختص به فروشنده می‌شود. خیار تاخیر ثمن به آن معناست که اگر تا سه روز پس از موعد معین‌شده، پولی به فروشنده پرداخت نشد، امکان فسخ معامله خودرو برای او فراهم است. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم اگر خریدار خودروی دست دوم هستید، پیش از اقدام برای درخواست و پیگیری کارت خودرو از پرداخت کامل هزینه خودرو، مطمئن شوید!

هزینه فسخ قولنامه ماشین

متاسفانه پاسخ به سوال هزینه فسخ قولنامه ماشین چقدر است؟ عدد دقیقی نیست. در یک نگاه کلی، هزینه فسخ قولنامه باتوجه‌به هر یک از خیارات معرفی‌شده تعیین و صراحتا در متن مبایعه‌نامه ذکر می‌شود.

با این حال اگر برای معامله خود از یک قولنامه دستی استفاده کرده‌اید و بندی تحت عنوان هزینه فسخ قولنامه نیاورده‌اید، قاضی می‌تواند با بررسی مبایعه‌نامه شما، طرف مشمول هزینه و میزان هزینه را تعیین کند.

مدت زمانی قانونی فسخ معامله خودرو چقدر است؟

در این مطلب از وبلاگ آیتول با شرایط فسخ قولنامه ماشین، یعنی انواع خیارات آشنا شدیم. در نظر داشته باشید که در بیشتر مبایعه‌نامه‌های خودرو با ذکر عبارت «همه خیارات از جمله خیار غبن ساقط شده است.» حق فسخ معامله را برای هر دو طرف از بین می‌برند. بنابراین اگر مایلید حتما یکی از خیارات معرفی‌شده در معامله شما وجود داشته باشد، از ذکر آن در متن قولنامه مطمئن شوید.

همچنین فراموش نکنید که شرایط فسخ معاملات بسیار پیچیده است؛ بنابراین پیش از هر اقدامی بد نیست با یک وکیل یا حقوقدان در این زمینه مشورت کنید. اگر این مطلب برای شما مفید بود، نظراتتان را با ما به اشتراک بگذارید. نویسندگان آیتول آماده پاسخ به سوالات و ابهامات شما در موضوع شرایط فسخ قولنامه ماشین هستند.

تفاوت معاوضه و بیع

بیع و معاوضه از جمله عقود و قراردادهایی هستند که به دلیل وجود شباهت در بین آنها موجب شده که بسیاری از مردم آنها را یکسان در نظر بگیرند.

√ اما به طور کلی می‌ توان گفت معاوضه به قراردادی گفته می‌شود که در آن کالا با کالا معامله می شود.

√ اما بیع یا خرید و فروش در واقع مبادله کالا با پول می باشد. که در ادامه به تعریف قانونی بیع و معاوضه، شباهت ها و تفاوت های این دو قرارداد می پردازیم.

تعریف قانونی بیع و معاوضه

√ مطابق قانون مدنی عقد بیع یا قرارداد خرید و فروش این گونه تعریف شده است: بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم.

√ پس از توافق بایع (فروشنده) و مشتری در مبیع (مالی که مورد خرید و فروش قرار می گیرد) و قیمت آن (عوض) عقد بیع به ایجاب و قبول صورت می پذیرد.

√ درعقد بیع داد و ستد و انتقال مالکیت مال، در برابر پول صورت می گیرد. که در اصطلاح حقوقی به پولی که در برابر مبیع داده شده ثمن گفته می شود و قانون مدنی با آوردن عبارت (عوض معلوم) و (قیمت) به آن اشاره نموده است.

√ تعریف عقد معاوضه در قانون مدنی اینطور مقرر شده است: معاوضه عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین مالی می دهد به عوض مال دیگر که از طرف دیگر اخذ می ‌کند، بدون ملاحظه اینکه یکی از عوضین مبیع و دیگری ثمن باشد. در معاوضه احکام خاصه بیع جاری نیست.

√ طبق تعریف قانون از عقد معاوضه، دو مال تحت عنوان عوضین با هم معاوضه می شوند بدون اینکه به آنها مبیع و ثمن گفته شود. بلکه صرفا یک مال در عوض مال دیگر به طرف مقابل داده میشود بدون اینکه قصد آنها خرید و فروش باشد.

شباهت های بیع و معاوضه

√ قراردادهای بیع و معاوضه به واسطه شباهت هایشان به اشتباه یکسان در نظر گرفته می ‌شوند و برخی گمان می‌ کنند که بیع و معاوضه هر دو یک عقد هستند و تفاوتی با هم ندارند. برخی از شباهت های اصلی بیع و معاوضه موارد زیر می باشند:

| هر دو از عقود تملیکی هستند

به موجب بیع یا معاوضه هر یک از طرفین مالک مالی می ‌شوند. در عقد بیع مشتری مالک مبیع و فروشنده مالک ثمن می شود. همچنین هر یک از طرفین معاوضه نیز مالک عوض مالی می ‌شود که به طرف مقابل خود می دهد.

| بیع و معاوضه عقدی لازم هستند

به این معنا که بیع و معاوضه صرفاً در شرایط خاصی که قانون تعیین کرد کرده است قابل فسخ هستند و بی دلیل نمی‌توان این قراردادها را منحل نموده و فسخ کرد و برای طرفین لازم الاتباع هستند و باید به قرارداد پایبند باشند.

| هر دو عقد معوض هستند

یعنی هر یک از طرفین معامله (بیع یا معاوضه) باید مالی را در عوض مالی که از طرف مقابل خود می گیرند، بدهند.

تفاوت های بیع و معاوضه

√ پیش از این به عقد بیع و معاوضه و تعریف حقوقی آنها و همچنین ویژگی های مشترک این دو عقد اشاره شد. در این قسمت به تفاوت‌های این دو قرارداد پرداخته می ‌شود.

اهمیت دانستن تفاوت های بیع و معاوضه در احکام و قوانین مربوط به این دو قرارداد مشخص می‌ شود و برای اثبات حق در محاکم قضایی، دانستن این تفاوت ها کاربرد دارد.

√ یکی از مهمترین تفاوت های عقود بیع و معاوضه در عوضین آنهاست.

√ آنچه در بیع مورد معامله قرار می گیرد مبیع یا مال موضوع بیع نام دارد. در حالی که در معاوضه ممکن است حقوق مالی مورد معاوضه قرار گیرد که آن مال می آیا بین ثمن و قیمت تفاوتی وجود دارد؟ تواند عین یا منفعت عین باشد.

√ تفاوت دیگر، احکام خاص بیع است که در معاوضه جاری نیست. خساراتی که مطابق قانون در بیع برای طرفین حق فسخ ایجاد می کند. مانند خیار تاخیر ثمن، خیار مجلس و خیار حیوان که مختص عقد بیع هستند و در شرایط خاصی برای هر یک از طرفین حق فسخ بیع را به وجود می‌آورند. که این خیارات در معاوضه راه ندارند.

√ حق شفعه نیز از جمله حقوقی است که مختص عقد بیع است و هنگامی که دو نفر در مالکیت یک مال غیر منقول شریک باشند و یکی از شرکا بخواهد سهم خود را بفروشد، شریک دیگر در خرید سهم شریک خود اولویت دارد. اما چنانچه یکی از شرکا بخواهد سهم خود را معاوضه کند شریک دیگر حق شفعه ندارد.

√ تفاوت دیگر در این دو قرارداد در خصوص ثمن بیع و عوض معاوضه است. با این توضیح که در معاوضه تعادل ارزش عوضین مهم نیست. یعنی ممکن است در معاوضه یکی از آیا بین ثمن و قیمت تفاوتی وجود دارد؟ عوضین ارزش مالی بیشتری نسبت به دیگری داشته باشد.

در حالیکه در بیع چنین چیزی ممکن نیست و می بایست عین و ثمن ارزش مالی یکسانی داشته باشند و در غیر این صورت به موجب خیار غبن می توان بیع را فسخ نمود.

√ به طور کلی هنگام انعقاد عقد، قصد طرفین است که مشخص میکند قرارداد بیع یا معاوضه است. یعنی اگر اراده طرفین معامله مبتنی بر خرید و فروش باشد به آن عنوان بیع داده می شود و چنانچه اراده و قصد آنها معاوضه دو مال با یکدیگر باشد به آن عنوان معاوضه داده می‌شود و هر یک از این دو قرارداد احکام و آثار مخصوص خود را دارد.

∴ پرسش و پاسخ

آیا عقد معاوضه همانند بیع عقدی لازم می باشد؟

بنابر توضیحاتی که داده ایم پاسخ به این سوال مثبت می باشد. بنابر این معاوضه عقدی لازم است.

آیا احکام خاصی که بر بیع جاری است در خصوص معاوضه هم کاربرد دارد؟

انواع خیارات در فسخ قرارداد - خانه دادخواهی

همانطور که در مقاله‌های پیشین گفتیم طرفین می‌توانند در مواردی قرارداد بیین خود را بر هم بزنند.

یکی از آن شرایطی که هریک از طرفین می‌توانند قرارداد را فسخ کنند داشتن خیار ( اختیار فسخ معامله است).

تعریف خیارات

خیار حقی است که به طرفین قرارداد یا یکی از آنها و یا به شخص ثالثی اختیار فسخ عقد را می‌دهد.

اصل بر این است که وقتی قراردادی منعقد می‌شود، طرفین به آن ملتزم بوده و در هیچ شرایطی آن را زیرپا نگذارند، مگر این که صاحب حق فسخ، یا همان (خیار) باشند.

اِعمال خیار اصطلاحا فسخ نامیده می‌شود.خیارات مطلقا مخصوص عقود لازم می باشند. در این مقاله به بیان انواع خیارات در معامله، مفهوم خیارات و … خواهیم پرداخت.

انواع خیارات

1)خیار مجلس

طبق ماده 397 قانون مدنی: هریک از متبایعین بعد از عقد فی المجلس و مادام که متفرق نشده‌اند اختیار فسخ معامله را دارند.

یعنی تا زمانی که طرفین در بنگاه یا محل توافق حضور دارند، حق دارند از معامله پشیمان شده و از آن رجوع کنند در واقع خیار مجلس اختیار برهم‌ زدن بیع تا زمانی که دو طرف در کنار هم هستند و از هم جدا نشده‌اند، می باشد.

لازم به ذکر است هرگاه یکی از دو طرف در مجلس عقد بمیرد مرگ او جدایی است و وارثان نمی‌توانند بعد از مرگ مورث در آن جلسه حضور یابند و از حق خیار استفاه کنند.

جانشینی وارث متوفی تنها در صورتی امکان دارد که هنگام مرگ در مجلس باشد و پس از مورث به قائم مقامی او عقد را فسخ کند زیرا در این حالت جدایی بین دو طرف تحقق نمی‌یابد.

*در خصوص بیعی که توسط وکیل منعقد می‌شود وکیل اصولا فاقد اختیار استفاده از خیار مجلس است اما اگر دامنه نمایندگی عام الشمول باشد نماینده حق فسخ به استناد خیار مجلس خواهد داشت.

2) خیار حیوان

دومین خیار، که فقط مربوط به خرید و فروش حیوانات است، به «خیار حیوان» معروف است و براساس آن، خریدار حیوان می‌تواند ظرف سه روز از خرید خود پشیمان شده و حیوان را به فروشنده پس بدهد و پول پرداختی را بگیرد.

3) خیار شرط

طبق ماده 399 قانون مدنی: در عقد بیع ممکن است شرط شود که در مدت معین برای بایع یا مشتری یا هردو یا شخص خارجی اختیار فسخ معامله باشد.

توجه داشته باشید حتما در خیار شرط مدت را معین کنید و لازم به ذکر است هرچیزی که عرفا مدت معینی نداشته باشد قابل قبول نخواهد بود.

در صورت وجود قوه قاهره که مانع استفاده از حق خیار شود، این مهلت تا رفع مانع ادامه پیدا می‌کند.

*در عقد نکاح و وقف و ضمان خیار شرط راه ندارد.

اگر ابتدای مدت خیار در قرارداد ذکر نشده باشد، ابتداء آن از تاریخ عقد محسوب است والا تابع قرارداد متعاملین است.

ولی اگر برای خیار شرط مدت معین نشده باشد هم شرط خیار و هم بیع باطل است.

4) خیار تأخیر ثمن

علاوه بر اجبار خریدار و استفاده از حق حبس، فروشنده می‌تواند به دلیل تاخیر مشتری در پرداخت ثمن و با رعایت شرایط خاص، عقد بیع را فسخ کند.

این حق را در اصطلاح خیار تاخیر ثمن می گویند. ثمن به بهایی اطلاق می شود که کالا در برابر آن معامله شده است؛ خواه با ارزش متعارف کالا در بازار برابر باشد یا بیشتر و یا کمتر باشد.

با توجه به مواد 402 و 456 قانون مدنی، خیار تاخیر ثمن جزء یکی از سه خیار عقد بیع است و به بایع اختصاص دارد.

در خصوص تلف مبیع بعد از سه روز و قبل از قبض در قانون مدنی حکم صریحی وجود ندارد.

ولی می توان بر اساس نظر فقها و همچنین ماده 387 قانون مدنی استفاده نمود و گفت که در مورد تلف مبیع بعد از سه روز و قبل از قبض نیز تلف بر عهده بایع خواهد بود.

نکته دیگر این است که بر طبق ماده ۴۰۸ قانون مدنی ضمانت از مشتری در حکم پرداخت ثمن معامله بوده وموجب سقوط خیار تأخیر ثمن خواهد بود.

متن این ماده بیان داشته است که: اگر مشتری برای ثمن ضامن بدهد یا بایع ثمن را حواله دهد، پس از تحقق حواله خیار تاخیر ساقط می شود.

خیارات مشترک ومختص

خیارات به دو دسته تقسیم می شوند: خیارات مشترک و خیارات مختص. خیارات مختص خیاراتی است که فقط در عقد بیع یافت می‌شود و در عقود لازم دیگر موجود نخواهند شد.

خیارات مشترک در سایر عقود لازم دیگر ایجاد می گردند. خیار تأخیر ثمن بنابر ماده 456 قانون مدنی از خیارات مختص می باشد.

5) خیار رویت و تخلف وصف

هرگاه کسی مالی را ندیده و آن را فقط به وصف بخرد، بعد از دیدن، اگر دارای اوصافی که ذکر شده نباشد، مختار می‌شود که بیع را فسخ کند یا به همان نحو که هست قبول نماید.

بنابراین اگر یکی از متعاملین یا هیچ یک از آنان مال مورد معامله را ندیده و فقط با ذکر اوصاف یا از روی نمونه معامله کرده باشد و بعدا معلوم شود که مورد معامله دارای اوصاف ذکر شده یا مطابق نمونه نمیباشد، خریدار حق فسخ خواهد داشت .

باید دقت داشت که در این صورت که خریدار مبیع را ندیده و به وصف یا از روی نمونه خریده و بعد از رویت متوجه شده، مبیع مطابق نمونه یا اوصاف مذکور نیست، فقط میتواند یا معامله را فسخ کند یا اینکه آن را به همان صورت قبول کند آیا بین ثمن و قیمت تفاوتی وجود دارد؟ ولی نمیتواند چیزی از ثمن بکاهد.

لازم به ذکر است اگر وصفی که خریدار درباره ی آن به اشتباه افتاده است اساسی و جوهری باشد خود موضوع معامله، عقد باطل است و در نتیجه خیاری وجود ندارد.

در رابطه با خیار رویت وتخلف وصف گفته شد که خریدار قبلا نباید آن کالا را دیده باشد وگرنه شامل این نوع خیار نمی‌شود ولی در ماده 413 قانون مدنی گفته شده که هرگاه یکی از متبایعین مالی را سابقا دیده و به اعتماد رویت سابق معامله کند و بعد از رویت معلوم شود که مال مزبور اوصاف سابقه را ندارد اختیار فسخ خواهد داشت.

6) خیار غبن

طبق ماده 416 قانون مدنی: هریک از متعاملین که در معامله غبن فاحش داشته باشد، بعد از علم به غبن می‌تواند معامله را فسخ کند.

غبن به چه معنی است؟ غبن یعنی ضرر، بنابراین هریک از متعاملین که ضرر نماید بواسطه اشتباه در ارزش مورد معامله یا موضوع معامله حق فسخی دارند که به آن خیار غبن گویند.

البته غبن و ضرر باید فاحش باشد و ملاک فاحش بودن ملاک عرفی است یعنی باید عرفا قابل مسامحه نباشد.

نکته‌ی مهم آگاه نبودن طرف زیان دیده از میزان قیمت واقعی :

یعنی معامله کننده باید هنگام انعقاد قرارداد علم به قیمت عادله نداشته باشد.

بنابراین اگر کسی با علم به قیمت و بر اثر اضطراب یا آیا بین ثمن و قیمت تفاوتی وجود دارد؟ شتاب در معامله مالی را بخرد، خیار فسخ نخواهد داشت. ماده 418 قانون مدنی در این باره مقرر میدارد که:

اگر مغبون درحین معامله عالم به قیمت عادله بوده است خیار فسخ نخواهد داشت.

رجوع به کارشناس شایع ترین وسیله احراز فاحش بودن غبن است و دادگاه می‌تواند خود به این ابتکار دست زند ولی آیا بین ثمن و قیمت تفاوتی وجود دارد؟ هزینه اجرای قرار کارشناسی به عهده مدعی است.

آیا خیار غبن فوری است؟

مطابق ماده 420 قانون مدنی: خیارغبن بعدازعلم به غبن فوری است. یعنی بعد از اگاهی از غبن باید فورا یعنی در کوتاهترین مدتی که عرفا لازم است حق خود را اعمال و فسخ قرارداد را اعلام کند. باید دقت داشت که منظور از فوری بودن در این ماده، فوریت عرفی است.

7) خیار عیب

اگر بعد از معامله معلوم شود که مبیع معیوب بوده مشتری مختار است در قبول مبیع معیوب با اخذ ارش یا فسخ معامله.

خیار عیب شامل هردو اختیار فسخ قرارداد و مطالبه ارش می‌شود بنابراین وقتی خیار عیب ساقط می‌شود مشتری نه می‌تواند قرارداد را فسخ کند نه حق مطالبه ارش دارد.

اختیار مشتری در صورتی است که مبیع موجود و سالم و در ملکیت خریدار باشد وگرنه اختیار فسخ از بین میرود و خریدار تنها حق ارش گرفتن دارد.

ماده 427 قانون مدنی نیز در ارتباط با اخذ ارش بیان میدارد که :

اگر در مورد ظهور عیب، مشتری اختیار ارش کند تفاوتی که باید به او داده شود به طریق ذیل معین می گردد:

قیمت حقیقی مبیع در حال بی عیبی و قیمت حقیقی آن در حال معیوبی توسط اهل خبره معین می شود.

اگر قیمت آن در حال بی عیبی مساوی با قیمتی باشد که در زمان بیع بین طرفین مقرر شده است تفاوت بین این قیمت و قیمت مبیع در حال معیوبی، مقدار ارش خواهد بود.

اگر قیمت مبیع در حال بی عیبی کمتر یا زیادتر از ثمن معامله باشد نسبت بین قیمت مبیع در حال معیوبی و قیمت آن در حال بی عیبی معین شده و بایع باید از ثمن مقرر به همان نسبت نگاهداشته و بقیه را به عنوان ارش به مشتری رد کند.

در صورت اختلاف بین اهل خبره، حد وسط قیمت ها معتبر است.

موارد سقوط خیار فسخ

در موارد زیر مشتری نمی‌تواند بیع را فسخ کند و فقط میتواند ارش بگیرد:

1) در صورت تلف شدن مبیع نزد مشتری یا منتقل کردن آن به غیر

2) در صورتی که تغییری در مبیع پیدا شود،اعم از اینکه تغییر به فعل مشتری باشد یا نه.

3) در صورتی که بعد از قبض مبیع عیب دیگری در آن حادث شود، مگر اینکه در زمان خیار مختص به مشتری حادث شده باشد که در این صورت مانع از فسخ و رد نیست.

8)خیار تدلیس

اختیار فسخ برای کسی که فریب خورده باشد. برای مثال اگر فردی خودرویی را به حساب این‌که کم‌کارکرده است، خریداری کند و بعد مشخص شود که فروشنده با دستکاری کیلومترشمار، خریدار را فریب داده، در این صورت خریدار می‌تواند به خیار تدلیس اشاره کند و معامله را برهم بزند.

9)در خیار تبعض ثفقه

خیار تبعّض صَفقه، خیار ثابت به سبب بطلان معامله نسبت به بعض کالا یا بها آن می باشد.

بعنوان مثال هرگاه خریدار در یک معامله دو چیز را بخرد و سپس معلوم شود که یکی از آن دو قابل تملک نیست یا از آنِ غیر فروشنده است و او اجازه فروش آن را ندهد، معامله نسبت به آن بخش باطل است و خریدار نسبت به بخش دیگر از کالا ی مورد معامله خیار تبعّض صفقه پیدا می‌کند و می‌تواند عقد را فسخ کند یا آن را در برابر بهای آن بخش از کالا امضا و اضافه بهای پرداختی را باز پس گیرد.

حکم یاد شده در موردی که فروشنده دو چیز را به عنوان بها کالا دریافت کند و عقد نسبت به یکی باطل باشد نیز جاری است.

10)خیار تخلف شرط

هرگاه شرطی ضمن عقد به نفع یکی از متعاملین شده باشد، در صورت تخلف شرط، مشروط له (کسی که شرط به نفع اوست) با حدود و شرایطی می‌تواند معامله را فسخ کند. این نوع حق فسخ در فقه خیار اشتراط هم نامیده شده. احکام خیار تخلف شرط به طوری است که در مواد ۲۳۴ الی ۲۴۵ قانون مدنی ذکر شده است.

برای روند بهتر پرونده خود و جلوگیری از اطاله دادرسی بهتر است با وکلا و کارشناسانی که در این زمینه تخصص و تجربه دارند مشورت نمایید.

جهت دریافت مشاوره و پیگیری موضوع خود می توانید با وکلای موسسه حقوقی خانه دادخواهی فرنود با شماره 02188617168 داخلی 110 در ارتباط باشید.

رای وحدت رویه جدید دیوان عالی کشور به شماره 811 شامل چه مواردی است؟

رای وحدت رویه جدید هیات عمومی دیوان عالی کشور به شماره 811 راجع به نحوه رد ثمن معامله به نرخ روز که در روزنامه رسمی شماره 22242مورخ 6/5/1400 منتشر شده است بنا بر آنچه در رای یاد شده آمده و البته حاوی حکم بهتری نسبت به رای 733 همان هیات می باشد،در خصوص بطلان معامله در فرض مستحق للغیر در آمدن صادر شده است.

ولی به نظر تفاوتی از جهت دلیل بطلان عقد وجود ندارد.به طور کلی در سال های اخیر نظرات متفاوتی در مورد نحوه رد ثمن معامله در فرض بطلان قرارداد ارائه شده است.گروهی قائل به آن هستند که فقط ثمن قراردادی ،مسترد می گردد.در رای وحدت رویه شماره 733 فی الواقع پول به نرخ روز و در رای شماره 811 تمایل به پرداخت قیمت روز ملک مورد معامله می باشد که مطمئناً در وضعیت حاضر،رای اخیر به نحو بهتری از خریدار در عقد بیع جبران خسارت می نماید.

اداره حقوقی قوه قضاییه طی نظریه مشورتی شماره 7/1400/466 مورخ: ۱۴۰۰/۰۵/۲۳ به نوعی مسائل بالا را مورد بررسی قرار داده است که ذیلاً درج می گردد:

استعلام : یک قطعه باغ به با قرارداد عادی و کاربری باغ شهر فروخته می شود و خریدار بعدا متوجه می شود که باغ موصوف فاقد کاربری مجاز بوده و بدون مقررات قانونی تقسیم و فروخته شده است ؛ لذا دعوای بطلان قرارداد را مطرح و دادگاه وفق ماده ۳۶۵ قانون مدنی حکم بر بطلان قرارداد صادر می کند . خریدار ثمن و خسارت وارده را مطالبه کرده و مدعی است پس از سپری شدن سه سال از تاریخ معامله ، ثمن پرداختی با کاهش ارزش مواجه شده است .

1- آیا دادگاه می تواند با وحدت ملاک از رأی وحدت رویه شماره ۱۵۷۳۳/۷/۱۳۹۷ هیأت عمومی دیوان عالی کشور با قیمت به روز و منطقه ای ملک با جلب نظر کارشناسی حکم صادر کند ؟

2- آیا دادگاه می تواند ثمن معامله را با لحاظ شاخص اعلامی بانک مرکزی در تاریخ عقد بیع به عنوان خسارت ملاک عمل قرار دهد ؟

3- آیا دادگاه صرفا فروشنده را باید به ثمن دریافتی محکوم کند ؟

۱-۲ و ۳ – مطابق ماده ۳۶۵ قانون مدنی بیع فاسد اثری در تملک ندارد ؛ لذا هر گاه کسی به عقد فاسد مالی را قبض کند ، وفق قاعده على اليد ملزم به رد به مالک واقعی است و تا زمان رد ضامن است . عودت مال و أعاده وضع به حال سابق اقتضای آن را دارد که اقرب به مثل یا قیمت مال مسترد شود و این امر منوط به مطالبه مالک نیست . در فرض سوال که بیع به جهتی غیر از مستحق للغير در آمدن مبیع باطل است ، اعاده وضع به حال سابق اقتضای آن را دارد که ثمن و خسارت ناشی از کاهش ارزش آن مسترد شود ؛ هم چنان که حکم مقرر در ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی و ماده ۳۹۱ این قانون با لحاظ آراء وحدت رویه شماره ۷۳۳ مورخ ۱۵/۷/۱۳۹۳ و ۸۱۱ مورخ ۱/۴/۱۴۰۰ هیأت عمومی دیوان عالی کشور و ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ مؤید این دیدگاه است . بنابراین در فرض سؤال محاسبه غرامت وارده بر ثمن معامله باید با رعایت رأی وحدت رویه شماره ۸۱۱ مورخ ۱/۴/۱۴۰۰ هیأت عمومی دیوان عالی کشور و با ارجاع امر به کارشناس و بر اساس میزان افزایش قیمت ( تورم ) اموالی که از نظر نوع و اوصاف مشابه همان مبیع هستند ، صورت گیرد .

بیع نامه چیست؟ و چه تفاوتی با قولنامه دارد؟

اگر می‌خواهید تعریف دقیق بیع‌نامه و قولنامه را بدانید توصیه می‌کنیم مقاله پیش رو را انتها مطالعه فرمایید. در این مقاله ابتدا به بررسی دو مفهوم مبایعه‌نامه و قولنامه می‌پردازیم. سپس مهمترین تفاوت بیع نامه و قولنامه را برایتان شرح می‌دهیم و در ادامه چگونگی قرار دادن وجه التزام در قولنامه را برایتان بیان می‌کنیم.

هر فردی در طول مدت زندگی خود بنابر مقتضیات زندگی اجتماعی، حتما یک یا چند بار پای امضای قولنامه یا بیع‌نامه رفته است. شاید برای شما نیز پیش آمده است که هنگام خرید یا فروش ملک یا اتومبیلی، ابتدا قولنامه‌ایی را بین خود تنظیم کرده سپس برای انتقال سند در دفترخانه اسناد رسمی یا همان محضر حضور پیدا کرده‌اید. دانستن مفهوم و آثار حقوقی متفاوت دو موضوع بیع‌نامه و قولنامه می‌تواند از بروز مشکلات و گرفتاری‌های حقوقی در آینده جلوگیری کند.

لازم به ذکر است که برای انجام کارهای انحصار وراثت می‌توانید با وکیل انحصار وراثت از گروه وکلای هوداد در تماس باشید تا تمامی مراحل با سرعت و بهترین کیفیت انجام شود.

بیع‌نامه چیست؟

مبایعه‌نامه قراردادی است که طی آن بیع انجام شده است. بیع به قراردادی اطلاق می‌شود که طبق آن مالی به دیگری فروخته می‌شود. در نتیجه عرفا قرارداد مکتوبی که بین طرفین (فروشنده و خریدار یا بایع و مشتری) تنظیم می‌شود و براساس آن مالی در مقابل دریافت عوض یا بهاء یا قیمت فروخته می‌شود مبایعه‌نامه به شمار می‌رود، که در اصطلاح به صورت “بیع‌نامه” نیز به کار می‌رود.

قولنامه چیست؟

گاهی برای شما پیش آمده است که قصد خرید یا فروش مالی را دارید ولی مقدمات آن هنوز فراهم نشده است؛ مثلا خلافی اتومبیل پرداخت نشده یا ملکی به علت بدهی به شهرداری پایان کار نداشته است. در چنین شرایطی خریدار یا فروشنده فقط به وعده بیع در آینده اکتفا می‌کنند و تنها قول انجام معامله در آینده را به هم می‌دهند و این قول را به صورت مکتوب بین خود تنظیم می‌کنند که به آن قولنامه می‌گویند.

در این حالت طرفین براساس اصل آزادی قراردادها، قراردادی عادی تنظیم می‌کنند و در آن متعهد می‌شوند که در زمان و مکان مشخصی مثل دفتر اسناد رسمی حضور یافته و با شرایط تعیین شده در قرارداد، معامله را انجام دهند. نکته مهم مورد توجه این است که در واقع قولنامه باعث ایجاد تعهد بین خریدار و فروشنده می‎‌شود و تملک موضوع مورد معامله را به همراه ندارد.

تفاوت بیع نامه و قولنامه چیست؟

حال با توجه به تعریف دقیقی که از قولنامه و بیع‌نامه ارائه دادیم، بیشتر متوجه تفاوت مبایعه‌نامه و قولنامه به‌خصوص آثار حقوقی متفاوت این دو خواهید شد.

عموم مردم به قولنامه مبایعه‌نامه هم می‌گویند اما باید گفت که این دو واژه از لحاظ حقوقی با هم تفاوت دارند. همان‌گونه که گفتیم، مبایعه‌نامه یعنی همان قرارداد بیع که اگر متعهد به تعهد خود عمل نکند می‌توان ایشان را ملزم به تسلیم مبیع یا ثمن کرد

در واقع مبایعه‌نامه مانند سایر قراردادهایی که طرفین برای انجام تعهد بین خود تنظیم می‌کنند در دادگاه معتبر است. مبایعه‌نامه قراردادی است که طی آن بیع انجام شده و بیع اطلاق به انتقال مال دارد، در صورت امتناع خریدار از پرداخت کامل بهای معامله و یا خودداری فروشنده برای انتقال سند، هر یک از آن‌ها می‌توانند با درخواست از دادگاه صالح طرف مقابل را به انجام تعهدش مجبور سازد.

در قولنامه الزام و اجبار نسبت به انتقال سند و یا تعهد مندرج در قولنامه وجود دارد؛ بدین‌ترتیب اگر فروشنده از حضور در دفتر اسناد رسمی و انتقال رسمی ملک به خریدار خودداری کرد، خواهان می‌تواند با درخواست از دادگاه صالح، او را برای به‌نام زدن سند در دفترخانه مجبور سازد و دادگاه نیز در صورت تقاضای خریدار، حکم به الزام انجام معامله رسمی و پرداخت وجه التزام را صادر می‌کند.

با تفاوت بیع‌ نامه و قولنامه آشنا شدید؛ حال در ادامه به بررسی مهمترین قسمت قولنامه یعنی وجه التزام می‌پردازیم.

وجه التزام (اجباری) که در قولنامه قرار داده می‌شود چیست؟

طرفین قرارداد برای محکم کردن قولنامه معمولا مبلغی را در قرارداد قید می‌کنند تا در صورتی که متعهد از انجام تعهد خود سربازد، مکلف به پرداخت آن مبلغ به طرف دیگر (متعهدله) باشد. این مبلغ را وجه التزام می‌گویند.

قرار دادن وجه التزام در قولنامه به چه طریقی صورت می‌گیرد؟

اصولا درج وجه التزام در قولنامه به یکی از روش‌های زیر می‌تواند انجام شود:

• در قولنامه قید می‌شود در صورتی که فروشنده یا خریدار از اجرای مفاد تعهد خویش امتناع کرد، فلان مبلغ را باید به طرف دیگر بپردازد. در این صورت اگر فروشنده به تعهد خود (انتقال مال) عمل نکند، خریدار می‌تواند با احراز عدم اجرای تعهد، وجه التزام را بگیرد و هم از فروشنده بخواهد که مورد معامله را با سند رسمی به وی انتقال دهد.
• چنانچه در قولنامه ذکر شود طرفین موافقت نمودند در تاریخ … در دفترخانه… حاضر شوند و سند رسمی تنظیم کنند. و در صورت امتناع عدم حضور یا امتناع فروشنده، فروشنده ملزم به انتقال و پرداخت روزانه… ریال خسارت تاخیر است. در این فرض مالک باید مورد را به خریدار منتقل کند و خسارت مذکور را هم بپردازد.
• در قولنامه طرفین موافقت می‌کنند که در تاریخ… در دفترخانه… حضور یابند و سند رسمی تنظیم کنند و در صورت عدم حضور هر یک در دفترخانه، وی مکلف است مبلغ… ریال را به طرف دیگر بپردازد و تعهد خویش را نیز انجام دهد.

باید بدانید کسی که وجه التزام را مطالبه می‌کند باید خود تعهداتش را کامل انجام داده باشد. مثلا خریدار باید در دفترخانه حاضر شود و قیمت معامله را نیز به رویت دفتردار برساند و عدم اجرای تعهد طرف دیگر احراز شود.

مهمترین نکات طلایی مبایعه‌نامه و قولنامه

تفاوت بیع‌ نامه و قولنامه را برای شما بیان کردیم، حال لازم است که با نکاتی در این زمینه نیز آشنا شوید: