بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار

لیست اوراق سلف موازی استاندارد قابل معامله در بازار ثانویه

اوراق سلف استاندارد چیست؟

در ایران بازار سرمایه از بخش‌های متنوعی تشکیل شده است که در این میان بورس کالا از ساختار استاندارد و خوبی برخوردار است و بخش بزرگی از معاملات در این بخش از بازار سرمایه رقم می‌خورد. در بورس کالا ابزارهای مالی و معاملاتی متنوعی توسط فعالان بازار به کار گرفته می‌شود. هدف اصلی از به کارگیری این ابزارهای مالی هدایت صحیح سرمایه، رشد اقتصادی بازارهای داخلی، جدا شدن از بخش سنتی معاملات در بازار و… است. همان‌طور که اشاره کردیم در این بازار ابزارهای متنوعی وجود دارد و در این مقاله قصد داریم به اوراق سلف استاندارد بپردازیم که از آن به منظور تامین مالی بخش صنعت استفاده می‌شود. با ما همراه باشید.

اوراق سلف چیست؟

کلمه سلف به تنهایی به معنی اطاعت کردن یا قبول کردن است. اوراق سلف در اصل نوعی اوراق صکوک محسوب می‌شوند که نسبت به سایر اوراق در بازار کالای ایران از امنیت بیشتری برخوردارند. سرمایه‌گذاران یا در اصل خریداران با استفاده از این اوراق صکوک می‌توانند نقدینگی مورد نیاز خود را تامین کنند و به نوعی محصول مورد نیاز را از طرف فروشنده پیش‌ خرید کنند.

قرارداد سلف چیست؟

قرارداد سلف در بازار کالای ایران به عنوان ابزاری است که افراد با استفاده از آن محصولات و کالاهای مد نظر خود را با قیمت مشخص در این بازار پیش خرید می‌کنند. به زبان ساده‌تر، مالکان محصولات خود را به صورت نقدی پیش فروش می‌کنند و در روزهای آتی به دست خریدار می‌رسانند. در این میان یک قرارداد نسیه هم وجود دارد که برعکس قرارداد سلف بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار تلقی می‌شود. در قرارداد نسیه فروشنده محصول مورد نظر را به خریدار تحویل می‌دهد و حساب و کتاب آن در روزهای آینده انجام خواهد شد.

پس با این اوصاف قرارداد سلف به قراردادی گفته می‌شود که فروشندگان با استفاده از آن، محصولات خود را با قیمت مشخص به صورت نقد و بر اساس قرارداد سلف به خریداران پیش فروش و در روز تعیین شده، ارائه کنند. در نظر داشته باشید که قراردادهای سلف در بازار کالای ایران، بازار ثانویه ندارند و همین امر موجب محدودیت نقدینگی در این بازار می‌شود.

قرارداد سلف موازی استاندارد چیست؟

همان‌طور که در بخش قبلی اشاره کردیم قراردادهای سلف دارای برخی محدودیت‌ها در روند بازار هستند که برای برطرف کردن این محدودیت‌ها، قرارداد سلف موازی استاندارد طراحی شده است. در واقع هدف از ایجاد این ابزار در بازار کالای ایران این است که شخص خریدار قادر است معادل دارایی پایه خریداری شده را قبل از سررسید، به شخص دیگر واگذار کند. بنا به تعریفی که در این بخش ارائه شد، اوراق سلف موازی استاندارد نوعی ابزار مالی تلقی می‌شوند که بر اساس قرارداد سلف موازی استاندارد در بازار منتشر می‌شود.

در این فرآیند ناشر اوراق سلف موازی استاندارد، بدون در نظر گرفتن قیمت دارایی پایه، مقداری سود کم را برای سرمایه‌گذاران در چهارچوب قرارداد اختیار فروش در سررسید تضمین می‌کند. در صورتی که قیمت دارایی پایه در این پروسه افزایش پیدا کند، سود مازاد نیز به شخص سرمایه‌گذار تعلق پیدا می‌کند. در صورتی که سرمایه‌گذاران در این زمینه قصد پوشش ریسک اوراق سلف موازی استاندارد را داشته باشند می‌توانند از ابزار مالی به نام اختیار خرید و فروش تبعی استفاده کنند.

اختیار خرید و فروش تبعی چیست؟

اختیار خرید تبعی در اصل نوعی اختیار معامله است که به منظور پوشش ریسک در فرآیند معاملات همراه با اوراق سلف موازی از سوی خریدار به فروشنده کالا اعطا می‌شود. بر اساس آن، اختیار خرید تعداد مشخصی از دارایی پایه را در سررسید و به قیمت اعمال تعیین شده در قرارداد، به عرضه کننده می‌دهد. از طرف دیگر اختیار فروش بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار تبعی به اختیار معامله‌ای گفته می‌شود که باز به همراه اوراق سلف موازی استاندارد از سوی فروشنده به خریدار اعطا می‌شود و بر اساس آن خریدار اوراق، تعداد مشخصی از دارایی پایه را در سررسید به قیمت اعمال تعیین شده در قرارداد، به عرضه کننده می‌دهد.

ویژگی دارایی‌های واجد شرایط برای عقد قرارداد سلف موازی استاندارد

دارایی‌هایی که در بازار کالای ایران واجد شرایط عقد قرارداد سلف موازی استاندارد هستند باید دارای برخی ویژگی‌ها باشند که در این بخش به این عوامل اشاره می‌کنیم:

• امکان تحویل فیزیکی داریی پایه وجود داشته باشد.
• دارایی پایه قابلیت استانداردپذیری را داشته باشد.
• یک مرجع قیمتی قابل اتکا در فرایند معاملات وجود داشته باشد.
• به منظور نقل و انتقال کالا محدودیت‌های قانونی خاصی وجود نداشته باشد.
• یک بازار نقدی قوی به منظور ارائه دارایی پایه وجود داشته باشد.
• قیمت‌گذاری‌های دولتی بر روی کالا وجود نداشته باشد که در اصل به عنوان نوعی محدودیت قیمتی در روند معاملات تلقی می‌شود.

کاربرد قراردادهای سلف موازی چیست؟

به عنوان نمونه در نظر داشته باشید که برخی تولیدکنندگان ممکن است در فرآیند تولید محصول با کمبود نقدینگی مواجه شوند که دقیقا در همین بازه زمانی با استفاده از اوراق سلف موازی به پیش فروش نقدی محصولات خود در بازار می‌پردازند و بر همین اساس نقدینگی مورد نیاز آن‌ها برای تولید محصول تامین می‌شود. بنابراین اوراق سلف موازی در اصل ابزاری به منظور تامین نقدینگی شرکت‌ها یا راهی برای تامین سرمایه شرکت‌ها محسوب می‌شود.

کاربرد بعدی اوراق سلف موازی استاندارد این است که با استفاده از آن کسری بودجه دولت را می‌توان تامین کرد. در این فرایند دولت می‌تواند با انتشار اوراق سلف برخی از محصولات و تولید‌ات خود را به مردم پیش فروش کند و در زمان سررسید ارائه محصولات، کالاها را در بازار جهانی به خریداران خود اعطا کند. با این تفاسیر دولت می‌تواند با این ابزار مالی تا حدودی کسری بودجه خود را تامین کند.

انگیزه اصلی تولیدکنندگان و خریداران در پروسه استفاده از اوراق سلف موازی چیست؟

در معاملاتی که بر اساس اوراق سلف موازی صورت می‌گیرد، فروشنده کالا و خریداران دارای برخی از اهداف و انگیزه‌های مالی هستند که در این بخش به این انگیزه‌ها اشاره می‌کنیم:

انگیزه تولیدکنندگان محصول:

• با استفاده از این اوراق، قادر به تامین مالی برای پروسه تولید محصولات خود هستند.
• با استفاده از این ابزار اطمینان دارند که محصولات‌شان پیش از تولید در بازار به فروش می‌رسد.
• امکان برنامه‌ریزی استاندارد برای تولید و فروش محصولات برای تولید‌کنندگان وجود خواهد دارد.

انگیزه خریداران محصول:

• این امکان برای خریداران وجود دارد که برای صنایع پایین دستی، مواد اولیه مورد نیاز را تامین کند.
• با استفاده از این ابزار مالی خریداران نسبت به قیمت مواد اولیه در معامله اطمینان خاطر خواهند داشت.
• امکان ایجاد بستر مناسب به منظور سرمایه‌گذاری و کسب سود قابل توجه برای خریداران وجود دارد.

اوراق سلف موازی استاندارد دارای چه مزایایی است؟

اوراق سلف موازی استاندارد همانند سایر اوراق موجود در بازار سرمایه داری برخی مزایا است که در بازار بورس قابل استفاده هستند. در این بخش به شرح مزایای اوراق سلف موازی استاندارد می‌پردازیم:

• تامین مالی برای تولیدکنندگان محصولات و کالاها
• کاهش هزینه‌های معاملاتی
• افزایش نقدشوندگی بازار
• تضمین نقدشوندگی اوراق به دلیل وجود بازارگردان
• معافیت مالیاتی
• دارای عمر کوتاه‌ مدت یک تا ۲ سال
• کشف قیمت روزانه و لحظه‌ای برای کالاها در چارچوب مکانیسم بازار
• دارای حداقل سود تضمین شده که این سود بر اساس رشد قیمت دارایی پایه تا سقف مشخص می‌تواند رشد کند
• امکان خرید و فروش قراردادهای سلف موازی در بازار ثانویه
• ریسک پایین

کارمزد اوراق سلف موازی استاندارد

معاملاتی که بر پایه اوراق سلف موازی استاندارد در بازار بورس کالای ایران انجام می‌شود نهایتا دارای سقف کارمزد 0.000725 به ازای هر قرارداد خرید و فروش خواهد بود. در نظر داشته باشید که در مرحله پذیره‌نویسی اوراق سلف، کارمزد خرید و فروش در اصل به عهده ناشر اوراق خواهد بود.

نحوه خرید اوراق سلف موازی استاندارد چگونه است؟

دقت داشته باشید که به منظور خرید اوراق سلف موازی استاندارد در بازار بورس کالای ایران، باید در گام اول از طریق کارگزاری‌های بورس، برای ثبت ‌نام و دریافت کد معاملاتی اقدام و در مرحله بعدی درخواست خود را مبنی بر استفاده از اوراق سلف موازی استاندارد ثبت کنید. در نهایت بعد از بررسی‌ درخواست شما، این امکان برای‌تان فراهم خواهد شد.

سخن آخر

بازار سرمایه یکی از بهترین بسترهای سرمایه‌گذاری در هر کجای دنیا به شمار می‌آید. در ایران هم این امکان برای تمام افراد فراهم شده که با استفاده از ابزارهای مالی مختلف به معاملات در این بازار بپردازند و در نهایت کسب سود قابل توجه‌ای داشته باشند. ما در این مقاله به معرفی ابزار پرکاربردی به نام اوراق سلف موازی استاندارد در بازار بورس کالای ایران پرداختیم. نحوه استفاده از آن و ویژگی‌های عمده این ابزار مالی و انگیزه‌هایی که برای تولید‌کنندگان و خریداران محصول وجود دارد را عنوان کردیم.بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار

تولیدکنندگان محصولات در اصل با استفاده از اوراق سلف استاندارد قادر هستند که محصولات خود را به صورت نقدی در بازار پیش فروش کنند و با استفاده از سرمایه‌ای که برای آن‌ها حاصل می‌شود امکان مدیریت بهتر پروسه تولید و برنامه‌ریزی‌های مالی برای محصولات جدید را داشته باشند. در اصل این ابزار مالی در بازار بورس کالای ایران به عنوان یک راه حل برای تامین سرمایه محسوب می‌شود که تولید‌کنندگان با استفاده از آن به شکل بهتری قادر به ارائه محصولات خود در بازار هستند و در عوض خریداران هم از بعضی مزایا‌ بهره‌مند می‌شوند.

برای اوراق سلف نمی‌توان رقم دقیقی را به عنوان نرخ سود اعلام کرد و در هر مورد، هنگام انتشار اوراق رقم سود مشخص می‌شود. معمولا نرخ سود این اوراق نسبت به سپرده‌گذاری‌های بانکی بیشتر است و از حداقل 18 درصد به بالا برآورد می‌شود.

اوراق سلف موازی استاندارد در بازار بورس چیست؟ + نحوه معامله آن

شرکت‌های حاضر در بازار بورس، به منظور تامین مالی خود، از ابزارهای متفاوتی استفاده می‌کنند که یکی از این ابزارها، قرارداد سلف است.

این قرارداد در بازار بورس ایران، دو نوع دارد: قرارداد سلف عادی و قرارداد سلف موازی استاندارد.

در این مقاله قصد داریم تا به بررسی مفهوم این دو نوع قرارداد در بازار بورس و مقایسه انواع آن با یکدیگر، بپردازیم. اگر شما هم علاقه‌مند به یادگیری مفاهیم موجود در بازارهای مالی هستید، پس تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

قرارداد یا اوراق سلف چیست؟

سَلَف در لغت به معنی پیش‌پرداخت است و معاملات سلف یکی از ابزارهای مالی مهم در بازار سرمایه محسوب می‌شود.

برای اینکه بهتر با مفهوم قرارداد سلف آشنا شوید، به این مثال توجه کنید: فرض کنید آپارتمانی برای پیش فروش وجود دارد که در این موقعیت، خریداری قصد پیش‌خرید یک واحد یا واحد‌هایی از آن آپارتمان را از پیمانکار سازنده دارد.

در مقابل طی یک قرارداد، پیمانکار متعهد می‌شود که در زمان مقرر و قید شده در قرارداد، به تعهدات خود (تحویل واحد یا واحدها) عمل کند. در واقع پیمانکار برای تامین مالی خود اقدام به فروش واحد یا واحدها می‌کند.

اگر بخواهیم قرارداد سلف را با توجه به مثال بالا تعریف کنیم، باید اینگونه بگوییم که:

در حقیقت فروشنده از طریق قرارداد سلف، وجه مورد نیاز خود را از خریدار می‌گیرد و در تاریخ مشخصی کالای مشتری را به او تحویل می‌دهد.

در بیشتر کشور‌ها قراردادهای سلف خارج از بازار بورس و در قالب یک قرارداد توافقی انجام می‌شود؛ اما در ایران چنین نیست و این نوع قراردادها در بازار بورس و براساس استانداردهای خاصی انجام می‌شوند.

تحویل کالا در بورس کالای ایران، از جانب سازمان‌های نظارتی بورس تضمین می‌شود. علاوه بر این؛ بر طبق این قرارداد، کالاها با قیمتی پایین‌تر از قیمت نقدی، به مشتریان فروخته خواهد شد. (اگر این قابلیت وجود نداشته باشد، تقریبا استفاده از این قرارداد کارایی خاصی برای خریدار نخواهد داشت).

در این قرارداد اگر شما، کالایی را برای خود خریده باشید، در واقع کالا را با قیمتی پایین‌تر از قیمت واقعی خود خریداری کرده‌اید و اگر به قصد فروش خریداری کرده باشید، می‌توانید از تفاوت قیمت خرید و فروش آن سود به دست آورید.

در واقع در این نوع از قرارداد، خریدار امیدوار است قیمت کالا در آینده افزایش یابد؛ بنابراین، می‌توان گفت که انگیزه معامله‌گران از عقد قرارداد سلف با هم متفاوت است.

فروشندگان یا تولیدکنندگان کالا و خدمات، برای این که بتوانند برای فروش و تولید خود برنامه‌ریزی کنند، به قرارداد سلف روی می‌آورند. فروشنده با عقد قرارداد سلف، از یک طرف مطمئن می‌شود که بعد از تولید محصول، خریداری برای آن وجود دارد و از طرف دیگر مطمئن می‌شود که با کسری بودجه مواجه نخواهد شد.

از سوی دیگر؛ خریدار قرارداد سلف می‌تواند با خرید کالا و خدمات مورد نیاز خود، برای تولید و فروش آینده شرکت برنامه‌ریزی انجام دهد. همچنین، خریدار دیگر نگرانی بابت افزایش قیمت کالای مورد نظر خود را نخواهد داشت.

معایب قرارداد سلف چیست؟

از محدودیت‌های قرارداد سلف، غیرقابل انتقال بودن آن است.

در قرارداد سلف خریدار باید تا زمان تحویل گرفتن کالا منتظر بماند و حق انتقال آن را به شخص دیگری ندارد.

علاوه بر این، دارندگان این نوع قرارداد معمولا با مشکل نقدشوندگی مواجه هستند و نمی‌توانند نسبت به تغییرات قیمت واکنش نشان دهند. مهم تر از همه این موارد، مشکل عدم وجود بازار ثانویه برای معاملات اوراق سلف نیز وجود دارد.

بنابراین، می‌توانیم محدودیت‌های زیر را برای قرارداد سلف نام ببریم:

• مشکل نقدشوندگی
• عدم وجود بازار ثانویه
• عدم توجه زیاد فعالان بازار مالی بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار به این نوع قرارداد
• عدم امکان عکس‌العمل نسبت به تغییر قیمت

به این ترتیب، مهم‌ترین مشکل در قرارداد سلف، مشکل نقدشوندگی و نبود یک بازار ثانویه برای آن است.

برای رفع این مشکلات و محدودیت‌ها، قراردادی طراحی شده که پیش از سررسید می‌توان آن را به شخص دیگری انتقال داد؛ به این قرارداد، قرارداد سلف موازی استاندارد می‌گویند.

اوراق سلف موازی استاندارد چیست؟

معاملات قرارداد سلف موازی استاندارد، شکل تکامل یافته‌ای از معاملات سلف عادی در بازار فیزیکی بورس کالا و انرژی است.

همانطور که گفتیم، یکی از معایب قرارداد سلف عادی، نداشتن بازار ثانویه است که برای رفع این مشکل و محدودیت، قراردادهای سلف موازی ایجاد شده‌اند.

در واقع در قراردادهای سلف عادی، امکان فروش کالای مورد نظر به شخص ثالث وجود ندارد؛ اما در قراردادهای سلف موازی استاندارد، خریدار قبل از موعد سررسید قرارداد، می‌تواند همان میزان پایه‌ای که خرید انجام داده است را به شخص ثالثی در بازار واگذار کند.

قرارداد سلف موازی استاندارد از ابزارهای بازار مالی بورس کالای ایران به شمار می‌رود. از برتری‌های این اوراق می‌توان به نقدشوندگی آن‌ها اشاره کرد؛ چراکه به دلیل وجود بازارگردان‌ها به راحتی می‌توان این اوراق را به وجه نقد تبدیل کرد.

یکی دیگر از برتری‌های این اوراق، معافیت مالیاتی است که بر اساس قانون بازار اوراق بهادار تعیین شده است.

محدودیت‌های موجود در قرارداد سلف عادی که منجر به ایجاد قراردادهای سلف موازی استاندارد شده است.

دارایی پایه در اوراق سلف موازی استاندارد به چه معناست؟

در قراردادهای سلف، مقدار مشخصی از یک دارایی تحت عنوان دارایی پایه معامله می‌شود.

بر طبق قرارداد، فروشندگان موظف هستند در زمان مقرر کالا را به خریدار تحویل دهند؛ این تاریخ مهم است و در قرارداد ذکر می‌شود. پس از آن خریداران می‌توانند این قرارداد‌ها را در قالب قرارداد سلف موازی به شخص ثالثی در بازار ثانویه بفروشند.

فروشنده اوراق سلف موازی استاندارد، فارغ از قیمت دارایی پایه، یک مقدار سود حداقلی را برای سرمایه‌گذاران در قالب اختیار فروش در موعد سررسید ضمانت می‌کند.

اختیار خرید و فروش تبعی در اوراق سلف موازی چیست؟

به منظور پوشش ریسک ناشی از نوسانات قیمت دارایی پایه در قرارداد سلف موازی استاندارد، می‌توان از ابزار اختیارات خرید و فروش تبعی استفاده کرد.

اما این اختیارات به چه معناست و چگونه می‌توانند در اوراق سلف موازی استاندارد، ریسک ناشی از نوسانات دارایی پایه را پوشش دهند؟

اختیار فروش تبعی

اختیار فروش تبعی اختیاری است که از سوی فروشنده، همزمان با معامله سلف به خریدار داده می‌شود. بر مبنای این اختیار، خریدار می‌تواند تعداد مشخصی از دارایی پایه را به قیمت “قیمت اعمال” تعیین‌شده در “مشخصات قرارداد” به فروش برساند.

در قرارداد سلف موازی استاندارد این اختیار تنها به خریدار سلف موازی استاندارد انتقال می‌یابد.

اختیار خرید تبعی

اختیار خرید تبعی اختیاری است که از سوی خریدار همزمان با معامله سلف به عرضه‌کننده داده می‌شود.

بر مبنای این اختیار، خریدار می‌تواند تعداد معینی از دارایی پایه را در موعد سررسید و به نرخ اعمال مشخص شده در قرارداد، به عرضه‌کننده انتقال دهد.

با توجه به تعاریفی که از اختیار خرید و فروش تبعی ارائه دادیم، در قراردادهای سلف موازی استاندارد، در صورتی که قیمت کالا افزایش یابد، امکان محدود کردن زیان عرضه‌کننده اوراق، وجود دارد.

بازدهی این اوراق مرتبط با قیمت کالا (دارایی پایه) است؛ به عبارتی اختیارات تبعی، کسب سود را با نرخ مشخص برای سرمایه‌گذار تضمین می‌کند.

اما سوال اینجاست که اگر زمانی، خریدار اوراق سلف موازی استاندارد اقدام به فروش این اوراق در بازار ثانویه کند، خریداری در بازار وجود نداشته باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟ در این زمان بازارگردان به تعهدات خود عمل کرده و این اوراق را خریداری می‌کند.

معمولا چه کسانی از اوراق سلف موازی استفاده می‌کنند؟

یکی از راه‌های تامین مالی مناسب برای شرکت‌ها و واحدهای تولیدی که با کسری منابع روبه‌رو می‌شوند، استفاده از این اوراق است. بنابراین، یکی از عرضه‌‌کنندگان این اوراق، شرکت‌های تولیدی هستند.

در مقابل عرضه‌کنندگان، خریداران قرار دارند. منظور از خریداران، سرمایه‌گذاران و افرادی هستند که منابع مالی مازاد دارند. این افراد می‌توانند شخصیت‌های حقیقی یا حقوقی باشند که به دنبال کسب منفعت و سود هستند.

مزایای استفاده از قرارداد سلف موازی استاندارد برای خریدار

از مزایای این قراردادها برای سرمایه‌گذار، می‌توان به سود تضمین شده‌ای که در یک بازه زمانی مشخص به خریدار تعلق می‌گیرد اشاره کرد.

منظور از سود تضمین شده این است که وقتی عرضه کننده به خریدار همراه با قرارداد، یک اختیار فروش تبعی می‌دهد، به این معنی است که اگر در تاریخ سررسید، قیمت کالا پایین‌تر از قیمت توافقی در اختیار فروش باشد، دارنده اختیار معامله در صورت تمایل می‌تواند از اختیار خود استفاده کند و عرضه‌کننده موظف است که با همان قیمت درج شده در اختیار، کالاها را خریداری کند.

در این صورت یک سود تضمین شده‌ای به خریدار تعلق می‌گیرد. اگر قیمت دارایی پایه به مقدار زیادی افزایش یابد، علاوه بر سود تضمین شده، یک سود مازاد هم به خریدار تعلق خواهد گرفت.

در صورتی که در تاریخ سررسید قرارداد، قیمت کالا بسیار بیشتر از قیمت توافقی یعنی همان قیمت اعمال باشد، خریدار حق این را دارد که اختیار فروش خود را اعمال نکند و کالاها را با قیمت بالاتر در بازار عادی بفروشد.

مزایای استفاده از قرارداد سلف موازی استاندارد برای عرضه‌کننده

همان‌طور که در توضیح اختیار خرید تبعی گفتیم، این اختیار در کنار قرارداد سلف موازی استاندارد از خریدار به عرضه‌کننده داده می‌شود. یعنی ناشر یا همان عرضه‌کننده این اختیار را دارد که در سررسید با قیمت اعمال شده، دارایی را بخرد یا نخرد.

اگر در تاریخ سررسید، قیمت بازار کالا بیشتر از قیمت توافق شده در اختیار خرید باشد، عرضه‌کننده می‌تواند اختیار خرید خود را فعال کرده و سرمایه‌گذار موظف است که با همان قیمت درج شده در قرارداد کالا را به عرضه‌کننده بدهد.

با این اختیار عرضه‌کننده در برابر نوسانات قیمتی دارایی پایه مصون می‌ماند.

همچنین اگر قیمت روز دارایی پایه یا همان کالا، پایین‌تر از قیمت درج شده در اختیار باشد، عرضه‌کننده می‌تواند از اختیار خرید خود استفاده نکند و در بازار آزاد، کالا را با قیمت پایین خریداری کند.

علاوه بر مواردی که به عنوان مزایا برای هر یک از طرفین ذکر کردیم، مزایای کلی دیگری نیز وجود دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• معاملات سلف موازی استاندارد، معاف از مالیات بر درآمد هستند.
• نقدشوندگی این اوراق با حداقل سود تعیین شده در معاملات، توسط بازارگردان در بازار ثانویه تضمین می‌شود.
• وجوه حاصل از فروش اوراق سلف موازی استاندارد، امکان تامین مالی سرمایه‌گذاری‌های مختلف را برای عرضه‌کننده فراهم می‌کند.
• علاوه بر تامین مالی عرضه‌کننده، این اوراق خریدار و فروشنده را در مقابل نوسانات قیمت یا سود و زیانی که به موجب تغییرات قیمت در آینده به وجود خواهند آمد، محافظت می‌کند.

آیا واقعا اوراق سلف موازی استاندارد امکان نقد شدن دارند؟

با توجه به اینکه عموم مردم از این اوراق استفاده نمی‌کنند، ممکن است با خود فکر کنید که نقدشوندگی این اوراق بسیار کم است.

اما نگران نباشید، موجودیتی به نام بازارگردان در بازار این اوراق وجود دارد که اگر قصد فروش اوراق خود را داشته باشید ولی مشتری در بازار برای آن وجود نداشته باشد، بازارگردان این اوراق را خریداری خواهد کرد. پس دیگر بابت نقدشوندگی این اوراق نگران نباشید.

شما می‌توانید در سایت مدیریت فناوری بورس تهران با جستجوی نماد مورد نظرتان و یا عبارت سلف، نمادهای مورد معامله در بازار سلف موازی استاندارد را مشاهده کنید.

لیست اوراق سلف موازی استاندارد قابل معامله در بازار ثانویه

چه کالاهایی در قالب اوراق سلف قابل معامله هستند؟

1. اولین ویژگی این کالاها این است که، باید قابلیت “انتقال فیزیکی کالا” را داشته باشند. به عنوان مثال، شمش فولاد، ورقه گرم فولاد، سنگ آهن، نفت و… از نمونه‌هایی هستند که عرضه‌کننده می‌تواند در تاریخ سررسید، آن‌ها را به خریداران تحویل دهد.
2. دومین ویژگی این این است که، کالاهایی می‌توانند در قالب این قرارداد معامله شوند که هیچ محدودیت قانونی و قیمتی برای آن‌ها وجود نداشته باشد. منظور از محدودیت قیمتی این است که این دارایی پایه از طریق دولت قیمت‌گذاری نشده باشد و بتوان آن را توسط معاملات انجام شده در بازار قیمت‌گذاری کرد.

چگونه می‌توان معاملات ثانویه اوراق سلف موازی استاندارد انجام داد؟

اگر شرکت یا تولیدکننده‌ای جهت تامین مالی خود، قصد داشته باشد که یکی از دارایی‌های پایه خود را در قالب قرارداد سلف بفروشد، باید مراحل زیر را طی کند:

1. در ابتدا باید به یک نهاد مالی به عنوان مشاور پذیرش مراجعه کند. سپس مجوزهای لازم را دریافت نموده و قرارداد را منعقد نماید. در این مرحله، باید بازارگردان هم انتخاب کند.
2. بعد از مرحله اول، دیگر لازم نیست عرضه‌کننده کاری انجام دهد. مشاور پذیرش به نمایندگی از عرضه‌کننده به شرکت بورس کالا مراجعه می‌کند و مدارک و مستندات لازم را جهت بررسی به آن‌ها تحویل می‌دهد.
3. در قدم بعدی، مشاور مالی منتخب، تضمین مورد نظر سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه را آماده و به این سازمان ارائه می‌دهد.
4. در نهایت، در صورت عدم وجود مشکل در این فرآیند، مشاور پذیرش جهت انتشار اوراق سلف موازی، به بورس کالا مراجعه می‌کند.

سخن پایانی

شرکت‌ها و تولیدکننده‌ها، به منظور تامین مالی خود اقدام به عرضه یک دارایی پایه در بازار بورس می‌کنند. این عرضه به وسیله اوراق قرارداد سلف عادی یا سلف موازی انجام می‌شود. در این قرارداد خریدارانی نیز وجود دارند که با خرید اوراق سلف، می‌توانند کالای مورد نظر خود را با قیمت کمتری پیش‌خرید کرده و با فروش به موقع آن، سود خوبی به دست آورند.

در این مقاله، درباره قرارداد و اوراق سلف در بازار بورس ایران و نحوه عرضه و خرید آن صحبت کردیم. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید باشد.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

اوراق سلف یا قراردادهای سلف چیست و آشنایی با کاربرد آن

بدون شک در بازار سرمایه و معاملات قراردادهای زیادی بسته می‌شوند که هر کدام ویژگی‌های خاص خودشان را دارند. یکی از همین قراردادهای پرکاربرد اوراق سلف هستند که امتیازی ارزشمند را در اختیار افراد قرار می‌دهند. اگر بخواهیم که قراردادهای سلف به طور خلاصه معرفی کنیم، باید بگوییم که این دسته از قراردادها امکان پیش‌فروش کالا را به تولیدکنندگان می‌دهند.

برخی از واحدهای تولیدی در طول فعالیت خود دچار کمبود نقدینگی شده و نیاز به تامین مالی دارند. در چنین شرایطی تولید کننده با ارائه اوراق سلف تولید کننده وجه کامل را دریافت کرده و سفارش در زمانی مشخص دریافت خواهد شد. همچنین در این قراردادهای ارزش کالا از مبلغ درج شده در قرارداد کمتر است که انگیزه مشتریان یا سرمایه‌گذار را بالاتر می‌برد. البته که در مورد قراردادهای سلف نکات مختلفی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

اوراق سلف چه محدودیت‌هایی دارند؟

با اینکه قراردادهای سلف دارای امتیاز ارزشمندی به نام تأمین مالی هستند، اما این دسته از قراردادها محدودیت‌هایی نیز به همراه دارند. در گذشته زمانی که فروشنده و خریدار یک قرارداد سلف را منعقد می‌کرد، با چالشی جدی روبه‌رو می‌شدند که آن‌ هم عدم امکان فروش یا خرید تا زمان تحویل کالا بود.

با وجود چنین محدودیتی عرضه کننده و سرمایه‌گذار باید تا زمان تحویل کالا منتظر می‌ماندند تا بتوانند سفارشات خود را به فروش برسانند. همچنین در این شرایط نیز با تغییرات قیمت‌های عرضه کننده و خریدار با زیان‌های مالی قابل توجهی مواجه می‌شدند. به همین دلیل قراردادهای سلف موازی استاندارد پا به میدان گذاشتند تا چنین محدودیت‌هایی را از بین ببرند.

معرفی قراردادهای سلف موازی، راهی برای رفع محدودیت‌ها

زمانی که محدودیت‌های اوراق سلف در معاملات دچار مشکل شدند، قراردادهای سلف موازی استاندارد به وجود آمدند. به طور کلی این دسته از قراردادها تفاوت چندانی با همان نمونه‌های اولیه ندارد، اما دارای ویژگی دیگری به نام امکان خرید و فروش قبل از سررسید قرارداد است.

با وجود این ویژگی، خریدار یا فروشنده قبل از اینکه تاریخ تحویل سر برسد، امکان خرید یا فروش کالا مورد نظر را خواهد داشت. همچنین بازار ثانویه نیز برای خرید فروش این اوراق وجود دارد که کار را ساده‌تر خواهد کرد. البته در مورد نحوه خرید و فروش یا قیمت پایه کالا در قرارداد مفادی درج می‌شود.

تعریف اختیارات و قیمت اعمال در قراردادهای سلف موازی

هنگامی که خریدار یا فروشنده در حال عقد قراردادهای سلف هستند، باید در اوراق سلف خود نکات مهمی را درج کنند تا هنگام خرید و فروش کالا مشکلی ایجاد نشود. برای مثال یکی از مهم‌ترین مواردی که در قراردادهای سلف موازی استاندارد درج خواهد شد، قیمت اعمال است. همچنین اختیارات خرید و فروش نیز باید به صورت جداگانه در قرارداد تدوین شوند.

اختیار فروش تبعی

اختیار فروش تبعی در قراردادهای سلف از سوی عرضه کننده کالا به خریدار داده خواهد شد. در بند اختیار فروش تبعی فروشنده تعیین خواهد کرد که تا زمان رسیدن سررسید قرارداد و تحویل کالا، خریدار امکان فروش سفارشات یا کالا را خواهد داشت. همچنین در این بند قیمت تاریخ سررسید در نظر گرفته شده تا دارایی عرضه کننده با قیمت کاذبی به فروش نرسد.

اختیار خرید تبعی

اختیار خرید تبعی در نقطه مقابل فروش تبعی قرار دارد. یعنی خریدار یا سرمایه‌گذار به عرضه کننده کالا این امکان را می‌دهد که بخشی از دارایی موجود در اوراق سلف را خریداری کند. در این بند از قراردادهای سلف موازی استاندارد توزیع کننده می‌تواند تا زمان سررسید بخشی از سرمایه را با قیمت پایه بخرد. البته که چنین بند مهمی برای توزیع کنندگان امتیازات زیادی را به همراه خواهد داشت.

کاربردهای اوراق سلف چیست؟

برای اینکه در بازار سرمایه برخی از بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار فعالان به سراغ قراردادهای سلف بروند، انگیزه‌های متفاوتی وجود دارد. به همین دلیل کاربردهای اوراق سلف گسترش پیدا خواهد کرد. اما به طور کلی دو کاربرد بزرگ برای قراردادهای سلف می‌توان معرفی کرد. همچنین کاربردهای قراردادهای سلف امتیازات زیادی را برای توزیع کنندگان و خریداران به همراه خواهد داشت.

تامین مالی تولیدکنندگان

اولین و بزرگ‌ترین کاربردی که اوراق سلف دارند، تامین مالی توزیع کنندگان کالا است. با وجود این کاربرد هر زمان که تولیدکننده‌ای با کمبود نقدینگی مواجه شود، به راحتی می‌تواند سرمایه کافی را به دست بیاورد. همچنین قراردادهای سلف امنیت مالی عرضه کنندگان کالا را افزایش خواهد داد.

ایجاد بستر مناسب برای سرمایه مازاد افراد

زمانی که توزیع کننده برخی کالاهای خود را با استفاده از قراردادهای سلف به فروش می‌رساند، همیشه ارزش زمان تحویل کالا بیشتر از قیمت درج شده در قرارداد خواهد بود. یعنی سودی کاملا تضمین شده برای خریدار وجود دارد. به همین دلیل افرادی که دارای سرمایه مازاد هستند، با استفاده از قراردادهای سلف سرمایه‌گذاری مطمئنی را تجربه خواهند کرد.

امنیت مالی معامله‌گران در اوراق سلف چگونه است؟

فرض کنید که شما یک توزیع کننده کالا هستید و با قراردادهای سلف درصدی از کالاهای تولید خود را به فروش می‌رسانید، اما در زمان سررسید قرارداد قیمت کالای مورد نظر افزایش پیدا می‌کند. در چنین شرایطی می‌توانید از امتیاز اختیار خرید خود استفاده کنید و خریدار موظف است که با قیمت درج شده در قرارداد کالا به شما بفروشد. در این شرایط فروشنده به طور کامل از نوسانات قیمت بازار در امان می‌ماند. ناگفته نماند که این امنیت مالی کاملا برای خریدار یا سرمایه‌گذار نیز در دسترس است.

مزایای استفاده از قراردادهای سلف

در بازار سرمایه فعلی قراردادهای سلف نقش پررنگی را بازی می‌کنند. به طوری که با حذف آن‌ها از زنجیره معاملات افراد دچار مشکلات زیادی خواهند شد. به همین دلیل توزیع کنندگان کالا یا سرمایه‌گذاران باید به این قراردادها توجه کنند تا به مزایای ارزشمند زیر برسند:

• تامین نقدینگی بدون فروش سهام یا دارایی‌های فعلی
• امکان پیش فروش با امنیت مالی کامل
• ایجاد بستر مناسب برای سرمایه‌گذاری
بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار
• جلوگیری از زیان‌های مالی در هنگام پیش‌ فروش کالا
• معافیت مالیاتی
• کاهش هزینه انجام معاملات
• قدرت نقد شوندگی بالا

موارد بالا تنها بخش کوچکی از مزایای قراردادهای سلف هستند و اوراق سلف امتیازات به مراتب بیشتری را در بازار سرمایه دارند. اما عقد چنین قراردادهای مهمی در معاملات نیازمند دانش زیادی است. به همین دلیل برای جلوگیری از زیان‌های مالی برای عقد چنین قراردادهایی باید دقت بیشتری به خرج دهید.

بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار

برخی از سرمایه‌گذاران تصور می‌کنند که قراردادهای سلف قدرت نقد شوندگی زیادی ندارند؛ زیرا درصد زیادی از مردم از آن‌ها استفاده نمی‌کنند. اما باید بدانید که بازارگردان در بازار سرمایه قراردادهای سلف وجود دارد. اگر زمانی که قصد فروش دارید و مشتری در بازار وجود ندارد، بازارگردان اوراق را خریداری کرده تا دیگر نگران نقد شوندگی آن‌ها نباشید.

ویژگی دارایی‌هایی که با قراردادهای سلف معامله می‌شوند

کالاهایی که با قراردادهای سلف عرضه می‌شوند، باید ویژگی‌های خاصی داشته باشند. اولین ویژگی امکان تحویل فیزیکی کالاهایی است که قیمت پایه استاندارد دارند. همچنین باید مرجعی مطمئن و رسمی قیمت کالا را اعلام کند. در نهایت هم کالاهایی مجاز به فروش با قراردادهای سلف هستند که برای خرید و فروش یا انتقال دارای محدودیت قانونی نیست.

قراردادهای بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار سلف، راه حلی در بازار تولید و سرمایه

اوراق سلف که در ابتدا دارای محدودیت‌ها و نواقص قابل توجهی بودند، با عرضه قراردادهای سلف موازی استاندارد به ارزش واقعی خود رسیدند. با وجود چنین قراردادهایی تولیدکنندگان کالا دیگر برای تامین منابع مالی مشکل خاصی نخواهند داشت. همچنین افرادی که به دنبال سرمایه‌گذاری مطمئن با ریسک کم هستند، با قراردادهای سلف به هدف خود می‌رسند.

قرارداد یا اوراق سلف چیست و چه کاربردی دارد؟

خرید و فروش اوراق سلف، قراردادی است که در آن عرضه‌کننده (فروشنده)، به ازای دریافت وجه نقد، بخشی از دارایی خود را به فروش می‌رساند. به بیان دیگر عقد سلف، قراردادی است که فروشنده با دریافت وجه نقد از خریدار، تعهد می‌نماید تا در یک تاریخ مشخص، کالا را به مشتری تحویل بدهد. سودی که خریدار از دریافتِ با تأخیر بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار کالای خود کسب می‌کند، معادل قیمت پایین‌تری است که پرداخت می‌نماید.

فرض کنید آقای غفاری که مدیر کارخانه “سلف‌سازان” است، پیش‌بینی می‌کند در 4 ماه آینده به 25 هزار واحد کالا نیازمند است. بنابراین تصمیم به خرید کالای مورد نظر خود می‌گیرد. آقای غفاری، در روند جستجو برای پیدا کردن تولید کنندگان کالای مورد نظر، متوجه می‌شود که کارخانه “سلف‌کاران”، کالای مورد نیاز او را تولید می‌کند ولی برای ادامه تولیدات نیازمند وجه نقد است. در نتیجه او با پیشنهاد عقد سلف به سراغ مدیر کارخانه “سلف‌کاران” می‌رود.

در نتیجه آقای غفاری موفق شده است تا با قیمت پایین‌تر کالای مورد نیاز 4 ماه آینده خود را دریافت کند و فروشنده هم موفق به دریافت وجه نقد برای ادامه تولیدات خود شده است. که به این نوع معاملات، قرارداد سلف می‌گویند.

آیا طرفین با عقد سلف، محدودیت هایی را در تجارت خود تجربه خواهند کرد؟

در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که بله، قرارداد سلف دو طرف معامله را با محدودیت‌هایی روبه‌رو خواهد کرد که عبارتند از:

1. غیر قابل انتقال بودن اوراق سلف
2. عدم وجود بازار ثانویه برای معامله اوراق سلف
3. روبرو شدن با مشکلات نقدشوندگی

آیا برای حل مشکلات قرارداد سلف، راهکاری وجود دارد؟

قرارداد سلف موازی استاندارد که از عقد سلف مشتق شده است، از ابزارهای بورس کالا به حساب می‌آید و قابلیت معامله در بازارهای ثانویه را دارد. به این ترتیب، راهکاری مناسب برای حل مشکلات این نوع از معاملات است.

در واقع با کمک قرارداد سلف موازی استاندارد، دارنده و یا خریدار قرارداد، می‌تواند پیش از رسیدن به سررسید تعیین شده در قرارداد، معادل دارایی پایه خریداری شده را به شخص دیگری واگذار کند.

در رابطه با معاملات سلف موازی این نکته را در نظر بگیرید که، اهرمی تحت عنوان فروش استقراضی وجود ندارد و به این ترتیب، محدودیت‌های قراردادهای سلف از بین می‌رود و می‌تواند در کنار تأمین مالی تولید کننده، در بورس کالا و اوراق بهادار آن، به عنوان نوعی سرمایه‌گذاری قرار بگیرد.

عقد سلف در بازار بورس به چه معناست؟

به موجب این قرارداد، بین خریدار و فروشنده توافق می‌شود که طی پرداخت مقدار مشخصی پول در زمان معین، کالا از طرف فروشنده به خریدار تحویل داده شود. براساس عقد سلف در بازار بورس، قیمت کالا و تمامی مبلغ معامله، در روز قرارداد تعیین شده و توسط خریدار پرداخت خواهد شد.

مزایای قرارداد سلف موازی برای فروشنده

1. تأمین سرمایه اولیه برای تولید کالا
2. تسریع در روند چرخه عملیات تولیدی

مزایای قرارداد سلف بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار موازی برای خریدار

خریدار به این امید که قیمت کالای خریداری شده در آینده افزایش می‌یابد، وارد این معامله می‌شود.

به این نکته توجه کنید که معاملات سلف تا حدودی در دسته معاملات آتی قرار می‌گیرد با این تفاوت که کل مبلغ در ابتدا از سمت خریدار پرداخت شده و تحویل کالا در زمان تعیین شده از جانب فروشنده انجام می‌شود. البته این تحویل از سمت سازمان‌های بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار نظارتی بورس تضمین خواهد شد.

چرا قرارداد سلف موازی را انتخاب کنیم؟

همان‌طور که در بالا نیز متذکر شدیم، قرارداد سلف موازی، کمبودهای عقد سلف را پوشش می‌دهد و علاوه بر این‌که نیاز تولید کننده را تأمین می‌نماید، در بازار اوراق بهادار، به عنوان نوعی سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود.

در زیر به صورت موردی، مزایای سلف موازی را بیان می‌کنیم:

1. به دلیل وجود بازارگردان‌ها، قدرت نقدشوندگی بالایی دارند.
2. با توجه به قدرت نقدشوندگی بالا، تراکنش مالی بالایی را نیز تجربه می‌کند.
3. امکان واگذاری قرارداد به اشخاص دیگر را فراهم می‌کند.
4. به این دلیل ‌که به خریدار اجازه تغییر وضعیت در معامله را می‌دهد، ریسک بیش‌تری را نیز پوشش می‌دهد.
5. با توجه به این امر که قیمت کالا، براساس خرید و فروش اوراق مشخص می‌شود، امکان کشف قیمت به صورت لحظه‌ای را فراهم می‌کند و به این ترتیب، قیمت‌های شفاف‌تری از کالاها را خواهیم داشت.

اگر شما شخصیت حقیقی و یا حقوقی هستید که جذب مزایای اوراق سلف موازی شدید و تمایل دارید که از این اوراق به سود برسید، می‌توانید با دریافت کد سجام و کد بورسی و از طریق صفحه معاملاتی خود اقدام به خرید صکوک سلف نمایید.

جذابیت‌های اوراق سلف بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار برای سرمایه‌گذاری

در برنامه شمارش معکوس چهارشنبه همراه با جواد فلاح، مدیر بازار مالی شرکت بورس کالای ایران به بررسی روش تامین مالی «سلف» در بورس کالا پرداخته شد.

فردای اقتصاد: در برنامه شمارش معکوس چهارشنبه همراه با جواد فلاح، مدیر بازار مالی شرکت بورس کالای ایران به بررسی روش تامین مالی «سلف» در بورس کالا پرداخته شد. در ابتدا توضیحات مختصر و مفیدی درباره این موضوع و نحوه تامین مالی از این طریق را ارائه کردند. در ادامه به صورت تخصصی به موضوعاتی همچون امکان کالای خریداری شده به دیگری در قرارداد سلف فیزیکی، نحوه تعیین تضامین برای انتشار سلف، میزان خسارت در صورت عدم انجام تعهد، امکان تغییر روش تسویه در زمان سررسید، کارمزد ارکان انتشار اوراق سلف، حداقل و حداکثر نرخ سود اوراق سلف و. پاسخ دادند. قرارداد سلف به قراردادی گفته می‌شود که به موجب این قرارداد، کالا با قیمتی معین در زمانی مشخص در آینده (با توافق طرفین) تحویل داده می‌شود و مبلغ آن در هنگام معامله پرداخت می‌گردد. لازم به ذکر است که، در این قرارداد، فروشنده متعهد می‌گردد که در زمان مشخص شده کالا را تحویل نماید.

با توجه به روشهای تامین مالی صنایع مختلف از طریق بورس کالا، قراردادهای سلف می‌تواند برای صنایع یکی از ابزارهای مهم برای تامین مالی باشد زیرا با هدف تامین مالی فروشنده و مدیریت ریسک تعریف شده اند. به این ترتیب صنایع می توانند با استفاده از این قراردادها بدون بوروکراسی اداری، پوشش ریسک و تامین مالی کنند. با توجه به این که ریسک نقدشوندگی وریسک تغییرات قیمت برای خریداران به دلیل نبود بازار ثانویه در معاملات قراردادهای سلف عادی بالا است، قراردادهای سلف موازی استاندارد طراحی و در بورس کالا راه اندازی شده است. قراردادهای سلف موازی علاوه بر تسهیل تامین مالی بلندمدت در طرح های توسعه ای سبب افزایش سرمایه در گردش می شود و ابزاری مناسب جهت برنامه ریزی بلندمدت برای تولیدکنندگان محسوب می شود.

معرفی قرارداد و اوراق سلف

جواد فلاح، مدیر بازار مالی شرکت بورس کالای ایران عنوان کرد: در بورس کالای ایرن اوراق سلف متعددی منتشر شده است. البته این اوراق فقط مختص به بورس کالا نیست و در بورس انرژی نیز این اوراق منتشر می‌شود که مکانیسم‌های مشابه دارند. اوراق سلف نوعی ابزار تامین مالی در حوزه بازرگانی کالایی است، تولیدکننده کالای تولیدی آتی خود را به فروش می‌رساند.

او افزود: انواع اوراق سلف با سررسیدهای حداقل ۳ روز تا چند سال در بورس کالا وجود دارد، عمده قراردادهای سلف سررسید بیش از ۳ ماه نداشته اما اوراق سلف استاندارد با سررسید یک یا دو ساله منتشر می‌شوند.

جواد فلاح در رابطه با امکان کالای خریداری شده به دیگری در قرارداد سلف اظهار کرد: براساس قوانین فقهی در قراردادهای سلف امکان فروش پیش از سررسید وجود ندارد اما در اوراق سلف خریدار می‌تواند برای کالاهایی که در بازار موارد مشابه آنها زیاد است با عقد حواله و معاملات ثانویه فروش قبل از سررسید داشته باشد. او همچنین از انتشار اوراق سلف مسکن که به صورت فروش متری مسکن خواهد در آینده نزدیک خبر داد.

نحوه تعیین تضامین برای انتشار سلف

مدیر بازار مالی شرکت بورس کالای ایران گفت: در بازار سرمایه اوراق تامین مالی با تضمین ارائه می‌شود و ازطرفین تضامینی اخذ می‌شود که به موجب آن امکان نکول وجود نخواهد داشت. براساس قوانین در قرارداد سلف فروشنده در صورت عدم ارائه تعهد هزینه‌های خسارت فسخ، کارمزد معاملات طرف دیگر و به ازای هرروز که پول خریدار در اختیار وی بوده ۰.۲۵ درصد از مبلغ مذکور را برای جبران به خریدار پرداخت خواهد کرد.

وی خاطرنشان کرد: بر مجموعه ارقام فوق‌الذکر، ۱۳۰ درصد از ارزش فروش قرارداد اضافه شده و به صورت توثیق دارایی، اوراق بهادار و یا تضمین نهاد بالاسری شامل دولت، هلدینگ و سرمایه‌گذاری های با توان مالی بالا به عنوان ضمانت اخذ خواهد شد اما در اوراق سلف از آنجایی که این اوراق، اوراق تبعی نیز دارند که به موجب آن کف و سقف سود بسته می‌شود و به عبارتی آپشن‌هایی به خریدار یا فروشنده داده می‌شود پس تضمین نیز براساس همین آپشن‌ها مشخص خواهد شد.

امکان تغییر روش تسویه سلف در زمان سررسید وجود دارد؟

فلاح در رابطه با امکان تغییر روش تسویه در زمان سررسید در قردادهای سلف عنوان کرد: در این نوع قراردادها به هیچ عنوان امکان نکول وجود ندارد و حتی در مواردی نیز که پروسه تولید به مشکل خورده و فروشنده امکان تحویل کالا را نداشته باشد با توجه به تضامین گرفته شده، خسارات به خریدار پرداخت خواهد شد.

وی افزود: با توجه به این که ریسک نقدشوندگی وریسک تغییرات قیمت برای خریداران به دلیل نبود بازار ثانویه در معاملات قراردادهای سلف عادی بالا است، چراکه با توجه به آپشن‌ها قیمت‌گذاری و نحوه تسویه دچار تغییراتی خواهد شد پس قراردادهای سلف موازی استاندارد طراحی و در بورس کالا راه اندازی شده است . قراردادهای سلف موازی علاوه بر تسهیل تامین مالی بلندمدت در طرح های توسعه ای بررسی نقد شوندگی اوراق سلف در بازار سبب افزایش سرمایه در گردش می شود و ابزاری مناسب جهت برنامه ریزی بلندمدت برای تولیدکنندگان محسوب می شود .

نرخ سود اوراق سلف چقدر است؟

مدیر بازار مالی شرکت بورس کالای ایران در رابطه با حداقل و حداکثر نرخ اوراق سلف موجود اظهار کرد: نرخ اوراق سلف استاندارد در حال حاضر در محدوده نرخ بهره بدون ریسک بانکی است. در اوایل دامنه تغییرات نرخ بهره در این اوراق بالا بود اما به مرور کف و سقف سود آن ها به دلیل سیاست‌های بانک مرکزی و سازمان بورس در محدوده نرخ سود بدون ریسک بازار قرار گرفت و در حال حاضر در محدوده ۱۸ الی ۱۹ درصد در حال نوسان است.

او بر این نکته تاکید کرد: براساس نظر کمیته فقهی باید ریسک تغییرات قیمت کالا در این اوراق اعمال شود که از این طریق بازار سلف به بازار کالا وصل خواهد شد و این دقیقا همان هدفی است که از ایجاد اوراق سلف دنبال می‌شود اما متاسفانه در حال حاضر با توجه به محدودیت های انتشار اوراق قرضه از اوراق سلف با وجود ظرفیت‌هایی که در تامین مالی دارد به جای اوراق قرضه استفاده می‌کنند، موضوعی که در صورت تغییر آن جذابیت اوراق سلف برای سرمایه‌گذاران چندین برابر خواهد شد.