ریسک های سرمایه گذاری را بشناسید

در اینجا چند نکته را بیان می کنیم که سرمایه گذاران تازه کار باید از آنها پیروی کنند:

صندوق سرمایه گذاری با پشتوانه طلا را بهتر بشناسیم

صندوق سرمایه گذاری با پشتوانه طلا نوعی صندوق سرمایه گذاری مشترک یا صندوق‌ مشترک قابل معامله در بورس (ETF) است که منابع مالی موجود در صندوق در ابتدا در شرکتهای تولید کننده طلا و همینطور برای خرید شمش طلا سرمایه گذاری می شود.

به گزارش«پایگاه خبری بورس کالای ایران»، با فرض اینکه صندوق سرمایه گذاری با پشتوانه طلا بخش اصلی سرمایه صندوق را در شمش طلا یا سهام و سایر اوراق بهادار معادن و کارخانجات تولید طلا سرمایه گذاری کند، سهام یا واحدهای این نوع صندوق، وابستگی بسیار نزدیکی با قیمت نقدی طلا خواهد داشت .

در حالی که بسیاری از صندوق های سرمایه گذاری بر شناسایی شرکتهای مرتبط با فلزات گرانبها تمرکز دارند، جدیداً برخی صندوقهای قابل معامله در بورس ایجاد شده اند که به طور مشخص بر خرید و مالکیت طلا تمرکز کرده اند. صندوق سرمایه گذاری با پشتوانه طلا ابزار ارزشمندی برای سرمایه گذاران و همینطور معامله گران و سفته بازان به حساب می آید. چرا که طلا کالایی با نوسان پذیری قیمت بالاست و سفته بازان نیز علاقه زیادی به نوسان قیمتها دارند .

این صندوقها همچنین برای پوشش ریسکهایی که از بی ثباتی هایی سیاسی و جغرافیایی ناشی می شود بسیار مفید هستند. طلا کالایی مناسب و ارزشمند برای حفظ ارزش پول و پوشش ریسک مربوط به سقوط ارزش پول ملی و ارزهای بین المللی است .

یک سرمایه گذار حقیقی یا حقوقی با سرمایه گذاری در صندوق سرمایه گذاری با پشتوانه طلا میتواند در این نوع از دارایی سرمایه گذاری کرده و در معرض مزایا و احیاناً معایب مالکیت طلا قرار بگیرید با این تفاوت که زحمت و تلاشی برای خرید، تحویل و نگهداری طلا مطابق آنچه در بازار کالاهای فیزیکی اتفاق می افتد، متحمل نمی شوید .

چگونه ريسک سرمايه‌گذاری خود را مديريت كنيم؟

معمولا سرمایه‌گذاری با چشم‌پوشی از منافع کنونی به منظور دستیابی به رفاه بیشتر در آینده صورت می‌گیرد.

در واقع، مقوله سرمایه‌گذاری (investment) با گستره و تنوع وسیعی روبه‌رو است. سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده، اوراق قرضه، سهام عادی، صندوق مشترک سرمایه‌گذاری و… می‌تواند نمونه‌هایی از انواع سرمایه‌گذاری محسوب شود.

سرمایه‌گذاری، نیازمند مدیریت است زیرا دستیابی به ثروت سود ناشی از سرمایه‌گذاری از آنجا که با گذشت زمان ارتباط دارد، همواره با مقوله ای به نام مخاطره یا ریسک توام است.

از بین رشته‌های سرمایه‌گذاری گوناگون، مدیریت ریسک در بازار سهام بسیار پیچیده است. یک مشاور سرمایه‌گذاری می‌تواند در این زمینه به سرمایه‌گذاران کمک کند.

وجود ریسک در بورس به این دلیل است که برای تصمیم‌گیری در بازار سرمایه موارد متعددی نقش و تاثیر خواهند داشت؛ از جمله اینکه چه نوع سهمی در چه زمانی، به چه قیمتی و به چه مقداری از کل سبد باید خریده و فروخته شود تا ریسک به حداقل رسیده و انتظار سود به حداکثر برسد.

از این رو، برای کاهش ریسک در بازار سرمایه، انتخاب ترکیب بهینه یا به تعبیر دقیق‌تر یک پرتفوی که شامل سهام متنوع است، صورت می‌گیرد.

بدیهی‌است درجه ریسک‌پذیری در سرمایه‌گذاران مختلف متفاوت بوده و سرمایه‌گذارانی که ریسک بالایی را می‌پذیرند، انتظار بازدهی بالایی را دارند و بالعکس سرمایه‌گذاران ریسک گریز با کاهش مخاطره ریسک کمتری را دریافت می‌کنند.

در گفت‌وگوی زیر که با محسن صادقی، از کارشناسان سازمان بورس اوراق بهادار صورت گرفته، جزئیات کامل از نحوه مدیریت ریسک در سرمایه‌گذاری‌های بورسی تشریح شده است.

تعریف شما از ریسک چیست؟

ریسک عبارت از احتمال بروز نتایج متفاوت با پیش‌بینی‌ها یا انتظارات است، به عبارتی ریسک به معنی انحراف «نتایج واقعی» از «نتایج مورد انتظار» است.

بنابراین، در جایی که نتایج مورد انتظار یک پدیده به طور قطعی مشخص نباشد و همراه با احتمال باشد، با موقعیت ریسکی مواجه خواهیم بود.

به عنوان مثال پیش‌بینی شخص این است که قیمت سهام X در روز آینده به 115 تومان برسد ولی اطمینان کامل ندارد و احتمال می‌دهد که دامنه انحراف آن 5 تومان باشد.

بنابراین، این یک موقعیت ریسکی است، چون ممکن است فردا قیمت مورد انتظار (115 تومان) محقق نشود، بلکه قیمت بین 110 تومان و 120 تومان نوسان داشته باشد.

بر این اساس، در موقعیت‌های ریسکی چند نتیجه ممکن وجود دارد که احتمال رخداد هر کدام نیز مشخص است.

بازار سهام در افواه عامه به بازار پرریسک شهرت یافته است. علت این تصور عمومی چیست؟

معمولا بازار سهام نسبت به سایر بازارها ریسک بیشتری دارد و نوسانات آن نیز شدیدتر است.

چون در این بازار قیمت سهام بر اساس جریان‌های نقدی آتی پیش‌بینی می‌شود که مقدار و نیز زمان‌بندی آنها کاملا متغیر است و تعهدی برای پرداخت مبالغ مشخص، در زمان‌های معین برای آنها وجود ندارد.

این موضوع را با بازار اوراق با درآمد ثابت مانند اوراق مشارکت مقایسه نمایید که تعهد مشخصی برای پرداخت مبالغ مشخصی در زمان‌های معینی وجود دارد و بنابراین، سرمایه‌گذار با دقت زیادی جریان‌های نقدی آینده و زمان‌بندی آنها را پیش‌بینی می‌کند.

پس به دلیل اینکه قیمت‌های سهام مبتنی بر انتظارات آینده در مورد شرکت‌ها است دارای ریسک زیادی است.

از طرفی، افق سرمایه‌گذاری در سهام طولانی است و هرچه افق سرمایه‌گذاری طولانی‌تر باشد، ریسک رویدادهای غیر منتظره بیشتر است.

در اصول مالی گفته می شود رابطه ریسک و بازده با یکدیگر مستقیم است. مفهوم این عبارت در عمل چیست؟

یکی از اصول اساسی مالی، بده بستان یا توازن بین ریسک و بازده است. هرچه ریسک یک فرصت سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، بازده مورد انتظار آن نیز بالاتر خواهد بود. به عبارت بهتر هر چه ریسک یک فرصت سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، باید سود مورد انتظار بالاتری داشته باشد تا سرمایه‌گذار را ترغیب به سرمایه‌گذاری نماید.

اگر چنین نباشد تقاضا برای آن فرصت سرمایه‌گذاری کاهش می‌یابد و بازار خود به خود قیمت آن را کاهش می‌دهد تا برای سرمایه‌گذاران جذاب گردد. بنابراین رابطه تعادلی بین ریسک و بازده در بازار اجتناب‌ناپذیر است و خود به خود شکل می‌گیرد.

در بازار سهام چه ریسک‌هایی در سرمایه‌گذاری وجود دارد؟

ریسک بر اساس رویکردهای مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود. یکی از دسته‌بندی‌های ریسک، بر اساس عامل ایجاد ریسک است که بعضی از موارد آنها عبارتند از:

• ریسک قدرت خرید (تورم): احتمال اینکه قدرت خرید ناشی از جریان‌های نقدی کسب شده در آینده متفاوت از میزان پیش بینی شده باشد. به عبارتی در اثر تورم، قدرت خرید پول تغییر پیدا کند.

• ریسک سیاسی: عبارت‌است از احتمال وقوع رخدادهای سیاسی که می‌تواند بر بازده یا ریسک فرصت‌های سرمایه‌گذاری تاثیرگذار باشد و باعث نوسان قیمت‌های سهام شود.

• ریسک نرخ سود: همواره این احتمال وجود دارد که در اثر تصمیمات بانک مرکزی و یا سایر عوامل، نرخ سود در اقتصاد تغییر کند و باعث تغییر قیمت‌ها شود.

• ریسک نرخ ارز: احتمال نوسان نرخ ارز و تغییر ارزش پول ملی در برابر سایر ارزها که می‌تواند میزان جریان‌های نقدی واقعی را تغییر دهد.

تفاوت ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک چیست؟

ریسک بر اساس اینکه خاص یک سهام باشد و یا بر روی عموم سهام تاثیرگذار باشد به دو نوع سیستماتیک و غیر سیستماتیک طبقه‌بندی می‌شود.

ریسک سیستماتیک به ریسکی گفته می‌شود که بر روی تمام بازار (البته با مقادیر مختلف) تاثیرگذار است و به عبارتی تمام سهام به میزان متفاوتی تحت تاثیر آن هستند.

این نوع ریسک در هر صورت وجود دارد و سرمایه‌گذار برای کسب بازده ناچار به تحمل آن هستند. ولی ریسک غیرسیستماتیک تنها بر یک سهام مشخص تاثیر دارد.

این نوع ریسک را با تشکیل سبد متنوعی از سهام می‌توان کاهش داد. چون با تشکیل یک سبد سهام، برآیند ریسک‌های غیرسیستماتیک مربوط به سهام مختلف به صفر نزدیک می‌شود.

تشکیل سبد سرمایه‌گذاری‌ها چگونه باعث کنترل ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سهام می‌شود؟

تشکیل سبد سرمایه‌گذاری‌ها یکی از اصول مالی «متنوع‌سازی» است.

بر اساس روابط ریاضی می‌توان ثابت کرد که با سرمایه‌گذاری در چند سهام، ریسک کلی سبد سهام کمتر از مجموع ریسک‌های تک‌تک سهام خواهد شد.

این موضوع به این صورت نیز قابل بررسی و توضیح است که اگر دو یا چند سهام در بازار وجود داشته باشند که رفتار قیمتی آنها 100 درصد مشابه همدیگر نباشد، با سرمایه‌گذاری در ترکیبی از آنها می‌توانیم نوسانات مجموع سبد خود را کاهش دهیم؛ چون در شرایط مختلف بازار نوسان‌های مختلف سهام موجود در سبد، می‌توانند تا حدودی یکدیگر را خنثی نمایند و اثر یکدیگر را پوشش دهند.

آیا تشکیل هر نوع سبد باعث کاهش ریسک می‌شود؟

خیر. تنها در صورتی می‌توان با تشکیل سبد ریسک را کاهش داد که نوسانات سهام انتخابی دقیقا مشابه یکدیگر نباشد و به عبارت آماری ضریب همبستگی آنها کمتر از عدد 1 باشد.

چون زمانی که دو یا چند سهم به طور کاملا یکسان رفتار کنند، تفاوتی ندارد که کدام سهام را و با چه ترکیبی بخریم. در این شرایط نیازی به تشکیل پرتفولیو نیست و خرید یکی از سهام کافی است.

هر چه ضریب همبستگی کمتر از یک باشد بیشتر به کاهش ریسک سبد کمک می‌کند. اگر ضریب همبستگی سهام منفی باشد، می‌توان ریسک سبد سهام را به شدت کاهش داد چون در این حالت، زمانی که یکی از سهام روند منفی طی می‌کند سهام دیگری با سیر مثبت آن را جبران می‌کند و بنابراین روند کلی بازده سبد سهام هموارتر می‌شود.

توصیه شما به سرمایه‌گذاران بازار سهام برای مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری‌های خود چیست؟

1- در صورتی که اطلاعات سرمایه‌گذاری آنها محدود است، بهتر است به طور غیرمستقیم واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری را خریداری کنند و مستقیما درگیر فعالیت سرمایه‌گذاری نشوند.

2- تنها پس از بررسی کامل و کسب اطمینان کافی نسبت به دانش خود در مورد سهام، سرمایه‌گذاری کنند.

3- بلندمدت فکر کنند و با افق سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت وارد این بازار نشوند.

4- هیجانات بازار سهام ممکن است سرمایه‌گذار را به سوی تصمیمات پر ریسک رهنمون سازد. بنابراین، باید از رفتارهای شتابزده و تصمیمات غیرآگاهانه اجتناب نمایند.

5- اگر قصد سرمایه‌گذاری بلندمدت ندارند، حدود قیمتی مشخصی را برای ورود و خروج از یک سهم داشته باشند. با این رویکرد، سرمایه‌گذار به محض رسیدن به قیمت مشخص شده از آن خارج می‌شود. این قاعده سرمایه‌گذاری ریسک های سرمایه گذاری را بشناسید باعث می‌شود که سرمایه‌گذار نه طمع بیش از حد داشته باشد و به طور افراطی بر تصمیمات غلط قبلی خود اصرار نماید.

6- همواره در یک سبد از سهامی که همبستگی بالایی با هم ندارند سرمایه‌گذاری کنند و تمام سرمایه خود را به خرید یک سهام اختصاص ندهند.

7- همواره ریسک قابل تحمل خود را در نظر داشته باشند و بر مبنای آن سرمایه‌گذاری کنند.

8- حداکثر زیان قابل تحمل برای سبد خود را از پیش تعیین کنند تا اجازه ندهند ارزش سبدشان به کمتر از مبلغ مشخص شده برسد و به‌این ترتیب برای شرایط بحرانی استراتژی خروج معینی داشته باشند.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

نکات سرمایه گذاری در بورس برای افراد تازه کار

برنارد باروخ که با نام «گرگ تنهای وال استریت» معروف است در سن ۳۰ سالگی این جایگاه را در بورس اوراق بهادار نیویورک داشت و در سال ۱۹۱۰ بعنوان معروف ترین متخصص مالی شناخته شد.

آقای باروخ با اینکه در حرفه خود مهارت داشت اما هیچ تصوری از مشکلات سرمایه گذاری موفق در بازار بورس نداشت و می گفت: هدف اصلی بازار بورس این است که تا حد ممکن باید سر بیشترین افراد را کلاه گذاشت. طبق گفته کِن لیتل مؤلف ۱۵ کتاب در مورد سرمایه گذاری و موضوعات مالی شخصی، اگر شما یک سرمایه گذار تنها در بازار بورس باشید، باید بدانید که این سیستم کارت ها را به نفع خود توزیع می کند.

در عین حال صدها هزار نفر وجود دارند که اوراق بهادار شرکتی را در بورس اوراق بهادار بصورت منظم خرید و فروش می کنند و موفق هم هستند. یک نتیجه سودبخش بصورت شانسی بدست نمی آید، بلکه نتیجه کاربرد چندین اصل ساده برگرفته از تجربیات میلیون ها سرمایه گذار در هزاران دوره بازار بورس است.

با اینکه هوش در هر تلاشی یک دارائی به شمار می آید اما یک ضریب هوشی برتر پیش نیازی برای موفقیت در سرمایه گذاری نیست. پیتر لینچ سرمایه گذار معروف اوراق بهادار ماگلان فاند از سال ۱۹۷۷ تا ۱۹۹۰، ادعا می کرد که همه قدرت فکری کافی برای فعالیت در بازار بورس را دارند: اگر بتوانید ریاضی سال پنجم را پاس کنید می توانید این را هم انجام دهید.

همه دنبال یک راه سریع و آسان برای رسیدن به ثروت و خوشبختی هستند. به نظر می رسد که ماهیت انسان به این شکل باشد که همواره در جستجوی کلید مخفی یا نوعی دانش سری باشد که سریعاً به یک گنج برسد یا در یک قرعه کشی برنده شود.

با اینکه بعضی از افراد بلیط بخت آزمایی یا یک سهام عادی می خرند که در عرض یکسال به چهار برابر یا حتی بیشتر می رسد، اما احتمال این خیلی کم است چون تکیه کردن محض بر شانس، یک استراتژی سرمایه گذاری است که فقط افراد نادان یا بیچاره آنرا دنبال می کنند. ما در جستجو کردن برای موفقیت، اغلب قوی ترین ابزارهایی که در دسترسمان هستند را نادیده می گیریم: زمان و جادوی بهره ترکیبی. سرمایه گذاری منظم، اجتناب از ریسک های مالی غیرضروری، و کار کردن پول تان برای شما در یک دوره چند ساله یا چند دهه ای، راه مطمئنی برای جمع کردن دارائی زیاد است.

در اینجا چند نکته را بیان می ریسک های سرمایه گذاری را بشناسید کنیم که سرمایه گذاران تازه کار باید از آنها پیروی کنند:

تعیین اهداف بلند مدت

چرا می خواهید در بازار بورس سرمایه گذاری کنید؟ آیا سرمایه خود را ۶ ماه دیگر، یک سال دیگر، پنج سال دیگر یا بیشتر نیاز خواهید داشت؟ آیا می خواهید برای بازنشستگی، برای هزینه های تحصیل تان در آینده، برای خرید یک خانه، یا برای به ارث گذاشتن یک دارائی برای فرزندان خود پس انداز کنید؟

قبل از سرمایه گذاری باید هدف و زمان احتمالی در آینده که به این پول احتیاج پیدا می کنید را بدانید. اگر این پول را چند ماه دیگر دوباره نیاز خواهید داشت، به فکر سرمایه گذاری در جای دیگری باشید؛ بازار بورس بخاطر فراریت خود هیچ تضمین و اطمینانی ندارد که زمانیکه به سرمایه خود نیاز دارید همه آنرا برایتان فراهم سازد.

اگر بدانید که در چه زمانی به چقدر پول نیاز پیدا خواهید کرد، می توانید محاسبه کنید که چه مقدار از پول خود را سرمایه گذاری کنید و چه نوع بازده ای را برای رسیدن به یک نتیجه مطلوب نیاز خواهید داشت.

بخاطر داشته باشید که رشد سرمایه شما به سه عامل وابسته بستگی دارد:

1. مبلغی که سرمایه گذاری می کنید.
2. میزان درآمد سالانه خالص سرمایه شما.
3. تعداد سالها یا دوره سرمایه گذاری شما.

بهتر است که پس انداز کردن را در اولین فرصت ممکن شروع کنید، تا جاییکه می توانید پس انداز کنید و بالاترین بازده ممکن را مطابق با فلسفه ریسک خود بدست آورید.

توان ریسک پذیری خود را بشناسید

توان ریسک پذیری یک ویژگی روانشناختی است که بر مبنای ژنتیک است اما آموزش، درآمد، و ثروت نیز تأثیر مثبتی بر روی آن دارند (یعنی وقتی این عوامل افزایش می یابند، توان ریسک پذیری هم افزایش می یابد). اما سن تأثیر منفی بر روی آن دارد (یعنی وقتی که فرد مسن تر می شود توان ریسک پذیری او کاهش می یابد). توان ریسک پذیری شما به معنای نحوه نگرش شما نسبت به ریسک کردن و میزان نگرانی در مواقع وجود ریسک است. از لحاظ روانشناختی، توان ریسک پذیری بصورت زیر تعریف می شود:

میزان تصمیم گیری یک فرد برای پذیرش ریسک تجربه کردن مطلوب یک درآمد کمتر در حین دنبال کردن درآمد مطلوب بیشتر.

بعبارت دیگر آیا ۱۰۰ دلار سرمایه گذاری می کنید تا ۱۰۰۰ دلار برنده شوید یا ۱۰۰۰ دلار سرمایه گذاری می کنید که ۱۰۰۰۰ دلار برنده شوید. انسان ها توان ریسک پذیری متفاوتی دارند و هیچ تعادل ثابتی برای آن وجود ندارد.

توان ریسک پذیری تحت تأثیر ریسک نیز قرار می گیرد. بعنوان مثال پرواز کردن با یک هواپیما یا مسافرت با یک ماشین در اوایل دهه ۱۹۰۰ خیلی پرریسک تلقی می شد اما امروزه بخاطر اینکه مسافرت با هواپیما و ماشین رایج تر شده ریسک های سرمایه گذاری را بشناسید است ریسک آنها کاهش یافته است. برعکس، امروزه اغلب مردم فکر می کنند که مسافرت با اسب خیلی خطرناک است و احتمال دارد از روی اسب پایین بیافتند چون بندرت افراد از اسب استفاده می کنند.

ایده «ادراک» خصوصاً در سرمایه گذاری مهم است. وقتی که شما دانش بیشتری در مورد سرمایه گذاری ها بدست می آورید (بعنوان مثال اینکه سهام چطور خرید و فروش می شوند، این بازار معمولاً چه مقدار فراریت دارد، و اینکه نقدینه کردن یک سرمایه گذاری تا چه حد آسان یا دشوار است) احتمال بیشتری دارد که (در مقایسه با اولین باری که سهام خریداری کردید) سرمایه گذاری در سهام را کم ریسک تر بدانید. در نتیجه نگرانی شما در هنگام سرمایه گذاری کمتر می شود، حتی اگر توان ریسک پذیری شما تغییر نکند، چون ادراک شما از ریسک تکامل یافته است.

شما با شناخت توان ریسک پذیری خود می توانید از سرمایه گذاری هایی که امکان دارد شما را نگران تر کنند اجتناب کنید. بطور کلی شما هرگز نباید دارائی‌ای داشته باشید که باعث شود از شدت نگرانی شب خوابتان نبرد. نگرانی سبب تحریک ترس می شود و ترس هم واکنش های هیجانی (بجای واکنش های منطقی) نسبت به محرک تنش زا را تحریک می کند. در طی دوره های عدم اطمینان مالی، فرد سرمایه گذاری که خونسردی خود را حفظ می کند و از یک فرآیند تصمیم تحلیلی پیروی می کند معمولاً از بقیه جلو می افتد.

کنترل هیجانات خود

بزرگترین مانع بر سر راه بهره‌مندی از بازار بورس، عدم توانایی برای کنترل هیجانات فرد و اتخاذ تصمیمات منطقی است. در کوتاه مدت، قیمت های شرکت ها بازتابی از هیجانات ترکیبی کل جامعه سرمایه گذاری می باشد. وقتی که اغلب سرمایه گذاران در مورد یک شرکت نگران هستند احتمال دارد که قیمت سهام آن پایین بیاید؛ وقتی که اغلب آنها حس مثبتی درباره آینده شرکت دارند، احتمالاً قیمت سهام آن افزایش می یابد.

فردی که حس منفی درباره بازار دارد یک «خرس» نامیده می شود اما فردی که حس مثبتی درباره آن دارد یک «گاو نر» نامیده می شود. در طی ساعات بازار، نبرد مداوم بین گاو نرها و خرس ها در قیمت اوراق بهادار منعکس می گردد که همواره در حال تغییر است. این حرکات کوتاه مدت توسط شایعات، حدس ها و امیدها (هیجانات) تحریک می شوند، نه توسط یک تحلیل سیستماتیک از دارائی ها، مدیریت و آینده نگری های شرکت.

قیمت سهام اگر برخلاف توقعات ما تغییر کند سبب ایجاد تنش و ناامنی می شود. آیا باید سهامم را بفروشم تا از ضرر کردن اجتناب کنم؟ آیا باید سهام را نگه دارم به این امید که قیمت آن دوباره بالا برود؟ آیا باید سهام بیشتری بخرم؟

حتی زمانیکه قیمت سهام طبق توقعات تغییر می کند باز هم سوالاتی باقی می ماند: آیا باید اکنون قبل از اینکه قیمت ها کاهش یابد به سود خودم برسم؟ آیا باید سهامم را نگه دارم چون احتمال دارد که قیمت آنها بالاتر برود؟ افکاری مانند این مانند سیل به ذهن شما وارد می شوند، خصوصاً اگر همواره قیمت اوراق بهادار را چک کنید و در نهایت به نقطه ای می رسید که شروع به عمل می کنید. بخاطر اینکه هیجانات محرک اصلی اعمال شما هستند احتمالاً اعمال تان اشتباه خواهد بود.

وقتی که یک سهام را می خرید باید دلیل خوبی برای خرید آن داشته باشید و در صورتیکه دلیل شما معتبر بود باید توقع مناسبی از خرید آن داشته باشید. در عین حال باید تعیین کنید که چه زمانی می خواهید این دارائی سهام خود را تبدیل به نقدینه کنید، خصوصاً اگر مشخص شود که دلیلتان نامعتبر بوده است یا اگر سهام طبق توقع شما واکنش نشان نداده است. بعبارت دیگر قبل از اینکه اوراق بهادار را خریداری کنید یک استراتژی خروج داشته باشید و این استراتژی را بدون هیجانات و احساسات اجرا کنید.

ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک

موزش بورس و کسب دانش بورس پیش‌نیاز ورود به این بازار است. داشتن دانش در یکی از دو نوع تحلیل فاندامنتال(بنیادی) یا تحلیل تکنیکال بورس برای ورود به حوزه بازارهای بورس لازم و ضروری است.

دوره تحلیل تکنیکال پیشرفته

کارگاه روانشناسی معاملات

ارگاه تخصصی بسیار عملی و کاربردی روانشناسی معاملات بورس ایران در کارگاه تخصصی روانشناسی معاملات بورس می‌توانید الگوهای رفتاری لازم برای شناخت خودتان را بشناسید و با توجه به نقاط قوت و نقاط ضعف خود بهترین تصمیم‌ها و واکنش‌ها در مواجه با چالش‌های سرمایه‌گذاری را اخذ نمایید.

ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک

تحولات اخیر در بازارهای جهانی باعث شده تا سرمایه‌گذاران در مورد ریسک و چگونگی تاثیرگذاری آن بر روی سرمایه هایشان، تجدید نظر کنند.

ریسک (Risk) چیست؟

ریسک در معنا و مفهوم کلی “نا مطمئن بودن” از آینده را نشان می دهد.

زیان بالقوه و قابل اندازه‌گیری یک نوع سرمایه‌گذاری را ریسک می‌گویند. برخی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری بر روی اوراق بهادار عبارت است از: اعلام نشدن سود سهام، پایین بودن میزان سود هرسهم، کاهش قیمت هرسهم.

ریسک با بازارهای مالی عجین شده است. وقتی یک سرمایه ‌گذار می‌ خواهد برای خرید سهم یک شرکت اقدام کند یا در هر بورسی شروع به سرمایه ‌گذاری کند با ریسک‌ های متفاوتی رو به ‌رو می‌شود.

سرمایه گذاران را از لحاظ ظرفیت پذیرش ریسک به سه دسته تقسیم می‌شوند:

ریسک پذیر

این افراد عملکرد جسورانه دارند و ریسک بیشتر را به خاطر به دست آوردن سود بیشتر می پذیرند.

ریسک گریز

این افراد رویکرد محافظه کارانه دارند به نوعی که ترجیح می دهند بازده مناسب و کمتری داشته باشند در عوض احتمال موفقیتشان بالا باشد.

خنثی یا بی تفاوت

این افراد را می توان به عنوان حد وسط دو گروه بالا در نظر گرفت.

انواع ریسک های سرمایه گذاری:

ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک می‌باشد.

به طور خلاصه می‌توان بیان کرد:

ریسک کل = ریسک سیستماتیک + ریسک غیرسیستماتیک

ریسک کل =ریسک بازار + ریسک غیر بازار

ریسک کل = ریسک غیرقابل تنوع و کنترل + ریسک قابل تنوع و کنترل

ریسک سیستماتیک (غیر قابل اجتناب):

ریسک هایی که کنترل آن ها در دست شما یا سرمایه گذاران نیست ریسک سیستماتیک یا غیر قابل اجتناب است.

این ریسک مرتبط با شرایط سیاسی و اقتصادی کلان کشور می باشد که قابل حذف نیست و به طور سیستماتیک بر کل بازار اثر می گذارد و محدود به صنعت خاصی نمی‌باشد.

از انواع این ریسک می توان به جنگ، تحریم های اقتصادی و سیاسی، نرخ بهره، تورم، نرخ ارز و … اشاره کرد. در این نوع ریسک تفاوتی ندارد شما سبد سهام خود را از چه صنایعی انتخاب کرده باشید، تمامی صنایع زیان خواهند دید.

ریسک سیستماتیک در تمام سرمایه‌گذاری‌ها وجود دارد. اگر تورم وجود داشته باشد، می‌توانید در بخش‌هایی سرمایه‌گذاری کنید که در برابر تورم مقاوم هستند.

تنها راه کاهش چنین ریسک‌ هایی از طریق استراتژی پوشش ریسک یا تخصیص دارایی است، یعنی مقداری از سرمایه در املاک یا اوراق مشارکت سرمایه ‌گذاری شود.

نرخ سود بانکی(بهره)، رکود و جنگ همه می‌توانند دلایلی برای ریسک سیستماتیک باشند. چون‌که همه‌ی این موارد روی تمام بازار تأثیر می‌گذارند. سیستماتیک را می‌توانید از طریق پوشش ریسک کاهش دهید.

اگر نرخ سود بالا باشد، می‌توانید سهام مربوط به بخش انرژی خود را بفروشید و اوراق بهادار تازه منتشر یافته بخرید. اما اگر اقتصاد کشور مشکل دارد، بهترین کار این است که سرمایه‌گذاری‌هایی پیدا کنید که از بقیه‌ی بازار مقاوم‌تر باشد. مثلا می‌توانید از سهام صنایع دفاعی یا استراتژی‌های سهام روبه‌افول استفاده کنید.

• این نکته نباید فراموش شود که نمی ‌توان از طریق تنوع سبد سهام ریسک سیستماتیک را کاهش داد و تنها راه کاهش چنین ریسک‌ هایی از طریق استراتژی پوشش ریسک یا تخصیص دارایی است، یعنی مقداری از سرمایه در املاک یا اوراق مشارکت سرمایه ‌گذاری شود.

ریسک غیر سیستماتیک (قابل اجتناب)

ریسک‌های قابل اجتناب، یا حذف شدنی را ریسک‌های فیر سیستماتیک می‌نامیم. این ریسک‌ها را می توان با برخی روش ها اندازه گیری کرد و از آن ها اجتناب کرد.

ریسک غیر سیستماتیک منحصر بفرد برای شرکت یا صنعتی خاص می باشد که در آن سرمایه گذاری می‌کنید.

به عنوان مثال وقتی نرخ خوراک پتروشیمی ها یا تعرفه واردات قطعات تغییر می کند این تغییرات بر روی شرکت های وابسته تاثیر می گذارد که می‌توان این ریسک را از طریق متنوع سازی و تشکیل سبد سرمایه‌گذاری کاهش داد.

در حقیقت ریسک ‌های قابل اجتناب اغلب ریسک‌ های درونی هستند و به مسائل شرکت مرتبط هستند. مواردی مانند ضعف مدیریت شرکت، عدم درست عمل کردن سهامداران و رقابت ضعیف با رقبا، جز این ریسک‌ ها قرار می‌ گیرند.

به دلیل آنکه ریسک‌های غیرسیستماتیک منشا درونی دارند اغلب می‌توان با به کارگیری برخی از روش‌ها، این نوع ریسک‌ها را تاحدودی کاهش داد.

در پرتفویی که به خوبی چیده شده باشد ریسک اینگونه موارد بسیار ناچیز است و فقط موارد سیستماتیک روی پرتفو تاثیر می گذارند.

انحراف معیار

رایج‌ترین معیار محاسبه تغییرپذیری و پراکندگی در طول بازه زمانی را انحراف معیار می‌نامند.

انحراف معیار عبارت است از اندازه‌گیری ریسک کلی یک دارایی با یک پرتفوی؛ ریسک های سرمایه گذاری را بشناسید به عبارت دیگر انحراف معیار نشان‌دهنده پراکندگی بازده دارایی است.

به طور کلی می‌توان گفت که انحراف معیار بازده، ریسک کلی یک اوراق بهادار یا ریسک کلی سبد سرمایه گذاری را اندازه‌گیری می‌کند.

x =مشاهدات نمونه

= میانگین مشاهدات

n = تعداد بازده‌ها در نمونه

شاخص سنجش میزان ریسک سیستماتیک“بتا” نام دارد اگر می‌خواهید بدانید یک اوراق بهادار خاص یا یک صندوق سرمایه‌گذاری یا یک پرتفوی سهام چقدر ریسک سیستماتیک دارد یا نه، می‌توانید نگاهی به بتای آن بیندازید.

بتا مشخص می‌کند که یک سرمایه ‌گذاری در مقایسه با کل بازار چه میزان بی ثبات‌تر و نوسان پذیرتر است.

تحلیل سرمایه‌گذاری از حرف یونانی β برای نشان‌دادن بتا استفاده می‌کند. بتا در مدل قیمت گذاری دارایی‌های سرمایه‌گذار (CAPM) هم استفاده می‌شود.

(Cov( ri, rm: کوواریانس یازدهی سهم و بازار

(Var( rm: واریانس بازدهی بازار

بتا با استفاده از تحلیل رگرسیون محاسبه می‌شود. اساسا بتا یعنی ارتباط نرخ سود اوراق بهادار با نوسانات بازار.

وقتی بتا ۱ باشد یعنی قیمت اوراق بهادار با نوسانات بازار تغییر می‌کند. وقتی بتا کمتر از ۱ باشد، یعنی اوراق‌بهادار پایدارتر از بازار هستند. اگر بتا بالاتر از ۱ باشد، یعنی قیمت اوراق بهادار ناپایدارتر از بازار است. برای مثال اگر بتا برای سهام ۱.۲ باشد، احتمالا این سهام ۲۰ درصد ناپایدارتر از بازار است.

تفاوت ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک

خطر درجه عدم اطمینان در هر مرحله از زندگی است. به عنوان مثال، اگر اقدامات پیشگیرانه هنگام عبور از جاده انجام نشود، همیشه خطر برخورد با وسیله نقلیه وجود دارد.

به طور مشابه، در سرمایه گذاری و مالی، ریسک های مختلفی وجود دارد، زیرا پول سخت به دست آمده افراد و شرکت ها در چرخه دخیل هستند. اکنون بر روی تفاوت‌های بین ریسک سیستماتیک و غیرسیستماتیک تمرکز میکنیم. این ریسک ها در هر تصمیم مالی اجتناب ناپذیر هستند و بر این اساس باید برای مقابله با آنها در صورت وقوع تجهیز بود.

همانطور که گفته شد، ریسک سیستماتیک تعریف خاصی ندارد بلکه یک ریسک ذاتی است. به عنوان مثال، اگر اوراق قرضه دولتی بازدهی 5٪ را در مقایسه با بازار سهام ارائه دهند که حداقل بازدهی 10٪ را ارائه می دهد. به طور ناگهانی دولت یک درصد مالیات اضافی بر معاملات بورس اعلام می کند. این یک ریسک سیستماتیک خواهد بود که بر تمام سهام تأثیر می گذارد و ممکن است اوراق قرضه دولتی را جذاب تر کند.

ریسک غیر سیستماتیک یک تهدید خاص صنعت یا شرکت در هر نوع سرمایه گذاری است. همچنین به عنوان “ریسک خاص”، “ریسک قابل تنوع” شناخته می شود. این‌ها خطرات موجود هستند، اما برنامه‌ریزی نشده‌اند و می‌توانند در هر نقطه‌ای رخ دهند و باعث اختلال گسترده شوند. به عنوان مثال، اگر کارکنان صنعت خودرویی دست به اعتصاب نامحدود بزنند، این امر باعث ایجاد ریسک های سرمایه گذاری را بشناسید خطر برای سهام صنعت خودرو و کاهش قیمت سهام در این صنعت می شود.

اجازه دهید تفاوت‌های بین ریسک سیستماتیک در مقابل ریسک غیرسیستماتیک را با جزئیات درک کنیم:

• معنی: ریسک سیستماتیک احتمال زیان مربوط به کل بازار یا بخش است. در حالی که ریسک غیرسیستماتیک با یک صنعت، بخش یا امنیت خاص مرتبط است.
• طبیعت: ریسک سیستماتیک در مقیاس بزرگ غیر قابل کنترل است و عوامل متعددی در آن دخیل هستند. در عین حال، ریسک غیرسیستماتیک قابل کنترل است زیرا به یک بخش خاص محدود می شود. خطرات غیر سیستماتیک به دلیل عوامل داخلی ایجاد می شوند که می توان آنها را در مدت زمان نسبتاً کوتاهی کنترل یا کاهش داد.
• تاثیرگذاری: ریسک سیستماتیک بر بسیاری از اوراق بهادار موجود در بازار به دلیل تأثیرات گسترده ای مانند کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی یک کشور تأثیر می گذارد. در مقابل، ریسک غیر سیستماتیک بر سهام / اوراق بهادار یک شرکت یا بخش خاص تأثیر می گذارد، به عنوان مثال، اعتصاب ناشی از کارگران صنعت سیمان.
• عوامل: ریسک سیستماتیک به دلیل عوامل کلان اقتصادی مانند عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی رخ می دهد. در مقابل، ریسک غیرسیستماتیک ناشی از عوامل خرد اقتصادی مانند اعتصابات کارگری است.
• حفاظت: ریسک سیستماتیک را می توان تا حد زیادی از طریق تکنیک هایی مانند پوشش ریسک کنترل کرد و تخصیص دارایی برعکس، ریسک غیرسیستماتیک را می توان از طریق تنوع بخشیدن به یک سبد حذف کرد .

دسته بندی ها: ریسک سیستماتیک به سه دسته تقسیم می شود: ریسک نرخ بهره، ریسک قدرت خرید و ریسک بازار. در مقابل، ریسک غیرسیستماتیک به دو دسته کلی تقسیم می شود: ریسک تجاری تجاری و ریسک مالی

نتیجه گیری و جمع بندی

ریسک کل شامل دو نوع ریسک؛ ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک می شود. ریسک سیستماتیک در مقایسه با ریسک غیرسیستماتیک گسترده تر است. ریسک سیستماتیک نتیجه عوامل مختلف خارجی یا کلان اقتصادی مانند سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است در حالی که ریسک غیرسیستماتیک نتیجه عواملی است که ماهیت داخلی یا اقتصادی خرد دارند. ریسک های سیستماتیک غیرقابل کنترل هستند در حالی که ریسک های غیرسیستماتیک را می توان به راحتی با اجرای صحیح استراتژی های مورد نیاز کنترل و مراقبت کرد. ریسک سیستماتیک را نمی توان به حداقل رساند یا حذف کرد در حالی که ریسک غیر سیستماتیک را می توان به حداقل رساند یا حذف کرد.

هر نوع سرمایه گذاری ریسک های ذاتی خود را دارد که نمی توان به طور کامل از آن اجتناب کرد و بخشی از هر نوع سرمایه گذاری مالی محسوب می شود.

یک سرمایه گذار باید هوشیار باشد و وقایع و سبد سهام را به صورت مداوم و فعال رصد کند تا در صورت بروز وضعیت نامطلوب، بتواند ضرر را به حداقل برساند. متنوع ساختن پورتفولیو، شما را در برابر ریسک غیرسیستماتیک تا حدود بسیار زیادی محافظت می کند.

اصل سرمایه در بورس چگونه تضمین می‌شود؟

از آنجا که سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه همواره با ریسک همراه بوده، طی هفته‌های گذشته سازمان بورس و اوراق بهادار موافقت اصولی خود را با صندوق‌های تضمین اصل ریسک های سرمایه گذاری را بشناسید سرمایه اعلام کرد تا در عین تضمین اصل سرمایه در دوره نزول، سود دهی در دوران صعود را هم حاصل ‌کند.

به گزارش ایسنا، شاید ناخوشایندترین ریسک سرمایه‌گذاری در بورس برای افراد، مخصوصا تازه واردها، کاهش اصل سرمایه‌ یا آورده اولیه‌ای باشد که وارد این بازار می‌کنند، چرا که بعضا این سرمایه از محل دارایی‌هایی اصلی افراد تامین می‌شود.

سرمایه‌گذاران از یک طرف مایل نیستند اصل سرمایه‌ آنها متوجه ریسک و ضرر شود؛ از طرف دیگر علاقه‌مند هستند در شرایط رشد و صعودی شاخص نیز از بازدهی و سود برخوردار شوند. در این راستا، یک سازوکار جدید در بازار سرمایه ایجاد شده است که به زودی وارد بازار خواهد شد. این ابزار جدید در عین تضمین اصل سرمایه در دوره نزول، سود دهی در دوران صعود را هم حاصل می‌کند.

طی هفته‌های گذشته سازمان بورس و اوراق بهادار موافقت اصولی خود را با صندوق‌های تضمین اصل سرمایه اعلام کرده است، ‌ این صندوق‌ها اصل سرمایه‌ای که افراد وارد بازار می‌کنند را با سازوکارهای خاص خود تضمین می‌کنند.

روش های ضمانت اصل سرمایه

صندوق‌های مذکور رکن ضامن دارند، به عبارت دیگر در صورت عملکرد نامطلوب صندوق به هر حال اصل سرمایه یا همان آورده اولیه تضمین می‌شود. البته بین ارکان تضمین تفاوت‌هایی وجود دارد. در نوع اول که تضمین با ضمانت سبدگردان است، شرکت سبدگردان ارائه‌دهنده صندوق، که از لحاظ توان مالی و حسن سابقه مورد تایید سازمان بورس است، تضمین‌کننده بوده و در صورت زیان، اصل سرمایه را تضمین می‌کند.

صندوق تضمین با ضمانت سبدگردان به صورت صدور و ابطالی است. این نوع صندوق همچنین در رده صندوق های سرمایه گذاری مختلط رده بندی می شود که به سرمایه گذاران امکان بهره مندی از رشد بازار را هم در زمان رشد بازار در کنار تضمین آورده اولیه در زمان افت بازار خواهد داد. قیمت خرید هر واحد آن در پذیره نویسی ۱۰۰۰ تومان است.

در نوع دوم که تضمین با ضمانت سرمایه‌گذاران صورت میگیرد، تضمین با رکن ضامن اهرم است که ساز و کار پیچیده‌ای دارد. در این نوع صندوق ابتدا یک صندوق قابل معامله (ETF) پذیره نویسی می‌شود که حداقل مبلغ مورد نیاز برای خرید واحدهای این صندوق ۱۰۰ میلیون تومان است. اصل سرمایه نیز در این صندوق، تضمین نمی‌شود و با ریسک همراه است. پس از صدور مجوز تاسیس این صندوق قابل معامله (ETF) و شروع فعالیت آن، صندوق دیگری به صورت صدور و ابطالی پذیره‌نویسی می‌شود که در واقع اصل سرمایه این واحدها تضمین می‌شود و رکن ضامن این صندوق همان صندوق ETF اولیه است که با ریسک همراه بود. به عبارتی به ‌جای سبدگردان، سرمایه‌گذاران صندوق ETF ضامن واحدهای صندوق تضمین می‌شوند.

تفاوت دو نوع صندوق تضمین اصل سرمایه چیست؟

در صندوق نوع اول که تضمین با رکن ضامن انجام می‌شود، از زمان تاسیس صندوق، می‌توان واحدهای این صندوق که دارای تضمین است را خریداری کرد اما برای خرید واحدهای دارای تضمین صندوق نوع دوم که تضمین با مکانیزم اهرمی است ابتدا باید صبر کرد تا پذیره‌نویسی واحدهای قابل معامله این صندوق تکمیل شود.

صندوق تضمین با رکن ضامن را شرکت سبدگردان آن صندوق تضمین می‌کند در حالی که واحدهای دارای تضمین صندوق تضمین با مکانیزم اهرمی را سایر سرمایه‌گذارانی که واحدهای قابل معامله این صندوق را خریداری کرده‌اند، تضمین می‌کنند.

از این جهت واحدهای قابل معامله صندوق تضمین با مکانیزم اهرمی برای سرمایه‌گذاران آن دارای ریسک بیشتری نسبت به ضامن سبدگردان به خصوص در دوره های افت شدید بازار است.