تفاوت EPS و DPS در بورس چیست؟
«EPS» و «DPS» دو مفهوم مهم و کاربردی در بازار مالی بورس محسوب می شوند. افراد علاقه مند به فعالیت در بازار بورس، ملزم به آشنایی با این دو مفهوم و تفاوت های موجود میان آنها هستند. زمانی که در مورد ارزش گذاری سهام، قیمت یا سود یک سهم سخن به میان می آید در واقع این دو مفهوم جزوه معیاریهای بسیار کلیدی خواهند بود. ما در این مقاله به موضوع تفاوت میان دو مفهوم «EPS» و «DPS» خواهیم پرداخت.
منظور از «EPS» یا سود هر سهم چیست؟
«EPS» مخففی از عبارت Earnings Per Share است و به سود یک شرکت در ازای هر سهم اشاره دارد. مطابق تعریف ارائه شده، این مفهوم یکی از مفاهیم کلیدی در حوزه بورس است. به این دلیل که موضوع سود سازی سهم، همواره یکی از موضوعات کلیدی در تحلیل و بررسی سهام یک شرکت است.
این مفهوم در رابطه با موضوع قیمت سهام نیز تاثیرگذار است و بررسی آن می تواند مبنای دقیقی از قیمت سهام یک شرکت به دست بدهد.
«EPS» برای معامله گران فعال در بورس همواره و در اشکال مختلفی کاربرد دارد و به صورت مستقیم یا غیر مستقیم قیمت سهام شرکت ها را تحت تاثیر قرار می دهد. همانطور که اشاره شد، «EPS» به معنی درآمد هر سهم است. این یعنی زمانی که کل درآمد یک شرکت در یک سال مالی بر تعداد سهام آن تقسیم می شود، «EPS» آن شرکت محاسبه شده است.
انواع «EPS» های رایج در بورس کدام است؟
دو نوع «EPS» رایج در بورس وجود دارد که در ادامه به تشریح آنها خواهیم پرداخت:
«EPS» پیش بینی شده در بورس چیست؟
منظور از «EPS» پیش بینی شده، میزان درآمد پیش بینی شده هر سهم است و به مقدار سودی اشاره دارد که یک شرکت برای ابتدای سال مالی خود پیش بینی کرده است و مقرر کرده که در پایان سال مالی آن را محقق کند.
شرکت های بورسی هر کدام بایستی پیش از شروع سال مالی جدید، از عملکرد آتی خود طی یک سال، یک پیش بینی تهیه کرده و به بورس ارائه کنند.
این پیش بینی معمولا مطابق با عملکرد گذشته شرکت و همچنین طبق نظر و ارزیابی مدیران و کارشناسان مالی شرکت انجام می گیرد و یک «EPS» برای سال مالی پیش رو در نظر گرفته می شود. از این «EPS»، اصطلاحا با نام «EPS» پیش بینی شده یاد می شود. همانطور که مشخص است این «EPS» یک پیش بینی است و هنوز تحقق نیافته است.
«EPS» محقق شده در بورس چیست؟
«EPS» محقق شده به میزان سودی اشاره دارد که یک شرکت در طول یک سال مالی توانسته به آن دست پیدا کند. عملکرد واقعی شرکت پس از اتمام یک سال مالی، توسط حسابداران و مدیران مورد بررسی قرار می گیرد و میزان درآمد و مخارج شرکت محاسبه می شود، سپس مبلغی پس از کسر هزینه ها تحت عنوان سود خالص و نهایی به دست می آید که با عنوان «EPS» محقق شده از آن یاد می شود.
بنابراین «EPS» پیش بینی شده میزان سودی است که توسط شرکت در ابتدای سال مالی پیش بینی شده و قرار است در انتهای سال محقق شود. «EPS» تحقق یافته نیز سودی است که شرکت در پایان سال مالی به آن دست یافته است.
نکاتی در مورد «EPS» شرکت ها که بهتر است بدانید:
همانطور که اشاره شد، «EPS» پیش بینی شده صرفا یک پیش بینی است و ممکن است در طول سال دچار تغییراتی باشد به این دلیل که ممکن است شرایط در طول سال دستخوش تغییر شود که این شرایط می تواند شامل تغییر در عملکرد شرکت باشد. به این معنی که عملکرد شرکت با گذشت زمان ایدهآل تر شود یا اینکه افول کند یا در روند سودآوری شرکت اتفاقی روی دهد. بنابراین بنا به دلایلی که گفته شد این احتمال وجود دارد که در «EPS» پیش بینی شده اولیه توسط شرکت تغییراتی اعمال و در نتیجه میزان آن کاهش یا افزایش یابد. این اتفاق تحت عنوان تعدیل سود یا تعدیل «EPS» نامیده می شود.
شرکت های بورسی پس از گذشت هر فصل از سال مالی خود، موظف به تهیه و اعلام گزارش از عملکرد خود هستند و بعد از این گزارش مجدد بایستی یک «EPS» پیش بینی شده برای باقی سال مالی خود تنظیم و ارائه کنند. این «EPS» جدید ممکن است مشابه با «EPS» پیش بینی شده قبلی باشد و یا تفاوت هایی میان آنها وجود داشته باشد و شرکت دست به تعدیل «EPS» خود بزند. این امر منوط به عملکرد شرکت طی سه ماهه گذشته است.
به تدریج و با گذشت سال مالی، اطلاعات موثق بیشتری از عملکرد واقعی شرکت به دست می آید و داده های مالی بدست آمده دقیق تر و واقعی تر خواهند بود، از این رو، «EPS» پیش بینی شده نیز به «EPS» که قرار است در انتهای سال محقق شود، نزدیکتر می شود و سهامدارن شرکت می توانند به طور واقعی روی دست آوردها و سرمایه گذاری خود حساب باز کنند.
«EPS» پیش بینی شده در اغلب موارد مبنایی برای قیمت گذاری به شمار می رود، به این دلیل که «EPS» تحقق یافته پس از پایان سال مالی شرکت در دسترس خواهد بود و تاثیر آن پیش تر بر روی و اما شباهت بین EPS و DPS چیست؟ سهم محاسبه شده است. از این رو، یک سرمایه گذار باید این ارزیابی را به عمل بیارود که آیا طبق شرایط موجود «EPS» پیش بینی شده شرکت نزدیک به واقعیت است یا خیر شرکت در مورد «EPS» خود پیش بینی درستی به دست نداده است و احتمال افزایش یا کاهش این «EPS» در انتهای سال وجود دارد.
منظور از «DPS» یا سود نقدی چیست؟
«DPS» نماد اختصاری از عبارت Dividend Per Share است. «DPS» درصدی از «EPS» است که میان سهام داران تقسیم می گردد. میزان این سود تقسیمی در همه شرکت های بورسی یکسان نیست و آنها در مورد این تقسیم سود سیاست های مختلفی اتخاذ می کنند.
در برخی از شرکت ها درصد قابل توجهی از این سود میان سهام داران تقیسم می شود. در مقابل برخی دیگر درصد کمی از این سود را میان سهام داران تقسیم می کنند و بیشتر این سود را برای تامین نقدینگی طرح های توسعه ای خود در نظر می گیرند. اینکه بهتر است چه میزان از این سود به سهام داران اختصاص یابد، در مجمع شرکت در مورد آن تصمیم گیری می شود.
تفاوت میان «EPS» و «DPS» در چیست؟
همانطور که پیش تر اشاره شد، کلمه «DPS» بخشی از «EPS» است که میان سهام داران تقیسم می شود. بنابر این تعریف، در واقع «DPS» زیر مجموعه ای از «EPS» است و به عنوان بخشی از آن در نظر گرفته می شود. ماهیت هر دو این مفهوم از سود شرکت نشات می گیرد.
با این حال، تفاوت عمده آنها در این است که اغلب این دو مفهوم با یکدیگر برابر نیستند. در اغلب موارد مقدار «DPS» کمتر از «EPS» است و این امر از اینجا ناشی می شود که شرکت ها معمولا ترجیح می دهند بجای تقسیم کل آن میان سهام داران، بخشی از آن را نزد خود نگهدارند. با این حال، ممکن است در مواردی و به دلایلی میزان «DPS» از «EPS» پیش بگیرد.
برای مثال، ممکن است شرکت تصمیم بگیرد مازاد بر سود امسال، از باقی مانده سود سال قبل نیز مقداری را میان سهام داران تقسیم نماید. در این مواقع است که مقدار «EPS» از «DPS» پیشی می گیرد.
چه نکاتی در مورد «EPS» و «DPS» حائز اهمیت است؟
- اغلب همه سود حاصله در شرکت های بورسی، تحت عنوان «DPS» در میان سهام داران تقسیم نمی شود. آنها درصدی از این سود را برای استفاده در موارد خاص که بر حسب شرایط و نیاز ممکن است مطرح شود، نزد خود نگه می دارند.
- سود نقدی یا «DPS» که در مجمع توسط اعضا به تصویب می رسد، به هر شخصی که در هنگام برگزاری مجمع شرکت سهام دار محسوب می شود، تعلق خواهد گرفت. بنابراین چنانچه سهامداری، فردای تشکیل مجمع، سهام خود را به فروش برساند، همچنان مشمول دریافت «DPS» خواهد بود.
- مطابق قوانین بورس، شرکت ها موظفند طی 8 ماه سود نقدی سهام داران را پرداخت نمایند. با این حال ممکن است برخی از شرکت ها زودتر از موعد، برخی دیگر نیز با تاخیر اقدام به پرداخت این سود به سهام داران کنند.
جمع بندی
با توجه به مطالب مذکور، به میزان سود هر سهم که یک شرکت به دست می آورد، «EPS» و به بخشی از این سود که میان سهام داران تقیسم می شود، «DPS» گفته می شود.
تفاوت عمده میان این دو مفهوم به نابرابر بودن مقدار آنها بر می گردد. در واقع «DPS» بخشی از «و اما شباهت بین EPS و DPS چیست؟ EPS» است و طبیعتا در اغلب موارد مقدار «DPS» کمتر از «EPS» خواهد بود. چون شرکت ها تمایل دارند مقداری از سود را نزد خود نگه دارند و بنابر شرایط و موارد نیاز، از آن برای تامین نقدینگی طرح های توسعه ای و یا مرتفع کردن نیازهای شرکت استفاده کنند.
چند پرسش و پاسخ در مورد «EPS» و «DPS» در بورس
- سود نقدی یا «DPS» به کدام سهام داران تعلق می گیرد؟
سود «DPS» به همه سهام دارانی که در روز برگزاری مجمع شرکت، به عنوان مالک بخشی از سهام شرکت شناخته می شوند، تعلق خواهد گرفت.
- چنانچه سهام داری سهام خود را پس از برگزاری مجمع بفروشد، اما «DPS» خود را هنوز دریافت نکرده باشد، همچنان به عنوان مشمول دریافت «DPS» شناخته می شود؟
صرف اینکه یک سهام دار در روز برگزاری مجمع، همچنان مالک سهام خود باشد، حتی چنانچه فردای روز برگزاری مجمع، سهام خود را به دیگری بفروشد، همچنان به عنوان دریافت کننده سود «DPS» به رسمیت شناخته می شود.
- آیا مدت زمان مشخصی برای دریافت سود «DPS» توسط سهام داران پیش بینی شده است؟
طبق قوانین شرکت های بورسی، شرکت ها بایستی حداکثر طی 8 ماه پس از مشخص شدن مقدار «DPS» ، آن را به سهام داران پرداخت کنند. با این حال، این زمان می تواند بنابر شرایط و سیاست گذاری های شرکت ها متغییر باشد.
معنی EPS چیست؟
در ادامه به توضیح درباره دونوع از EPS که در بورس بسیار رایج هستند می پردازیم:
EPS پیش بینی شده
EPS پیش بینی شده (درآمد پیش بینی شده هر سهم) مقدار سودی است
که یک شرکت در ابتدای سال مالی خود پیش بینی می کند که در انتهای همان سال مالی به آن برسد
شرکتهای بورسی هر ساله موظف هستند که قبل از شروع سال مالی جدید یک پیش بینی
از عملکرد مالی خود به بورس ارائه کنند که در آن پیش بینی براساس عملکرد گذشته شرکت
و همچنین نظر مدیران و کارشناسان شرکت یک EPS برای سال مالی پیش روی شرکت پیش بینی می شود
به این EPS به اصطلاح EPS پیش بینی شده گفته می شود
این EPS همانطور که از نامش پیداست یک پیش بینی است که هنوز محقق نشده است
این EPS همان سودی است که شما در سایت tsetmc به عنوان عدد روبروی EPS شرکتها مشاهده می کنید
پس باید توجه داشته باشید که عددی که شما در سایت tsetmc به عنوان EPS یک شرکت مشاهده می کنید
فقط پیش بینی آن شرکت از میزان سودی است که در انتهای آن سال بدست خواهد آمد
و هیچ قطعیت و تضمینی وجود ندارد که حتما در انتهای سال این مقدار از EPS برای شرکت بدست بیاید.
EPS محقق شده
این EPS سودی است که یک شرکت توانسته بعد از گذشت یکسال مالی بدست بیاورد
حسابداران و مدیران شرکت بعد از پایان سال مالی شرکت عملکرد واقعی شرکت را بررسی می کنند
بعد از محاسبه درآمدها و هزینه های شرکت مبلغی را به عنوان سود خالص و نهایی شرکت اعلام می کنند
که این سود همان EPS تحقق یافته است
پس می توان گفت EPS پیش بینی شده سودی است که شرکت در ابتدای سال مالی خود پیش بینی می کند در انتهای آن سال به آن سود برسد
EPS تحقق یافته میزان سودی است که شرکت بعد از پایان سال مالی خود به آن می رسد
معنی DPS چیست؟
کلمه DPS مخفف عبارت Dividend Per Share است
DPS آن قسمتی از EPS است که بین سهامداران تقسیم می شود
درصد سود تقسیمی یا DPS در بین شرکتها متفاوت است
شرکتها سیاستهای متفاوتی درخصوص تقسیم سود دارند برخی ترجیح میدهند بیشتر سود سهام را بین سهامداران تقسیم کنند
تفاوت EPS و DPS چیست؟
به مأخذ کتاب تکنیک های ساده و کاربردی در تحلیل بنیادی خود DPS در واقع بخشی از EPS است
جنس هردوی آنها از سود شرکت است
تفاوت در این است که در بیشتر مواقع با هم برابر نیستند
معمولا مقدار DPS از EPS شرکت کمتر است چون شرکتها علاقه دارند بخشی از سود را نزد خود نگهدارند
اما گاهی نیز ممکن است به دلایلی DPS از EPS بیشتر شود.
مثلا شرکت علاوه بر سود امسال، ازسود انباشته ای که از سال گذشته داشته است نیز مقداری را تقسیم کند
این کار باعث می شود که مقدار DPS از مقدار EPS بیشتر شود
نتیجه گیری
در این مطلب، در رابطه با EPS و DPS سهام شرکت ها مطالبی آموختیم و به طور مختصر و مفید دانستیم که EPS و DPS چیستند و چه تفاوتی با هم دارند
پس، زین پس در معاملات و خرید و فروش های خود به این دو فاکتور مهم هم توجه داشته باشید
تعریف EPS و DPS و شرح تفاوت این دو مفهوم
EPS و DPS! در روزگار ما که خرید و فروش در بازار بورس و سرمایهگذاری در آن، تبدیل به موضوع گفتگوی بسیاری از مردم کشورمان شده است، این بازار پرجنبوجوش بیش از پیش اهمیت یافته است. برخی با سودای سود کلان و مقطعی به این قافله پیوستهاند و برخی هم که کارکشتهتر و آگاهترند به امید کسب سودهای کلان در درازمدت، قدم در این راه نهادهاند. کسانی که به سازوکار پیچیده و حساس بازار بورس واقف هستند میدانند که معامله در این بازار، نیاز به آشنایی یافتن با مفاهیم و اصطلاحات مختلفی است که در تحلیل رفتار آن به کار برده میشود.
در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس چراغ ، خواهیم کوشید شما را با دو اصطلاح بسیار مهم و پرکاربرد در تحلیل رفتار بازار بورس یعنی EPS و DPS آشنا کنیم. امیدواریم با آگاهی از این دو مفهوم، بتوانید آشنایی بهتری با مکانیسم بازار بورس پیدا کنید. این مبحث از مباحث تحلیل بنیادی بورس است. برای آشنایی با تحلیل بنیادی در بورس دوره آموزش آنلاین تحلیل بنیادی مقدماتی را مشاهده نمایید.
ابتدا در دو بخش مختلف به تعریف دقیق و واضح هر یک از این دو مفهوم پرداخته و با معلوم شدن معنای آنها در بخش سوم به بیان تفاوت آن دو خواهیم پرداخت.
EPS چیست؟
What is EPS
EPS عبارتی اختصاری برای عبارت طولانیترِ Earning per Share است و معنای تحتاللفظی آن، درآمد در ازای هر سهم است. در انتهای هر سال مالی، شرکتهای مختلف اقدام به محاسبه درآمد خود میکنند و این کار را از طریق کسر مالیات از آن و به دست آوردن سود خالص انجام میدهند. با انجام این محاسبه ساده میتوان EPS را نیز از طریق تقسیم درآمد کل بر تعداد سهمهای شرکت به دست آورد.
به عبارت سادهتر میتوان گفت که EPS میزان سودی را نشان میدهد که یک شرکت در ازای هر سهم، به دست آورده است. در کل، میتوان گفت که مقدار EPS معیار خوبی برای تعیین میزان سوددهی یک شرکت است. روال متداول شرکتها این است که گزارشی از EPS را که جهت موارد فوقالعاده و رقیقشدگیهای احتمالی تعدیل شده است، ارائه دهند. هر قدر که میزان EPS یک شرکت بیشتر باشد، آن شرکت، شرکت سوددهتری تلقی میشود.
روش محاسبه EPS
درآمد در ازای هر سهم را از طریق تقسیم درآمد خالص (یا همان سود خالص) بر تعداد سهمهای یک شرکت به دست میآورند. محاسبه اصلاحشدهتر این است که صورت و مخرج این کسر را با در نظر گرفتن سهمهایی که میشد از طریق گزینهها، بدهی تبدیلپذیر یا ضمانت ایجاد کرد، تعدیل کنیم. صورت کسر نیز دارای دقت بیشتری خواهد شد اگر عملیات مداوم شرکت ( یا همان فعالیتهای نظم تجاری یک شرکت) نیز در نظر گرفته شود. حال فرض کنید که درآمد خالص یک شرکت در پایان سال مالی برابر با ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال یا همان یک میلیارد ریال باشد و تعداد سهمهایی که در اختیار این شرکت است نیز ۱۰۰۰۰۰۰ سهم یا همان یک میلیون سهم باشد. با احتساب این ارقام، میزان EPS این شرکت که برابر با ۱۰۰۰ ریال خواهد شد، به شیوه زیر محاسبه میشود:
۱۰۰۰= ۱۰۰۰۰۰۰ ÷ ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰
انواع مختلف EPS
EPS دارای انواع مختلفی است که در بخش زیر به آنها اشاره میکنیم:
EPS پایه
در این نوع از EPS از یک محاسبه ساده استفاده میشود. در این محاسبه، درآمد خالصی را که میتوان در مورد سهام عادی اعمال کرد، در پایان یک دوره و یا سال مالی بر تعداد میانگین سهمهایی که در دست سهامداران همان دوره و یا سال مالی است تقسیم میکنند. بطور مثال، فرض کنید درآمد خالص سهام عادی در پایان سال مالی برابر با ۲۰۰۰۰۰۰۰۰ دلار است. از سوی دیگر فرض کنید که در ابتدای سال مالی ۲ میلیون سهم در اختیار سهامداران بوده و در پایان سال مالی این مقدار به ۱ میلیون کاهش یافته است.
برای محاسبه EPS پایه باید ابتدا میانگین این دو مقدار سهم را حساب کنیم. برای این کار ۲ میلیون و ۱ میلیون سهم را با هم جمع کرده و تقسیم بر ۲ میکنیم که حاصل برابر است با ۵/۱ میلیون. سپس درآمد خالص را که برابر بود با ۲۰۰ میلیون دلار بود تقسیم بر ۵/۱ میلیون سهم میکنیم که حاصل برابر است با ۳۳/۱۳۳ دلار.
EPS تقلیلیافته (رقیق)
در این نوع از EPS نیز محاسبه چندان دشواری در پیش نداریم. در EPS رقیق یا تقلیلیافته، در واقع تعدیلاتی در میزان EPS پایه اعمال میشود که این امر منجر به کاهش سود در هر سهم میشود. تعدیلات ممکن است با در نظر گرفتن موارد تبدیلپذیری همچون ضمانتنامهها، گزینههای سهام، مبدلهای قابلتبدیل (سهام و اوراق قرضه) و دیگر ابزارهای مالی که قابلیت تبدیل شدن به سهام دارند، اعمال گردد.
برای مثال، فرض کنید که یک سرمایهگذار اولیه که حائز صلاحیت است، ۱ میلیون سهم تبدیلپذیر را برای تبدیل نگهداشته است و میتواند در هر زمان که اراده کند این سهمها را در کمتر از قیمت کنونی بازار به سهام عادی تبدیل کند. با احتساب این سهمها و اضافه کردن آنها به ۲ و ۱ میلیون سهمی که در مثال قبلی داشتیم و گرفتن میانگین، به عدد ۲ میلیون سهم میرسیم. سپس سود خالص را که برابر بود با ۲۰۰ میلیون دلار، تقسیم میکنیم بر همین ۲ میلیون و در نهایت به ESP تقلیلیافتهای برابر با ۱۰۰ دلار میرسیم که در مقایسه با ESP پایه، سود کمتری محسوب میشود. همانطور که متوجه شدید، این امر به دلیل بزرگتر شدن عددی است که در مخرج کسر قرار دارد و آن هم به علت افزوده شدن موارد تبدیلپذیر به سهام است.
EPS پیشبینیشده
این نوع از EPS عبارت است از سودی که یک شرکت در ابتدای سال مالی پیشبینی میکند که در انتهای سال مالی به آن دست پیدا کند. در ابتدای هر سال مالی، شرکتهایی که در بورس فعالیت دارند باید با نگاه به عملکرد گذشته خود و همچنین نظر مدیران و صاحبنظران شرکت، اقدام به پیشبینی عملکرد مالی خود در سال مالیِ پیشِرو کنند. ناگفته پیداست که این نوع از EPS تنها یک پیشبینی است و تضمینی وجود ندارد که در پایان سال مالی، محقق شود. این نوع از EPS است که معمولا مبنای قیمتگذاری قرار میگیرد، زیرا EPS محققشده که در بخش زیر به آن خواهیم پرداخت پس از پایان سال مالی تحقق مییابد. لذا سرمایهگذار خود باید آگاهی و هوشیاری کافی را داشته و با سنجش شرایط شرکت، عیار EPS محققشده را مشخص کند.
EPS محققشده
این نوع از EPS عبارت است از مقدار سودی که یک شرکت در پایان سال مالی خود کسب میکند. پس از پایان یافتن سال مالی، مدیران و حسابداران شرکت نحوه عملکرد شرکت در آن سال مالی را سنجیده و پس از انجام محاسبات لازم و کسر هزینههای شرکت از کل درآمدها، سود خالص شرکت را اعلام میکنند. این سود خالص را EPS محققشده مینامند.
اهمیت EPS
معیار EPS یکی از مهمترین متغیرهایی است که برای تعیین قیمت یک سهم به کار میرود. ESP، همچنین یکی از مؤلفههای مهم در محاسبه نسبت قیمت به درآمد است که قیمت در این نسبت، اشاره به همان EPS دارد. از طریق تقسیم قیمت سهام یک شرکت بر EPS آن، سرمایهگذار میتواند به ارزش یک سهم پی ببرد، بدین طریق که متوجه میشود که بازار حاضر است برای هر ریال از این درآمد، چقدر پرداخت کند.
DPS چیست؟
DPS
DPS مخفف عبارت انگلیسی Dividend per Share است. معنای تحتاللفظی این عبارت، سود (تقسیمی) در ازای هر سهم میباشد. با پایان یافتن سال مالی، مدیران و سهامداران شرکت در مورد اینکه چه میزان از EPS که شرکت در طول سال به دست آورده است به سهامداران اختصاص داده شود، تصمیمگیری میکنند. این یعنی روش متداول شرکتها این است که کل EPS را در میان سهامداران توزیع نکرده و قسمتی از آن را در نزد شرکت باقی گذاشته و صرف سرمایهگذاریهای آینده میکنند. به این سود که در پایان سال مالی نصیب سهامداران میشود، DPS گفته میشود.
حال که با تعریف DPS آشنا شدیم، درمییابیم که همواره میزان EPS از میزان DPS بیشتر است و این تفاوت، بستگی به سیاستهای مالی شرکت مورد نظر دارد و بسته به نظر تصمیمگیران اصلی ممکن است بیشتر یا کمتر شده و در زمان خاصی و به روش خاصی به سهامداران پرداخت گردد.
حال، فرض کنید که درآمد یک شرکت در ازای هر سهم برابر با ۸۰۰۰ ریال باشد و این شرکت بر طبق سیاستگذاریهای مالی خود تصمیم بگیرد که سه چهارم از این میزان یعنی ۶۰۰۰ ریال را میان سهامداران خود توزیع کند. در این صورت، سهامداری که ۲۰۰۰ سهم از سهام این شرکت را در اختیار دارد، سودی برابر با ۱۲ میلیون ریال به دست خواهد آورد. این مقدار، حاصل ضرب ۶۰۰۰ ریال در ۲۰۰۰ سهم است.
انواع سود (تقسیمی)
انواع سود
اگرچه سود تقسیمی را معمولا به صورت نقدی به سهامداران منتقل میکنند، این روش تنها روشی نیست که همواره مورد استفاده شرکتها باشد. روشهای دیگری نیز برای این کار وجود دارد که موجب به وجود آمدن انواع مختلف سودهای تقسیمی شده است. بر این اساس، میتوان سودهای تقسیمی را به انواع زیر تقسیمبندی کرد:
• سود نقد: رایجترین نوع سود تقسیمیای که در اختیار سرمایهگذاران قرار میگیرد، سود نقد است.
• سود در قالب دارایی: گاه برخی از شرکتها سود تقسیمی خود را در قالب داراییهایی نظیر ملک، کارخانه، تجهیزات، وسایل نقلیه و غیره صادر میکنند.
• سود در قالب سهام: در این نوع از سود، شرکت بر اساس میزان سهامی که در تملک هر یک از سهامداران است، به هر کدام از آنان تعداد مشخصی سهم اضافی اعطا میکند.
• سود در قالب سند: در این شیوه، شرکت به سرمایهگذاران تعهد میدهد که در تاریخ معینی سود آنان را پرداخت کند. سودهای در قالب سند، در اصل نوعی سفته جهت تضمین پرداخت نقدی توسط شرکت در آینده هستند.
• سود در قالب نقدینگی: در این روش، شرکت تمام داراییهای خود را به صورت نقد درآورده و و مجموع آن را در میان سهامداران توزیع میکند. این روش پرداخت سود تقسیمی، معمولا زمانی استفاده میشود که شرکت در شرف تعطیلی و ورشکستگی قرار گرفته باشد.
دلایل پرداخت سود تقسیمی به سهامداران
در این بخش به دو دلیل عمدهای که بر اساس آن، شرکتهای مختلف اقدام به توزیع سود در میان سهامداران خود میکنند میپردازیم:
- جذب سرمایهگذار: بسیاری از سرمایهگذاران مشتاقاند که سود دریافت کنند و سودهای دریافتی را نیز به چشم یک منبع پایدار برای درآمدزایی نگاه میکنند. در نتیجه، شرکتهایی که سود پرداخت میکنند، بخت و اقبال بیشتری در جذب سرمایهگذار خواهند داشت.
- به نمایش گذاشتن قدرت مالی شرکت: پرداخت سود توسط شرکتهای مختلف، گاه میتواند روشی برای القاء یک پیام باشد. پرداخت سود، معمولا بدین معناست که شرکت پرداختکننده، شرکتی قدرتمند است و در مورد درآمد آینده خود، پیشبینیها و انتظارات مثبتی دارد. این امر، سهام آن شرکت را جذابتر کرده و ممکن است ارزش آن را نیز بیشتر کند.
دلایل عدم پرداخت سود تقسیمی به سهامداران
اگرچه صدور سود تقسیمی توسط یک شرکت، نشانهای از قدرت مالی آن شرکت بوده و میتواند موجب جذب سرمایهگذار شود، دلایلی نیز برای خودداری از پرداخت این سود وجود دارد که در زیر به آنها میپردازیم:
- رشد سریع: شرکتی که دارای سرعت رشد بالایی است، به احتمال قوی از پرداخت سود اجتناب خواهد کرد. به جای این کار، شرکت مبادرت به سرمایهگذاری مجدد کرده و از این طریق به تولید محصولات جدیدتر و افزایش دارایی تجاری شرکت پرداخته و به رشد خود شتاب بیشتری میدهد. انجام این کار، گرچه موجب حفظ بخشی از درآمد شرکت مورد نظر میشود، لزوما به این معنی نیست که این شرکت، در اوضاع مالیِ وخیمی قرار دارد. در حقیقت، ممکن است این سرمایهگذاری مجدد، منجر به DPS بیشتری در آینده شود.
- ندادن علامت غلط: همانطور که اشاره شد، صدور سود تقسیمی یکی از نشانههای قدرت مالی یک شرکت است. اگرچه عدم پرداخت سود، لزوما به معنای ضعف مالی یک شرکت نیست، اما شرکتی که قبلا سود پرداخت میکرده و کنون از پرداخت آن خودداری کرده و یا میزان آن را کاهش داده است ممکن است پیام غلطی به سرمایهگذاران مخابره کرده باشد. متأسفانه، از نظر بسیاری از سرمایهگذاران، عدم پرداخت سود، مشخصه منفیای محسوب میشود. در نتیجه، برخی از شرکتها برای آنکه از ابتدای کار، ریسک چنین پیام منفیای را ریشهکن کنند، از پرداخت سود تقسیمی پرهیز میکنند.
تفاوت میان EPS و DPS
تفاوت میان EPS و DPS
با توضیحاتی که در مورد EPS و تعریف و انواع آن و همچنین DPS و تعریف و انواع آن در قسمتهای بالا داده شد، اکنون میتوان با روشنی و وضوح بیشتری در مورد تفاوت این دو اصطلاح سخن گفت. در قسمت بالا روشن شد که EPS، به معنای سودی است که در پایان سال مالی به هر یک از سهمها تعلق میگیرد و DPS نیز به معنای سودی است که در پایان سال مالی به هر یک از سهامداران شرکت اختصاص داده میشود.
در واقع، هر دو مورد به سودی اشاره دارند که نصیب شرکت شده است، اما EPS فارغ از سهامداران و دیگر سیاستهای مالی شرکت به سهم تعلق میگیرد و DPS با احتساب عواملی همچون نظر مدیران، حسابداران و خود سهامداران و همچنین سیاستهای شرکت در مورد روش، زمان و مقدار سود پرداختی به هر یک از سهامداران تعلق میگیرد.
نکته دیگر این است که در اغلب موارد، میزان EPS از میزان DPS بیشتر است، زیرا شرکتها معمولا بخشی از EPS را نزد خود نگه میدارند و در نتیجه، سود سهامداران نیز در نسبت با آن کاهش مییابد. اما گاه ممکن است که مقدار DPS بیش از EPS باشد که آن هم به دلیل اختصاص یافتن بخشی از سودهای انباشتهشده از سالهای پیشین به سهامداران است. نباید فراموش کرد که DPS بخش از EPS است که به سهامداران پرداخت میشود.
در کل، میتوان گفت که EPS مهمتر از DPS است، زیرا سود خالصِ پایان هر دوره مالی را نشان میدهد و این خود نشان از نحوه عملکرد شرکت در سال گذشته است. اما از آنجا که اختصاص یافتن یا نیافتن DPS به سهامداران و بیشی و کمیِ آن بستگی به سیاستهای مالی شرکت داشته و صدور و عدم صدور آن نیز معمولا به معنای قوت یا ضعف مالی شرکتها نیست، چندان نمیتوان به آن اتکا کرد. اما هر چه باشد، میزان DPS نیز ممکن است برای کسانی که به چشم درآمد ثابت به آن نگاه میکنند بسیار مهم باشد.
آشنایی با دو مفهوم EPS و DPS و حلاجی آنها باعث خواهد شد که سرمایهگذاران گزینههای مناسب را انتخاب کرده و هر یک از این دو مفهوم را با دیگری اشتباه نگیرند. درآمد خالص بالا و دیگر عوامل مالی و اقتصادی، ضامن موفقیت شرکتها و سهامداران آنهاست.
تعریف EPS و DPS و شرح تفاوت این دو مفهوم
EPS و DPS! در روزگار ما که خرید و فروش در بازار بورس و سرمایهگذاری در آن، تبدیل به موضوع گفتگوی بسیاری از مردم کشورمان شده است، این بازار پرجنبوجوش بیش از پیش اهمیت یافته است. برخی با سودای سود کلان و مقطعی به این قافله پیوستهاند و برخی هم که کارکشتهتر و آگاهترند به امید کسب سودهای کلان در درازمدت، قدم در این راه نهادهاند. کسانی که به سازوکار پیچیده و حساس بازار بورس واقف هستند میدانند که معامله در این بازار، نیاز به آشنایی یافتن با مفاهیم و اصطلاحات مختلفی است که در تحلیل رفتار آن به کار برده میشود.
در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس چراغ ، خواهیم کوشید شما را با دو اصطلاح بسیار مهم و پرکاربرد در تحلیل رفتار بازار بورس یعنی EPS و DPS آشنا کنیم. امیدواریم با آگاهی از این دو مفهوم، بتوانید آشنایی بهتری با مکانیسم بازار بورس پیدا کنید. این مبحث از مباحث تحلیل بنیادی بورس است. برای آشنایی با تحلیل بنیادی در بورس دوره آموزش آنلاین تحلیل بنیادی مقدماتی را مشاهده نمایید.
ابتدا در دو بخش مختلف به تعریف دقیق و واضح هر یک از این دو مفهوم پرداخته و با معلوم شدن معنای آنها در بخش سوم به بیان تفاوت آن دو خواهیم پرداخت.
EPS چیست؟
What is EPS
EPS عبارتی اختصاری برای عبارت طولانیترِ Earning per Share است و معنای تحتاللفظی آن، درآمد در ازای هر سهم است. در انتهای هر سال مالی، شرکتهای مختلف اقدام به محاسبه درآمد خود میکنند و این کار را از طریق کسر مالیات از آن و به دست آوردن سود خالص انجام میدهند. با انجام این محاسبه ساده میتوان EPS را نیز از طریق تقسیم درآمد کل بر تعداد سهمهای شرکت به دست آورد.
به عبارت سادهتر میتوان گفت که EPS میزان سودی را نشان میدهد که یک شرکت در ازای هر سهم، به دست آورده است. در کل، میتوان گفت که مقدار EPS معیار خوبی برای تعیین میزان سوددهی یک شرکت است. روال متداول شرکتها این است که گزارشی از EPS را که جهت موارد فوقالعاده و رقیقشدگیهای احتمالی تعدیل شده است، ارائه دهند. هر قدر که میزان EPS یک شرکت بیشتر باشد، آن شرکت، شرکت سوددهتری تلقی میشود.
روش محاسبه EPS
درآمد در ازای هر سهم را از طریق تقسیم درآمد خالص (یا همان سود خالص) بر تعداد سهمهای یک شرکت به دست میآورند. محاسبه اصلاحشدهتر این است که صورت و مخرج این کسر را با در نظر گرفتن سهمهایی که میشد از طریق گزینهها، بدهی تبدیلپذیر یا ضمانت ایجاد کرد، تعدیل کنیم. صورت کسر نیز دارای دقت بیشتری خواهد شد اگر عملیات مداوم شرکت ( یا همان فعالیتهای نظم تجاری یک شرکت) نیز در نظر گرفته شود. حال فرض کنید که درآمد خالص یک شرکت در پایان سال مالی برابر با ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰ ریال یا همان یک میلیارد ریال باشد و تعداد سهمهایی که در اختیار این شرکت است نیز ۱۰۰۰۰۰۰ سهم یا همان یک میلیون سهم باشد. با احتساب این ارقام، میزان EPS این شرکت که برابر با ۱۰۰۰ ریال خواهد شد، به شیوه زیر محاسبه میشود:
۱۰۰۰= ۱۰۰۰۰۰۰ ÷ ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰
انواع مختلف EPS
EPS دارای انواع مختلفی است که در بخش زیر به آنها اشاره میکنیم:
EPS پایه
در این نوع از EPS از یک محاسبه ساده استفاده میشود. در این محاسبه، درآمد خالصی را که میتوان در مورد سهام عادی اعمال کرد، در پایان یک دوره و یا سال مالی بر تعداد میانگین سهمهایی که و اما شباهت بین EPS و DPS چیست؟ و اما شباهت بین EPS و DPS چیست؟ در دست سهامداران همان دوره و یا سال مالی است تقسیم میکنند. بطور مثال، فرض کنید درآمد خالص سهام عادی در پایان سال مالی برابر با ۲۰۰۰۰۰۰۰۰ دلار است. از سوی دیگر فرض کنید که در ابتدای سال مالی ۲ میلیون سهم در اختیار سهامداران بوده و در پایان سال مالی این مقدار به ۱ میلیون کاهش یافته است.
برای محاسبه EPS پایه باید ابتدا میانگین این دو مقدار سهم را حساب کنیم. برای این کار ۲ میلیون و ۱ میلیون سهم را با هم جمع کرده و تقسیم بر ۲ میکنیم که حاصل برابر است با ۵/۱ میلیون. سپس درآمد خالص را که برابر بود با ۲۰۰ میلیون دلار بود تقسیم بر ۵/۱ میلیون سهم میکنیم که حاصل برابر است با ۳۳/۱۳۳ دلار.
EPS تقلیلیافته (رقیق)
در این نوع از EPS نیز محاسبه چندان دشواری در پیش نداریم. در EPS رقیق یا تقلیلیافته، در واقع تعدیلاتی در میزان EPS پایه اعمال میشود که این امر منجر به کاهش سود در هر سهم میشود. تعدیلات ممکن است با در نظر گرفتن موارد تبدیلپذیری همچون ضمانتنامهها، گزینههای سهام، مبدلهای قابلتبدیل (سهام و اوراق قرضه) و دیگر ابزارهای مالی که قابلیت تبدیل شدن به سهام دارند، اعمال گردد.
برای مثال، فرض کنید که یک سرمایهگذار اولیه که حائز صلاحیت است، ۱ میلیون سهم تبدیلپذیر را برای تبدیل نگهداشته است و میتواند در هر زمان که اراده کند این سهمها را در کمتر از قیمت کنونی بازار به سهام عادی تبدیل کند. با احتساب این سهمها و اضافه کردن آنها به ۲ و ۱ میلیون سهمی که در مثال قبلی داشتیم و گرفتن میانگین، به عدد ۲ میلیون سهم میرسیم. سپس سود خالص را که برابر بود با ۲۰۰ میلیون دلار، تقسیم میکنیم بر همین ۲ میلیون و در نهایت به ESP تقلیلیافتهای برابر با ۱۰۰ دلار میرسیم که در مقایسه با ESP پایه، سود کمتری محسوب میشود. همانطور که متوجه شدید، این امر به دلیل بزرگتر شدن عددی است که در مخرج کسر قرار دارد و آن هم به علت افزوده شدن موارد تبدیلپذیر به سهام است.
EPS پیشبینیشده
این نوع از EPS عبارت است از سودی که یک شرکت در ابتدای سال مالی پیشبینی میکند که در انتهای سال مالی به آن دست پیدا کند. در ابتدای هر سال مالی، شرکتهایی که در بورس فعالیت دارند باید با نگاه به عملکرد گذشته خود و همچنین نظر مدیران و صاحبنظران شرکت، اقدام به پیشبینی عملکرد مالی خود در سال مالیِ پیشِرو کنند. ناگفته پیداست که این نوع از EPS تنها یک پیشبینی است و تضمینی وجود ندارد که در پایان سال مالی، محقق شود. این نوع از EPS است که معمولا مبنای قیمتگذاری قرار میگیرد، زیرا EPS محققشده که در بخش زیر به آن خواهیم پرداخت پس از پایان سال مالی تحقق مییابد. لذا سرمایهگذار خود باید آگاهی و هوشیاری کافی را داشته و با سنجش شرایط شرکت، عیار EPS محققشده را مشخص کند.
EPS محققشده
این نوع از EPS عبارت است از مقدار سودی که یک شرکت در پایان سال مالی خود کسب میکند. پس از پایان یافتن سال مالی، مدیران و حسابداران شرکت نحوه عملکرد شرکت در آن سال مالی را سنجیده و پس از انجام محاسبات لازم و کسر هزینههای شرکت از کل درآمدها، سود خالص شرکت را اعلام میکنند. این سود خالص را EPS محققشده مینامند.
اهمیت EPS
معیار EPS یکی از مهمترین متغیرهایی است که برای تعیین قیمت یک سهم به کار میرود. ESP، همچنین یکی از مؤلفههای مهم در محاسبه نسبت قیمت به درآمد است که قیمت در و اما شباهت بین EPS و DPS چیست؟ این نسبت، اشاره به همان EPS دارد. از طریق تقسیم قیمت سهام یک شرکت بر EPS آن، سرمایهگذار میتواند به ارزش یک سهم پی ببرد، بدین طریق که متوجه میشود که بازار حاضر است برای هر ریال از این درآمد، چقدر پرداخت کند.
DPS چیست؟
DPS
DPS مخفف عبارت انگلیسی Dividend per Share است. معنای تحتاللفظی این عبارت، سود (تقسیمی) در ازای هر سهم میباشد. با پایان یافتن سال مالی، مدیران و سهامداران شرکت در مورد اینکه چه میزان از EPS که شرکت در طول سال به دست آورده است به سهامداران اختصاص داده شود، تصمیمگیری میکنند. این یعنی روش متداول شرکتها این است که کل EPS را در میان سهامداران توزیع نکرده و قسمتی از آن را در نزد شرکت باقی گذاشته و صرف سرمایهگذاریهای آینده میکنند. به این سود که در پایان سال مالی نصیب سهامداران میشود، DPS گفته میشود.
حال که با تعریف DPS آشنا شدیم، درمییابیم که همواره میزان EPS از میزان DPS بیشتر است و این تفاوت، بستگی به سیاستهای مالی شرکت مورد نظر دارد و بسته به نظر تصمیمگیران اصلی ممکن است بیشتر یا کمتر شده و در زمان خاصی و به روش خاصی به سهامداران پرداخت گردد.
حال، فرض کنید که درآمد یک شرکت در ازای هر سهم برابر با ۸۰۰۰ ریال باشد و این شرکت بر طبق سیاستگذاریهای مالی خود تصمیم بگیرد که سه چهارم از این میزان یعنی ۶۰۰۰ ریال را میان سهامداران خود توزیع کند. در این صورت، سهامداری که ۲۰۰۰ سهم از سهام این شرکت را در اختیار دارد، سودی برابر با ۱۲ میلیون ریال به دست خواهد آورد. این مقدار، حاصل ضرب ۶۰۰۰ ریال در ۲۰۰۰ سهم است.
انواع سود (تقسیمی)
انواع سود
اگرچه سود تقسیمی را معمولا به صورت نقدی به سهامداران منتقل میکنند، این روش تنها روشی نیست که همواره مورد استفاده شرکتها باشد. روشهای دیگری نیز برای این کار وجود دارد که موجب به وجود آمدن انواع مختلف سودهای تقسیمی شده است. بر این اساس، میتوان سودهای تقسیمی را به انواع زیر تقسیمبندی کرد:
• سود نقد: رایجترین نوع سود تقسیمیای که در اختیار سرمایهگذاران قرار میگیرد، سود نقد است.
• سود در قالب دارایی: گاه برخی از شرکتها سود تقسیمی خود را در قالب داراییهایی نظیر ملک، کارخانه، تجهیزات، وسایل نقلیه و غیره صادر میکنند.
• سود در قالب سهام: در این نوع از سود، شرکت بر اساس میزان سهامی که در تملک هر یک از سهامداران است، به هر کدام از آنان تعداد مشخصی سهم اضافی اعطا میکند.
• سود در قالب سند: در این شیوه، شرکت به سرمایهگذاران تعهد میدهد که در تاریخ معینی سود آنان را پرداخت کند. سودهای در قالب سند، در اصل نوعی سفته جهت تضمین پرداخت نقدی توسط شرکت در آینده هستند.
• سود در قالب نقدینگی: در این روش، شرکت تمام داراییهای خود را به صورت نقد درآورده و و مجموع آن را در میان سهامداران توزیع میکند. این روش پرداخت سود تقسیمی، معمولا زمانی استفاده میشود که شرکت در شرف تعطیلی و ورشکستگی قرار گرفته باشد.
دلایل پرداخت سود تقسیمی به سهامداران
در این بخش به دو دلیل عمدهای که بر اساس آن، شرکتهای مختلف اقدام به توزیع سود در میان سهامداران خود میکنند میپردازیم:
- جذب سرمایهگذار: بسیاری از سرمایهگذاران مشتاقاند که سود دریافت کنند و سودهای دریافتی را نیز به چشم یک منبع پایدار برای درآمدزایی نگاه میکنند. در نتیجه، شرکتهایی که سود پرداخت میکنند، بخت و اقبال بیشتری در جذب سرمایهگذار خواهند داشت.
- به نمایش گذاشتن قدرت مالی شرکت: پرداخت سود توسط شرکتهای مختلف، گاه میتواند روشی برای القاء یک پیام باشد. پرداخت سود، معمولا بدین معناست که شرکت پرداختکننده، شرکتی قدرتمند است و در مورد درآمد آینده خود، پیشبینیها و انتظارات مثبتی دارد. این امر، سهام آن شرکت را جذابتر کرده و ممکن است ارزش آن را نیز بیشتر کند.
دلایل عدم پرداخت سود تقسیمی به سهامداران
اگرچه صدور سود تقسیمی توسط یک شرکت، نشانهای از قدرت مالی آن شرکت بوده و میتواند موجب جذب سرمایهگذار شود، دلایلی نیز برای خودداری از پرداخت این سود وجود دارد که در زیر به آنها میپردازیم:
- رشد سریع: شرکتی که دارای سرعت رشد بالایی است، به احتمال قوی از پرداخت سود اجتناب خواهد کرد. به جای این کار، شرکت مبادرت به سرمایهگذاری مجدد کرده و از این طریق به تولید محصولات جدیدتر و افزایش دارایی تجاری شرکت پرداخته و به رشد خود شتاب بیشتری میدهد. انجام این کار، گرچه موجب حفظ بخشی از درآمد شرکت مورد نظر میشود، لزوما به این معنی نیست که این شرکت، در اوضاع مالیِ وخیمی قرار دارد. در حقیقت، ممکن است این سرمایهگذاری مجدد، منجر به DPS بیشتری در آینده شود.
- ندادن علامت غلط: همانطور که اشاره شد، صدور سود تقسیمی یکی از نشانههای قدرت مالی یک شرکت است. اگرچه عدم پرداخت سود، لزوما به معنای ضعف مالی یک شرکت نیست، اما شرکتی که قبلا سود پرداخت میکرده و کنون از پرداخت آن خودداری کرده و یا میزان آن را کاهش داده است ممکن است پیام غلطی به سرمایهگذاران مخابره کرده باشد. متأسفانه، از نظر بسیاری از سرمایهگذاران، عدم پرداخت سود، مشخصه منفیای محسوب میشود. در نتیجه، برخی از شرکتها برای آنکه از ابتدای کار، ریسک چنین پیام منفیای را ریشهکن کنند، از پرداخت سود تقسیمی پرهیز میکنند.
تفاوت میان EPS و DPS
تفاوت میان EPS و DPS
با توضیحاتی که در مورد EPS و تعریف و انواع آن و همچنین DPS و تعریف و انواع آن در قسمتهای بالا داده شد، اکنون میتوان با روشنی و وضوح بیشتری در مورد تفاوت این دو اصطلاح سخن گفت. در قسمت بالا روشن شد که EPS، به معنای سودی است که در پایان سال مالی به هر یک از سهمها تعلق میگیرد و DPS نیز به معنای سودی است که در پایان سال مالی به هر یک از سهامداران شرکت اختصاص داده میشود.
در واقع، هر دو مورد به سودی اشاره دارند که نصیب شرکت شده است، اما EPS فارغ از سهامداران و دیگر سیاستهای مالی شرکت به سهم تعلق میگیرد و DPS با احتساب عواملی همچون نظر مدیران، حسابداران و خود سهامداران و همچنین سیاستهای شرکت در مورد روش، زمان و مقدار سود پرداختی به هر یک از سهامداران تعلق میگیرد.
نکته دیگر این است که در اغلب موارد، میزان EPS از میزان DPS بیشتر است، زیرا شرکتها معمولا بخشی از EPS را نزد خود نگه میدارند و در نتیجه، سود سهامداران نیز در نسبت با آن کاهش مییابد. اما گاه ممکن است که مقدار DPS بیش از EPS باشد که آن هم به دلیل اختصاص یافتن بخشی از سودهای انباشتهشده از سالهای پیشین به سهامداران است. نباید فراموش کرد که DPS بخش از EPS است که به سهامداران پرداخت میشود.
در کل، میتوان گفت که EPS مهمتر از DPS است، زیرا سود خالصِ پایان هر دوره مالی را نشان میدهد و این خود نشان از نحوه عملکرد شرکت در سال گذشته است. اما از آنجا که اختصاص یافتن یا نیافتن DPS به سهامداران و بیشی و کمیِ آن بستگی به سیاستهای مالی شرکت داشته و صدور و عدم صدور آن نیز معمولا به معنای قوت یا ضعف مالی شرکتها نیست، چندان نمیتوان به آن اتکا کرد. اما هر چه باشد، میزان DPS نیز ممکن است برای کسانی که به چشم درآمد ثابت به آن نگاه میکنند بسیار مهم باشد.
آشنایی با دو مفهوم EPS و DPS و حلاجی آنها باعث خواهد شد که سرمایهگذاران گزینههای مناسب را انتخاب کرده و هر یک از این دو مفهوم را با دیگری اشتباه نگیرند. درآمد خالص بالا و دیگر عوامل مالی و اقتصادی، ضامن موفقیت شرکتها و سهامداران آنهاست.
با نمادبان بیاموزید: تفاوت بین EPS و DPS در بورس چیست؟
در مقالات پیش به معرفی مهمترین مفاهیم بورس پرداختیم و با EPS و DPS در حد ابتدایی آشنایی پیدا کردیم. از آنجایی که این دو مفهوم بسیار کاربردی هستند در این مطلب به طور کامل با مفهوم و کاربرد EPS و DPS میپردازیم:
منظور از EPS چیست؟
واژهی اختصاری EPS خلاصهای از عبارت Earning Per Share به معنای درآمد هر سهم است. میتوان گفت در تمامی تحلیلهای مربوط به وضعیت سهام یک شرکت، از EPS استفاده میشود. این مفهوم به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت سهام شرکتها در بورس تاثیر می گذارد.در واقع eps یک شرکت برابر است با میزان سودی که در آن شرکت به ازای هر یک عدد سهم شرکت بدست می آید.
مفهوم EPS پیش بینی شده
به مقدار سودی است که یک شرکت در ابتدای سال مالی خود پیش بینی می کند که در انتهای همان سال مالی به آن برسد، درآمد پیش بینی شده هر سهم یا EPS پیش بینی شده گفته میشود. طبق قانون بورس شرکتها موظف هستند که هرسال پیش از شروع سال مالی جدید، یک پیشبینی برای این سال مالی به بورس ارائه کنند. در این پیش بینی با توجه به عملکرد گذشتهی شرکت و نیز نظر مدیرات و کارشناسان شرکت، برای این سال، eps نیز پیش بینی میکنند. این مفهوم، پیش بینی است که هنوز محقق نشده است و در واقع همان سودی است که در سایت tsetmc روبروی EPS مشاهده میکنید.
سود یا EPS تعدیل شده چیست؟
همانطور که گفته شد، صورت های مالی شرکت ها باید به صورت دوره ای ارائه شوند. مقدار EPS در یکی از این صورت ها بنام صورت سود و زیان گزارش می شود. در هر دوره با توجه به شرایط اقتصادی، سیاسی و قوانین و مقررات، ممکن است سود محقق شده شرکت ها در فصول مختلف دستخوش تغییراتی شود. به سود هر سهم که در هر دوره از سال مالی بر اساس تغییرات جدید بدست می آید، EPS تعدیل شده می گویند.
در اینجا با توجه به این که شرکت یک یا چند فصل از سال مالی خود را پشت سر گذاشته است، بخشی از داده هایی که برای محاسبه EPS تعدیل شده استفاده می شود، هم اکنون در دسترس هستند. پس می توان از داده های واقعی و داده های برآورد شده در کنار هم استفاده کرد.
هر چه به انتهای سال مالی شرکت نزدیک تر شویم، مقدار EPS تعدیل شده به سود تحقق یافته هر سهم نزدیک تر خواهد شد زیرا داده های واقعی بیشتری از عملکرد شرکت در دسترس است و برآورد EPS آسان تر خواهد بود.
مفهوم EPS محقق شده
سودی که یک شرکت توانسته بعد از گذشت یکسال مالی بدست بیاورد، EPS محقق شده آن است. حسابداران و مدیران شرکت بعد از پایان سال مالی شرکت عملکرد واقعی شرکت را بررسی می کنند، بعد از محاسبه درآمدها و هزینه های شرکت، مبلغی را به عنوان سود خالص و نهایی شرکت اعلام می کنند که این سود همان EPS تحقق یافته است. بنابراین می توان گفت EPS پیش بینی شده سودی است که شرکت در ابتدای سال مالی خود پیش بینی می کند در انتهای آن سال به آن سود برسد و EPS تحقق یافته میزان سودی است که شرکت بعد از پایان سال مالی خود به آن می رسد.
دربارهی EPS باید بدانیم که:
- از آنجایی که eps پیش بینی شده فقط یک پیش بینی است، در نتیجه ممکن است که در طی سال چندین بار تغییر پیدا کند. زیرا شرایط ممکن است در طی سال تغییر پیدا کند. مثلا ممکن است با گذشت عملکرد شرکت بهتر یا بدتر شود. یا اتفاق خاصی در روند سودآوری شرکت رخ بدهد. احتمال دارد شرکت به این دلایل پیش بینی eps اولیه را کاهش یا افزایش دهد. به این اتفاق تعدیل سود یا تعدیل eps گفته می شود.
- شرکت های بورسی موظف هستند بعد از گذشت هر فصل از سال مالی خود، گزارش عملکرد خود را اعلام کنند و بعد از آن مجددا یک eps پیش بینی شده برای ادامه سال مالی خود ارائه بدهند. این eps جدید می تواند نسبت به eps پیش بینی شده قبلی تفاوتی نداشته باشد و یا تفاوت پیدا کرده باشد و شرکت تعدیل eps داشته باشد که این به عملکرد شرکت در ۳ ماه گذشته بستگی دارد.
- هرچقدر از شروع سال مالی می گذرد، به دلیل اینکه اطلاعات بیشتری از عملکرد واقعی شرکت وجود دارد و اطلاعات مالی در دسترس مدیران شرکت واقعی تر است، eps پیش بینی شده شرکت به آن eps که در انتهای سال محقق خواهد شد نزدیکتر می شود و قابلیت اتکای بیشتری برای سهامداران شرکت خواهد داشت.
- معمولا eps پیش بینی شده مبنای قیمت گذاری قرار می گیرد، چرا که eps تحقق یافته بعد از پایان سال مالی شرکت بدست می آید و اثر آن قبلا بر روی قیمت سهم گذاشته شده است. در نتیجه یک سرمایه گذار باید این توانایی را بدست بیاورد که خودش بررسی کند که آیا براساس شرایط موجود eps پیش بینی شده شرکت به واقعیت نزدیک است. یا اینکه شرکت پیش بینی درستی از eps خود ارائه نداده است و این eps می تواند در انتهای سال افزایش یا کاهش پیدا کند.
منظور از DPS چیست؟
واژهی DPS در واقع اختصاری از عبارت Dividend Per Share بوده و به آن بخشی از EPS گفته می شود که بین سهام داران توزیع می شود. سود نقدی یا DPS در واقع زیر مجموعه ای از EPS است و معمولا مقدار آن از EPS کمتر است. مقدار دقیق DPS در مجمع عادی سالیانه شرکت مشخص می شود. مقدار DPS در شرکت های مختلف با توجه به سیاستهای داخلی شرکتها متفاوت است. ممکن است شرکتی بخش عمده ای از EPS خود را بین سهام داران توزیع کند اما شرکت دیگری DPS کمی به سهامداران تخصیص دهد و عمده EPS خود را در قالب سود انباشته برای پروژه های پیش رو مانند طرح های توسعه یا سرمایه گذاری و غیره صرف کند.
وجه مشترک تمام شرکت ها در توزیع DPS این است که معمولا هیچ شرکتی تمام EPS خود را بین سهام داران توزیع نمی کند و مقداری از آن را برای نیاز های پیش بینی نشده خود در آینده نگه می دارد. گاهی اوقات شرکت علاوه بر DPS سال مالی جاری، بخشی از سود انباشته سال گذشته را نیز بین سهامداران توزیع می کند. در اینجا ممکن است مقدار DPS از EPS بیشتر شود. شاید دریافت سود بیشتر برای سهامدار جذاب بنظر برسد اما باید توجه داشت که دریافت DPS بالاتر در این حالت معمولا نشانه خوبی نیست. زیرا سود انباشته ای که از سال گذشته توزیع می شود همان سودی است که برای انجام پروژه ای نزد شرکت باقی مانده است. پس این مورد می تواند نشانه ای از بی نظمی در برنامه های شرکت باشد.
سهامداران چگونه میتوانند DPS شرکتها را بیابند؟
هر شرکت شرایط و زمان دریافت DPS خود را در اطلاعیه ای منتشر می کند و سهامداران موظفند در مهلت تعیین شده نسبت به دریافت سود نقدی سهام خود اقدام کنند. این اطلاعیه ها را می توانید در قالب “گزارش پرداخت سود” در سایت codal.ir مشاهده کنید.
نمادبان در تمامی مراحل سرمایهگذاری همراه شماست.
شما میتوانید برای یافتن پاسخ سواالات بورسی خود، سایر مقالات نمادبان را بخوانید. همچنین پیشنهاد میکنیم برای اطلاع از گزیده اخبار بورس ایران، مشاهده آخرین اطلاعات نمادهای بورسیتان، و همچنین استفاده از سبد مجازی حرفهای جهت رصد بازدهی سرمایهتان و تشکیل سبدهای مختلف اپلیکیشن نمادبان را نصب نمایید.
دیدگاه شما