جایگاه بازار دو طرفه در بورس ایران

بازار معاملات رمز ارز

همه چیز درباره بازار مالی دو طرفه

آیا تا به‌حال در بازار ارز دیجیتال معامله کرده‌اید؟ اگر در این بازار معامله کرده باشید مطمئنا متوجه شده‌اید این بازار، یک بازار مالی دو طرفه است. بازار ارز دیجیتال فقط یک نمونه از انواع بازار مالی دو طرفه در جهان است که هم از رشد و هم از ریزش قیمت‌ها می‌توان سود به‌دست آورد.

در این مقاله به تفصیل درباره بازارهای یک طرفه، دو طرفه و مزایا و معایب آن صحبت کرده‌ایم.

تعریف جامع بازار یک‌طرفه

بازار یک‌طرفه به معنای بازاری است که تنها از صعود قیمت‌ها می‌توان سود کسب کرد. نمونه بارز آن بازار سهام ایران است که معامله‌گران فقط از رشد قیمت‌ها می‌توانند سود به‌دست بیاورند.

برای مثال شما سهام یک شرکت پتروشیمی را خریداری می‌کنید، اگر سهام این شرکت روند نزولی طی کند، شما به‌عنوان سهامدار با زیان روبه‌رو خواهید شد؛ در واقع تنها زمانی می‌توانید سود به‌دست آورید که سهام شرکت رشد کند.

معاملات در بازارهای یک‌طرفه پیچیدگی و دشواری خاصی ندارد؛ زیرا بسیار آشکار است که سهامداران با بالا رفتن قیمت سود می‌کنند و با پایین آمدن قیمت زیان می‌بینند.

در بازارهای یک‌طرفه فقط باید به‌دنبال فرصت‌های خرید باشید تا بتوانید سود کنید.

معایب بازار یک‌طرفه

بازار یک‌طرفه در کنار سادگی که دارد با معایبی نیز همراه است که در این بخش به توضیح هر یک از معایب بازار یک‌طرفه می‌پردازیم.

ریسک نقدشوندگی در بازار یک‌طرفه

یکی از معایب مهم بازارهای یک‌طرفه ریسک بالای نقدشوندگی در این بازار است؛ به این طریق که معامله‌گران بازار یک‌طرفه تنها زمانی راغب به انجام معامله هستند که بدانند افزایش قیمتی برای سهام در پیش‌ است. به همین دلیل معامله‌گران در بازارهای نزولی رغبتی به انجام معامله ندارد.

دوره‌ای بودن بازار سرمایه

به‌دلیل یک‌طرفه بودن بازار سرمایه، معامله‌گران فقط زمانی از بازار سود کسب می‌کنند که بازار صعودی باشد. به همین دلیل سهامداران و معامله‌گران در زمان‌های صعودی بودن شاخص وارد بازار می‌شوند و در زمان‌های دیگر بازار سرمایه رونق آن‌چنانی ندارد.

عدم کارایی ابزار تحلیل تکنیکال

به‌دلیل یک‌طرفه بودن بازار سرمایه و تمایل بالای معامله‌گران به صعودی بودن شاخص، تحلیل تکنیکال ابزار کاربردی برای تحلیل روند بازار نیست.

زمان‌بر شدن دوران رکود بورس

به‌دلیل فضای تورمی ایران در زمان رکود، سهامداران تمایلی به فروش سهام خود با زیان ندارند. به همین دلیل سهام خود را بلندمدت نگه‌می‌دارند تا دوباره روند صعودی بازار شروع شود.

وجود حباب در دوران رونق بازار سرمایه

یکی از معایب یک‌طرفه بودن بازار سرمایه وجود حباب در دوران رونق بازار است. به‌دلیل یک‌طرفه بودن بازار افزایش قیمت‌ها به‌صورت چند برابری رخ داده و بعضی از سهم‌ها دچار حباب‌های قیمتی سنگین می‌شوند.

تعریف جامع بازار مالی دو طرفه

بازار مالی دو طرفه کمی پیچیده‌تر از بازار مالی یک‌طرفه است. در بازارهای دوطرفه معامله‌گران می‌توانند هم از افزایش و هم از کاهش قیمت سهام سود ببرند.

در بازار مالی دو طرفه نیازی نیست که شما برای کسب سود به‌دنبال سهام صعودی و رو به رشد باشید، بلکه با معامله در سهم‌های نزولی هم می‌توانید سود به‌دست آورید.

نحوه معامله در بازار مالی دو طرفه

در یک بازار مالی دو طرفه معامله به این شکل است که معامله‌گر برای سهامی خاص انتظار افت قیمت دارد، پس به‌صورت استقراضی فروش انجام می‌دهند و از افت قیمت در روزهای آینده سود کسب می‌کنند.

حال سوال این است؛ فروش استقراضی چیست؟

فروش استقراضی یعنی معامله‌گری انتظار کاهش قیمت سهام ایران خودرو را دارد؛ بنابراین مقداری از سهام این شرکت را از کارگزاری قرض گرفته و به فروش می‌رساند. البته تمام ماجرا به این قرض گرفتن و فروختن ختم نمی‌شود؛ بلکه معامله‌گر متعهد می‌شود در آینده همان مقدار از سهام شرکت را خریده و قرض خود را ادا کند.

البته در بیشتر بازارهای مالی، تاریخی برای عمل به قرارداد وجود ندارد ولی در بازار آتی ایران معامله‌گر متعهد به اجرای قرارداد در زمان مشخصی است.

آشنایی با اصطلاحات بازار مالی دو طرفه

در بازار مالی دو طرفه، 2 اصطلاح رایج وجود دارد که به توضیح هر یک از آن‌ها می‌پردازیم:

۱. Short :

در بازار دو طرفه اگر معامله‌گری در موقعیت فروش وارد معامله شود به آن Short می‌گویند. در این حالت معامله‌گر از این نوع سهم قبلا نداشته و صرفا یک موقعیت معامله فروش باز کرده است. در حالت Short فروش استقراضی رخ می‌دهد.

۲. Long :

در حالت Long معامله‌گر در موقعیت خرید قرار گرفته و یک معامله خرید باز می‌کند. در این حالت سهام یا کالایی خرید می‌شود و اختیار فروش آن در دست معامله‌گر قرار می‌گیرد.

مزایای بازار مالی دو طرفه

بازار دو طرفه جزو بازارهای مالی بسیار جذاب است و مزایای بسیاری هم برای معامله‌گران دارد. از جمله مزایا به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

امکان کسب بازدهی در موقعیت نزولی بازار

در بازار مالی دو طرفه معامله‌گران حتی در زمان نزولی بودن وضعیت بازار نیز می‌توانند به‌راحتی سود کسب کنند.

کارآمدی تحلیل تکنیکال

در بازار مالی دو طرفه تحلیل تکنیکال یکی از ابزارهای پرکاربرد است که به کمک آن می‌توان آینده بازار را پیش‌بینی کرد.

جلوگیری از ایجاد تورم در قیمت سهام

به‌دلیل دوطرفه بودن بازار و امکان کسب سود از نزول و صعود بازار در بازارهای دو طرفه شاهد حباب قیمتی نیستیم.

افزایش قدرت نقدشوندگی بازار

در بازارهای دو طرفه معامله‌گران در هر حالتی می‌توانند سود کسب کنند، پس در بازارهای دو طرفه مشکلی برای تامین نقدینگی معامله‌گران وجود ندارد.

بازار مالی دو طرفه در ایران

بازار سهام ایران بازار یک‌طرفه است که فقط در جهت خرید و صعود می‌توان در آن معامله کرد. اما در سال‌های اخیر در بازار بورس کالا تلاش‌هایی برای راه‌اندازی بازار دوطرفه شد که بازار معاملات آتی بورس کالا و بازار اختیار سهام جزو بازارهای مالی دو طرفه ایران هستند.

این بازارها به‌دلیل عمق کم و عدم شناخت فعالین بازار کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.

معاملات دوطرفه در بازار بورس

معاملات دوطرفه در بازار بورس بخش های اصلی معاملات دوطرفه در بازار بورسمعرفی معاملات یک طرفه:معرفی معاملات دو طرفه:آشنایی با انواع خرید و فروش دوطرفهجایگاه معاملات دو طرفه در بازارهای جهانی و ایران آیا امکان معامله دو طرفه در ایران وجود دارد؟برخی از مزایای معاملات دوطرفه در توضیح معاملات دوطرفه…

معاملات دوطرفه در بازار بورس

در توضیح معاملات دوطرفه باید گفت بصورت کلی و عام ما دو نوع بازار یا مارکت داریم: بازارهای یک طرفه و بازارهای دوطرفه . در بازارهای یک طرفه مانند بورس تهران شما صرفا می توانید با آورده مالی خود سهامی را بخرید و بعد از گذشت زمان سهامی را که از قبل خریداری کرده اید را با سود یا ضرر بفروشید.

اما در بازارهای دوطرفه نظیر آتی سکه در ایران یا بازارهای جهانی شما می توانید علاوه بر خرید، فروش هم انجام دهید، فروش سهامی که از قبل نداشته اید! و از کاهش قیمت ها نیز سود کنید. در ادامه مطلب به آموزش انواع معاملات در بازارهای یک طرفه و دو طرفه می پردازیم.

معرفی معاملات یک طرفه:

فرض کنید شما سهام ایران خودرو را در بورس تهران خریداری کرده اید. اگر قیمت این سهام رشد کند شما هم سود می کنید و اگر کاهش پیدا کند شما نیز ضرر می کنید این کل داستان بازارهای یک طرفه هست که شما صرفا فقط از افزایش و گران شدن سهام می توانید سود کنید و متنفع شوید.

یعنی معامله گران فقط می توانند در سهام های صعودی (گاوی) سود کنند. لذا در بازارهای یک طرفه باید کمین کنید برای خرید در یک قیمت مناسب تا با افزایش آن سود کسب کنید.

معرفی معاملات دو طرفه:

در بازارهای دو طرفه شما می توانید هم از خرید سود کنید هم از فروش. فرض کنید نظرتان این است که سهام شرکت اپل (فراچارت: اپل در بورس آمریکا که یک بازار دوطرفه هست قرار دارد)، گران معامله می شود و حباب قیمتی دارد لذا می توانید سهام شرکت اپل را بفروشید و در صورت کاهش قیمت آن سود ببرید. در این حالت شما هرگز از قبل سهام اپل را نداشته اید و به تعبیری مال و جنس نداشته را فروخته اید.

به تصویر زیر که نمودار قیمتی ایران خودرو در سالهای ۹۵ تا ۹۶ می باشد دقت کنید: اگر امکان معاملات دو طرفه بر روی این سهم ممکن بود شما می توانستید از نزول قیمتی که از حدود ۴۵۰ تومان تا ۲۴۰ جایگاه بازار دو طرفه در بورس ایران تومان بوده فروش بزنید و کسب منفعت کنید (بدون اینکه سهام ایران خودرور را از قبل داشته یا خریداری کرده باشید). ولی همانطور که می بینید صرفا می توانید از ریز موج های صعودی کوچک آن در طول مسیر نزول، سود ببرید چون شما در یک بازار یک طرفه معامله میکنید.

نکته: همان طور که در بازارهای یک طرفه وقتی سهامی را میخرید و صعود می کند شما نیز سود می کنید و اگر نزول کند شما نیز ضرر می کنید، در بازارهای دو طرفه هم اگر سهامی را بفروشید و قیمت افت کند شما سود می کنید و اگر قیمت بالا برود شما ضرر می کنید.

به نمودار سهام شرکت اپل در زیر نگاه کنید. علاوه بر اینکه می توانید این سهام را در قیمت های دلخواه بخرید و با صعود سهام سود کنید، می توانید سهام اپل در قیمت ۱۶۱ دلار بفروشید البته اگر استدلال شما بر این است که این سهم در این قیمت گران معامله می شود و حباب قیمتی دارد. اگر حق با شما بود و قیمت ها کاهش پیدا کرد شما سود میکنید. پر واضح است که اگر اشتباه کنید و قیمت سهام اپل افزایش بیابد و شما در معامله فروش باشید دچار ضرر می شوید.

حال به مثال زیر توجه کنید که همه حالت های فرضی معاملات را در نمودار سهام شرکت تسلا در بورس آمریکا (فراچارت: این شرکت در زمینه تولید خودروهای برقی فعالیت دارد) تشریح کردیم. در این نمودار هم معاملات سوده ده را و هم ضرر ده یک معامله گر بیان شده.

آشنایی با انواع خرید و فروش دوطرفه

اکنون که مفهوم معاملات دوطرفه را درک کردید لازم است با چهار واژه (Sell,Buy,Long,Short) نیز به خوبی آشنا شوید.

● Long (باز کردن پوزیشن خرید): وقتی شما به منظور ورود به معامله خرید، اقدام به خرید سهام یا کالایی می کنید به آن Long (فراچارت: با تلفظ فارسی لانگ) گفته می شود یعنی شما از قبل موقعیت نداشتید و اکنون یک معامله خرید باز می کنید.
● Short (باز کردن موقعیت فروش): وقتی شما به منظور ورود به معامله فروش، اقدام به فروش سهام یا کالایی می کنید (فراچارت: در بازارهای دوطرفه) به آن Short (فراچارت: با تلفظ فارسی شورت) گفته می شود یعنی شما از قبل موقعیتی نداشتید و اکنون یک معامله فروش باز می کنید.

● Buy (خرید به معنای بستن موقعیت Short): وقتی شما در معامله ای فروش میزنید (Short) حال برای خروج از معامله و آفست شدن (فراچارت: نقدشدن. بدون معامله شدن) باید Buy بزنید یعنی معامله فروش خود را با یک خرید ببندید.
● Sell (فروش به معنای بستن موقعیت Long): وقتی شما در معامله ای خرید میزنید (Long) حال برای خروج از معامله و آفست شدن باید Sell بزنید یعنی معامله خرید خود را با یک فروش ببندید.

بسیاری از معامله گران Long را معادل Buy و Short را معادل Sell می دانند و تفاوتی برای آن قائل نمی شوند. شاید در عمل خیلی مهم نباشید ولیاز لحاظ آکادمیک این واژه ها تعاریف خاص خود را دارند.

با ذکر مثالی موضوع را دنبال می کنیم تا مطلب کامل برای شما قابل درک شود. فرض کنید سهام ایران خودرو را در آستانه روند صعودی به قیمت ۱۷۵ تومان خریداری کرده اید به این خرید شما Long گفته می شود و اگر بعد از مدتی قصد داشته باشید این سهام را بفروشید (چه با سود چه با ضرر) و از معامله خارج شوید در اصل این فروش شما Sell نام دارد.

به نمودار سهام شرکت کوکاکولا در سال ۲۰۱۶ است توجه کنید. اگر شما سهام این شرکت را به امید آنکه در آینده کاهش پیدا میکند در قیمت ۱۱۲ دلار بفروشید در اصل Short انجام دادید و برای خارج شدن از این معامله در آینده (چه با سود چه با ضرر) باید این فروش خود را با یک خرید ببندید که به این خرید Buy گفته می شود.

جایگاه معاملات دو طرفه در بازارهای جهانی و ایران

آیا امکان معامله دو طرفه در ایران وجود دارد؟

معاملات دوطرفه یا همان بازار دو طرفه ، بازاری است که سهامداران آن می توانند زمانی که انتظار اصلاح یا افت قیمت یک سهم را دارند فروش استقراضی را انجام دهند. یعنی بدون این که سهمی داشته باشند می‌ توانند آن سهام را به فروش برسانند و متعهد شوند که در یک بازه زمانی مشخص در آینده سهم آن شرکت را بخرند و به قرارداد بسته شده عمل کنند.

در چندین سال پیش بازار دو طرفه ای در ایران وجود نداشت و تمام معاملات به صورت یک طرفه انجام می شدند. اما در حال حاضر تمام معاملات دو طرفه فقط در بازار های جهانی نیستند و معامله گران در ایران هم می توانند از معاملات دو طرفه استفاده کنند.

برخی از مزایای معاملات دوطرفه

• در بازارهای دوطرفه تعادل بیشتری وجود دارد، زیرا معامله گر نه تنها از خرید سهام سود می کند بلکه از طریق فروش سهام هم سودی را به دست می آورد.
• با استفاده از معاملات دو طرفه امکان کسب بازدهی در ریزش بازارها نیز وجود دارد.
• میزان نقد شوندگی در معاملات دو طرفه بسیار زیاد تر از معاملات یک طرفه است.
• در بازار های دو طرفه نقش تحلیل در تصمیمات سرمایه گذاری پر رنگ تر می شود.
• از به وجود آمدن حباب در بازار بورس و سهم شرکت های گوناگون جلوگیری می کند.

دقت داشته باشید که معمولا در بازار های یک طرفه با افزایش ارزش یک سهام شما سودی را به دست می آورید و در طرف مقابل با کاهش قیمت ضرر می کنید. در بازار دو طرفه هم وضعیت به همین صورت است و از کاهش قیمت یک سهام می توانید سود کنید و اگر سهامی را بفروشید و قیمت آن افزایش پیدا کند ضرر خواهید کرد.

در کل می توان گفت؛ معاملات دو طرفه این اجازه را می‌ دهد تا افراد اگر طبق تحلیل‌ ها جایگاه بازار دو طرفه در بورس ایران و حدس ها به این نتیجه برسند که قیمت سهام شرکتی کاهش پیدا خواهد کرد، بتوانند از این کاهش قیمت، سود کسب کنند.

بازار دوطرفه چیست

بازارها برای بقا نیازمند مشتریان و مخاطبان وفادار هستند و چنانچه منافع مشتریان یک بازار تامین نشود بی‌شک درصدد حذف آن از اهداف خود برخواهند آمد.

بازارهای مالی نیز از این قاعده مستثنی نیستند و اگر ابزار مناسب برای بهره‌گیری از ظرفیت یک بازار مالی در اختیار معامله‌گران قرار نگیرد، به دنبال خروج از آن خواهند بود.

به گزارش تین نیوز به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، بازار سرمایه طی ماه‌های گذشته پس از رشدی سریع و حبابی، اصلاحی فرسایشی را تجربه کرد. در این شرایط ضعف زیرساخت‌ها و عدم توسعه نهادی و ابزاری این بازار بیش از هر زمان دیگر خود را نشان داد. در این میان تصمیماتی مقطعی همچون تزریق پول، ایجاد دامنه نوسان نامتقارن، تغییر در زمان پیش‌گشایش، حذف نوسان‌گیری روزانه و مانند اینها، نتیجه‌ای جز دامن زدن به بحران سقوط بورس و تشدید خروج پول از بازار سرمایه در پی نداشت.

ضمن اینکه ابزارهای تحلیل از جمله تحلیل تکنیکال نیز به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای قابل اتکا در بازارهای مالی در دوران صعود و نزول بورس رنگ باخت و بی‌اثر واقع شد.

در حالی که اجرای فروش استقراضی نه تنها در دوره ریزش بازار به آسانی و بدون صرف منابع می‌توانست رسیدن به تعادل و تغییر روند را در بازار رقم بزند، بلکه در دوران رشد سریع شاخص نیز می‌توانست از ایجاد حباب در بازار جلوگیری کند.

اما اینکه چرا فروش استقراضی یا همان ابزار ایجاد بازار دوطرفه که جذابیت دائمی را برای فعالان بازارهای مالی در سراسر دنیا به همراه دارد با وجود رفع موانع فقهی کنار گذاشته شده است؟

معامله‌گران؛ پای ثابت رفت و برگشت بازارها

بازارهای مالی در دنیا در صعود و نزول همواره هوای فعالان خود را دارند؛ به طوری که نه تنها در افزایش قیمت، بلکه در کاهش قیمت نیز به معامله‌گران سود می‌رسانند. به این صورت که در روند نزولی بدون اینکه سهمی در اختیار داشته باشند آن را به فروش می‌رسانند، اما متعهد می‌شوند در آینده آن سهم را خریداری کرده و به تعهد خود عمل کنند و از این طریق به میزان کاهش قیمت از معامله کسب سود می‌کنند.

اما این ابزار با وجود تجربه طولانی در بازارهای مالی دنیا به دلیل نقض قوانین بیع و عدم امکان فروش مالی که در اختیار متبایعین (طرفین قرارداد) نیست، از همان ابتدای مطرح شدن در سازمان بورس با مخالفت کمیته فقهی این سازمان مواجه شد و واحد تحقیق و توسعه سازمان را به صرافت راهکاری برای تامین نظر این کمیته انداخت.

بد و خوب فروش استقراضی

همایون دارابی، فعال بازار سرمایه درخصوص ابزار فروش استقراضی و اجرای آن در بازار سرمایه کشور گفت: معاملات استقراضی یکی از روش‌های معاملاتی است که در آن سرمایه‌گذار با امید به بهره‌مندی از روند کاهشی آتی بازار اقدام به قرض گرفتن و فروش دارایی کرده و پس از افت قیمت، جایگاه بازار دو طرفه در بورس ایران مجددا دارایی را خریده و به قرض‌دهنده بازمی‌گرداند.

پس از تامین نظر کمیته فقهی سازمان بورس اجرای این ابزار و دیگر ابزارهای مشتقه در بازار سرمایه اجازه شرعی دریافت کرد و قابل اجرا شد.

وی درخصوص دلایل اجرایی نشدن این ابزار پس از تایید کمیته فقهی خاطرنشان کرد: مشکلات موجود در اجرای این ابزار در بورس کشور به چند دلیل کلی بازمی‌گردد؛ نخست اینکه همواره محدودیت‌ها و کمبودهای نرم‌افزاری چه در اجرای معاملات و چه در ثبت آنها در صورت‌های مالی فعالان حقیقی و حقوقی بازار وجود دارد.چراکه در حال حاضر این نرم‌افزارها تنها در اختیار یک شرکت خدمات کامپیوتری خارجی است و در دسترس همگان نیست.

این فعال بازار سرمایه وجود برخی محدودیت‌های داخلی را دلیل دیگر اجرا نشدن ابزار فروش استقراضی عنوان کرد و گفت: مشکل بزرگ‌تر عدم روان بودن معاملات در بورس تهران به دلیل وجود دامنه نوسان و حجم مبنا است که ریسک انجام این معاملات را تشدید می‌کند.

به عنوان مثال اگر فروشنده اوراق استقراضی بتواند هر لحظه دارایی خریداری‌شده و موقعیت آن را ببیند، باز هم ممکن است به دلیل تشکیل صف خرید و سفارش باز خود در پوزیشن فروش متحمل زیان شدید شود.

زیان نامحدود در کمین ناشران

دارابی معایب اجرای معاملات فروش استقراضی را محدود به این دو دلیل ندانست و اظهار کرد: مشکل سوم این است که در مورد معاملات آپشن سود ناشر این اوراق محدود ولی زیانش نامحدود است؛ مانند حالتی که در Short Squeeze‌ها (فشار پوزیشن استقراضی) دیده شد و زیان‌های چند میلیارد دلاری برای معامله‌گران محقق شد.

وی وجود چالش استفاده از ابزارهای مشتقه در بازارهای مالی را محدود به ایران ندانست و یادآور شد: در سطح بین‌الملل نیز استفاده از این ابزارها با چالش‌های جدی مواجه است. رفتار اخیر شورت اسکوئیزرها نشان داد افزایش استفاده از ابزارهای مشتقه به‌خصوص در سمت فروش می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

در پدیده‌هایی مثل حمله گروه‌های سهامداری پلت‌فرم شبکه اجتماعی، سرمایه‌گذاران فروشنده استقراضی در نمادهایی نظیر گیم استاپ با زیان‌های بسیاری مواجه شدند که نشان می‌دهد این ابزار در حالت‌های حدی استفاده می‌تواند حتی به آشفتگی بیشتر بازار منجر شود.

دارابی افزود: در همین حال در بحران ۲۰۰۸ نیز شدت بدبینی به بازار و فروش‌های استقراضی گسترده موجب ممنوعیت استفاده از این ابزار شد. لذا هر چند در حالت عادی دوطرفه شدن بازار، امکان خرید و فروش همزمان می‌تواند به مهار بیشتر ریسک منجر شود، اما در مواردی این ابزار می‌تواند به وضعیت‌های آشفته‌تر منجر شود.چراکه استفاده از این ابزارها نیازمند کنترل دقیق‌تر است.

وی با اشاره به زیان نزدیک به ۲۰میلیارد دلاری در گیم استاپ صندوق‌ها در آمریکا در پوزیشن فروش تصریح کرد: چنین زیانی در کشور ما قابل قبول نیست و حتی یک صدم این رقم نیز می‌تواند تمام دستگاه‌های نظارتی را در مورد یک نهاد مالی دولتی یا عمومی به واکنش وادار سازد. در ایران چون اکثر فعالان بزرگ بازار سرمایه دولتی هستند اگر یک زیان بزرگ به ناشر وارد شود توجیه کردن دلایل آن بسیار دشوار است.

بازار دو طرفه؛ تنها راه پیش رو

اما مهدی سوری، تحلیلگر و مدرس بازار سرمایه با اشاره به نتایج مطلوب و تجربه‌های مثبت بازارهای مالی در دنیا در اجرای دوطرفه معاملات در بازارهای مالی گفت: ابزارهای استاندارد زیادی در بازارهای مالی دنیا هستند که هنوز در بازار ما مورد استفاده قرار نگرفته است. همین مساله سبب بروز فاصله در استاندارد بازار ما با بازارهای جهانی شده است.

وی در ارزیابی زمان ورود ابزاری همچون فروش استقراضی به گردونه معاملات در شرایط کنونی خاطرنشان کرد: نزدیک شدن بازار ما به بازارهای جهانی چه در دوران رونق و چه در دوران رکود اتفاقی مثبت است؛ چراکه ضعف نبود ابزارهای دو‌طرفه در بازار سرمایه ما همواره قابل لمس است.

سوری یادآور شد: در حال حاضر برخی اوراق اختیار خرید و اوراق اختیار فروش در بازار وجود دارد، اما به دلیل پایین بودن تنوع این اوراق عمق این بازار بسیار کم است. این در حالی است که به دلیل مدل قرارداد این نوع اوراق بسیاری از کارگزاری‌ها ریسک آن را نمی‌پذیرند و همین مساله سبب شده تا این نوع اوراق برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای جذاب نباشد و بازار آن نیز به دلیل عدم استقبال حرفه‌ای‌ها عمق پیدا نکند.

این کارشناس بازار سرمایه با مرور تلاش‌های صورت گرفته در سال‌های اخیر برای دو طرفه کردن بازار تصریح کرد: در حال حاضر اجازه اجرای فروش استقراضی با مدل استاندارد خود به دلایل ایرادات فقهی داده نشده است و اقدامات صورت گرفته برای اجرای این ابزار با مدل موجود در بازارهای جهانی متفاوت است. اما رویه مسلم این است که بازار ما نیز دیر یا زود ناچار به پذیرش ابزارهای استاندارد است.

وی اضافه کرد: حتی اگر با تغییرات فقهی و اجرای آن در قالب عقود اسلامی این ابزارها به کار گرفته شود، باز هم از عدم بهره‌گیری آنها به مراتب بهتر است و آسیب کمتری را متوجه بورس کشور می‌کند. ما در آینده چاره‌ای جز اجرای این روش‌ها نخواهیم داشت و تا زمانی که ابزارهای لازم در بازار سرمایه ما فعال نشود، رسیدن به تعادل و مسائلی همچون پوشش ریسک سهامداران مهجور باقی خواهد ماند.

آشنایی با معاملات دوطرفه

بازار دو طرفه به بازاری گفته می‌شود که سهامداران آن زمانی که انتظار اصلاح یا افت قیمتی یک سهم را دارند می‌توانند فروش استقراضی انجام دهند؛ یعنی بدون اینکه سهمی داشته باشند می‌توانند آن را به فروش برسانند و متعهد شوند که در زمانی مشخص در آینده سهم آن شرکت را خریده و به قرارداد عمل کنند. فرض کنید قیمت یک سهم ۲۰۰ تومان است و شما پیش‌بینی می‌کنید قیمت آن در آینده کاهش یافته و به ۶۰ تومان خواهد رسید.

در شرایط عادی شما امکان کسب سود از این پیش‌بینی نخواهید داشت؛ اما در قالب فروش استقراضی و بازار دوطرفه می‌توانید این سهم را بدون اینکه ابتدا آن را بخرید طبق قراردادی آن به فروش برسانید و متعهد شوید که در آینده سهام مذکور را تحویل دهید. حال اگر قیمت سهم نزولی شود و به ۶۰ تومان برسد شما می‌توانید با خرید آن در بازار به قیمت ۶۰ تومان و تحویل آن طبق قرارداد، مبلغ ۲۰۰ تومان از خریدار دریافت کنید و سود کسب کنید. علاوه بر کسب بازدهی مزایای دیگری نیز برای بازارهای دوطرفه می‌توان برشمرد.در واقع در بازارها یا بورس‌های جهانی، یک ابزار یا روش سرمایه‌گذاری تحت عنوان فروش استقراضی (Short Selling) وجود دارد که می‌توان از نزول قیمت سهام سود کرد.

حال این حالت را با بازار یک طرفه مقایسه کنید. فرض کنید شما سهام شرکت a را به قیمت ۲۰۰ تومان خریداری کرده باشید، حال اگر قیمت سهام افزایش پیدا کند شما هم به سود خواهید رسید و در صورت کاهش قیمت کمتر از مبلغ خریداری شده شما وارد زیان می‌شوید. پس در بازارهای یک طرفه شما باید سهام را ارزان بخرید و بعد گران بفروشید تا سود به‌دست آورید.

اما در بازار دوطرفه هم می‌توانید از افزایش قیمت در هنگام خرید یک سهام هم هنگام کاهش قیمت در زمان فروش سهام، سود کسب کنید. فعالان قدیمی بورس که دوران رکود بازار را چشیده‌اند، بیشتر می‌توانند به مزایای بازار دوطرفه واقف باشند.

از جمله معایب یک بازار یک‌طرفه می‌توان به زمان‌بر شدن دوران رکود، خروج سرمایه‌ها در فاز اصلاحی، کاهش محسوس نقدشوندگی و ایجاد حباب در دوره‌های رونق اشاره کرد. این در حالی است که در یک بازار دوطرفه می‌توان از مزایایی همچون امکان کسب بازدهی در ریزش بازارها، پررنگ شدن نقش تحلیل در تصمیمات سرمایه‌گذاری، جلوگیری از ایجاد حباب در بازار و سهام شرکت‌های مختلف، کارآ شدن ابزار تحلیل تکنیکال و استفاده از ابزارهای کمکی که در دنیا استفاده می‌شود و افزایش شدید نقدشوندگی در بورس بهره جست. در حال حاضر، در بازار مشتقات شاهد بازار دوطرفه هستیم. بازار معاملات آتی بورس کالا و بازار اختیار سهام و کالا دو بازاری است که فرآیند دوطرفه‌سازی بازار کامل پیاده شده است اما به دلیل عمق کم این بازارها و عدم شناخت فعالان حوزه سرمایه‌گذاری، چندان مورد توجه قرار نگرفته‌اند.

۰ تا ۱۰۰ آشنایی با بازار دو طرفه ارز دیجیتال (کاملا اختصاصی)

این روزها ارزهای دیجیتال و معاملات بازار دو طرفه ارز دیجیتال بخش مهمی از اقتصاد فعلی ما هستند و حتی بخش مهم‌تری از اقتصاد آینده به شمار می‌آیند. به دلیل گستره‌ی وسیع فعالیت جهانی در بازار ارزهای دیجیتال، اگر کسی مایل باشد تا به صورت حرفه‌ای در این عرصه فعالیت داشته باشد و به دنبال کسب سود و درآمد قابل توجهی باشد، داشتن اطلاعات لازم، به او در این راه کمک می‌کند. (اگر مایل هستید بدانید ارز دیجیتال چیست؟ و چه کاربردی دارد؟ توصیه میکنم این مقاله را بخوانید)

آیا بازار ارز دیجیتال دو طرفه است؟

وقتی می‌گوییم بازار دو طرفه ارز دیجیتال، منظورمان بازاری است که دو طرف معامله دارد؛ به این معنی که هم خریدار و هم فروشنده از فعالان این بازار هستند. این بازار دو طرفه توانایی این را دارد تا قیمت‌گذاری را تحت تأثیر قرار دهد؛ با ساده‌سازی و تسریع روند معاملات، ارزش آن معامله را ایجاد کند و حتی هزینه‌ای که قرار است بر طرف‌های معامله تحمیل شود را کاهش دهد. به زبان دیگر، بازار دو طرفه باعث می‌شود تا عمل مقیاس‌بندی موفق‌تر انجام شود و کاربران با دیدن برآیند این بازار ترغیب به ورود به آن شوند.

یک بازار دو طرفه اغلب با رابطه‌ای که واسطه با گروه‌ها یا نمایندگان خارجی در سیستم خود دارد تعریف می‌شود. این رابطه به ویژه در قیمت‌گذاری و ارزش‌گذاری معامله دیده می‌شود. کسانی که بر سیستم معاملات نظارت دارند، باید تعادل را بین هر دو طرف شبکه حفظ کنند. لازم به ذکر است که هر گونه تغییر در یک طرف بازار، باعث تغییر قیمت در طرف دیگر می‌شود که به “اثر بستر آب” معروف است.
حال با توجه به تعریفی که از بازار دو طرفه ارائه شد، در جواب سوال ” آیا بازار ارز دیجیتال دو طرفه است؟” باید گفت که بله، طبق این تعریف و شیوه معاملاتی که در این بازار میان خریداران و فروشندگان وجود دارد، بازار دو طرفه ارز دیجیتال یک موضوع پذیرفته شده به شمار می‌آید و تمام فعالان این عرصه با در نظر گرفتن این موضوع دست به فعالیت اقتصادی و معاملاتی می‌زنند. برخی استدلال می‌کنند که ارز رمزنگاری شده در حال حاضر نوعی بازار دو طرفه است، زیرا پرداخت ارز رمزنگاری شده تنها در صورت توافق هر دو طرف انجام می‌شود. هر چه تأمین‌کنندگان بیشتر ارز را بپذیرند، جذابیت آن برای خریداران بیشتر می‌شود و هر چه خریداران بیشتری از ارز رمزنگاری شده استفاده کنند، علاقه فروشندگان نیز بیشتر می‌شود.

چرا بازار ارزهای دیجیتال دارای اهمیت است؟

وقتی بیت کوین در سال ۲۰۰۹ در بازار معاملات عرضه شد، کسی فکرش را نمی‌کرد، روزی برسد که این ارز دیجیتال عرصه‌ی معاملات اقتصادی دیجیتال را بهم بریزد. در واقع، بیشتر افراد عادی و علاقه‌مندان به حوزه ارزهای دیجیتال، با سر و صداهایی که بیت کوین به راه انداخت متوجه دنیای ارزهای دیجیتال شدند و شاید بتوان گفت سایر ارزهای دیجیتال نیز شناخته‌ شدن خود را مدیون این ارز هستند.

حال این ارزها زمانی ارزش پیدا کردند که در بازار دو طرفه ارز دیجیتال معامله شدند؛ بدون انجام معامله این ارزها ارزشی ندارند و جایی که این معاملات صورت می‌گیرد بازار است؛ پس بازار این ارزها نیز به اندازه‌ی خودشان دارای اهمیت هستند. این موضوع زمانی تشدید می‌شود که به دلیل اتفاقات چند سال اخیر و حتی شاید سال اخیر، بازار ارزهای دیجیتال برای عده‌ی زیادی از مردم به یک سرمایه‌گذاری تبدیل شده است و در این میان بیت کوین صدر جدول است.

رشد بی‌سابقه بازار ارزهای دیجیتال باعث شده است تا علی‌رغم حفره‌های استراتژیک، کارشناسان معتقد باشند که این بازار به احتمال بسیار زیاد به رشد خود ادامه خواهد داد و بازدهی دلگرم‌کننده‌ای برای سرمایه‌گذاران خواهد داشت. همچنین گستره‌ی جهانی این دلگرمی، خبر از این دارد که نااطمینانی‌های موجود در بازار قرار نیست تا جلوی فعالیت سرمایه‌گذاران فعلی و سرمایه‌گذارن بالقوه را بگیرد.

معاملات دو طرفه ارز دیجیتال

بازار دو طرفه ارز دیجیتال چه مزیت‌هایی را به همراه دارد؟

۱٫ بازارهای دو طرفه نقدینگی را افزایش می‌دهند.

جاش لی، یکی از فعالان و تحلیلگران ارزهای دیجیتال، در مورد توسعه بازار دو طرفه در عرصه ارزهای رمز پایه اظهار نظر کرده است و استدلال می‌کند که این امر باعث افزایش نقدینگی و کاهش پراکندگی می‌شود. بسیاری از کوین‌های موجود در این بازار معاملاتی به میزان قابل توجهی نقدینگی نیستند؛ نقدینگی را می‌توان با مدت زمان فروش دارایی به قیمتی که فروشنده در صورت داشتن مدتی برای فروش به دست می‌آورد، توصیف کرد. نقدینگی برای سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند به سرعت وارد بازارهای خارج شوند مهم است و سرمایه‌گذاران معمولاً از بازارهای نقدینگی که محدود است سود می‌برند.

یک بازار دو طرفه ارز دیجیتال به یک واسطه یا سازنده بازار نیاز دارد که خریداران و فروشندگان را دور هم جمع کند. سازنده بازار پیشنهادات را ارائه می‌دهد و هدف آن‌ها حضور در خرید، در مواقعی است که فروشنده‌ای وجود دارد و به همین ترتیب وقتی خریدار ظاهر می‌شود، آماده فروش است. حال با در نظر گرفتن این موضوع، جاش لی معتقد است که بازار دو طرفه در عرصه ارزهای رمزنگاری شده، باعث افزایش نقدینگی می‌شود.

بازار معاملات رمز ارز

۲٫ بازارهای دو طرفه تجارت ارزهای رمزنگاری را تسهیل می‌کنند.

بازارهای دو طرفه امکان دسترسی به خریداران و فروشندگانی را فراهم می‌کند که ممکن است در غیر این صورت امکان تجارت نداشته باشند. قرن‌هاست که بازارهای اوراق بهادار دسترسی معامله‌گران به سهام را فراهم کرده است و اکنون ممکن است این مدل تجاری باشد که می‌تواند در دنیای دارایی‌های دیجیتال جایگاه خوبی پیدا کند.

شرکت‌کنندگان در بازار دو طرفه ارز دیجیتال می‌توانند خرید و فروش کنند. این امر از طریق کاهش هزینه‌های معامله و معاملات ساده‌تر و سریع‌تر، ارزش ایجاد می‌کند. بازارهای دو طرفه راهی را به فروشندگان ارائه می‌دهند تا بتوانند دسترسی خود را گسترش دهند و کالاها و خدماتی را که در غیر این صورت به آن‌ها دسترسی ندارند، به خریداران برسانند. این بازارها جریان‌های ارزشی ایجاد می‌کنند که بدون آن‌ها وجود نداشتند.

سوالات پر تکرار در مورد بازار ارزهای دیجیتال

۱٫ آینده ارز رمزنگاری شده در بازار دو طرفه ارز دیجیتال چگونه است؟
طی پنج سال گذشته بازار دو طرفه ارز دیجیتال بیش از ۶۰٪ رشد کرده است. هزاران جایگاه بازار دو طرفه در بورس ایران ارز رمزنگاری شده با بسیاری از نوآوری‌های یکپارچه وجود دارد و همچنین نزدیک به سیصد مبادله قابل انجام است. با رشد بازار ارزهای رمزنگاری شده، آینده روشن‌تر خواهد شد. در حال حاضر، سرمایه‌گذاری در ارز رمزنگاری شده، سرمایه‌گذاری در سیستم‌های مالی آینده است.

۲٫ امنیت معاملات بازار دو طرفه ارز دیجیتال چگونه خواهد بود؟
حتی اگر کمی نیز با دنیا ارزهای دیجیتال آشنایی داشته باشید، متوجه شده‌اید که بحث امنیت در این بازار یک نگرانی به حساب نمی‌آید. در ابتدای روی کار آمدن بازار ارزهای رمزنگاری شده، بسیاری از کاربران نگرانی‌های زیادی را پیرامون این حوزه داشتند و با خود گمان می‌بردند که ضمانت امنیت سیستم دو طرفه رمزنگاری، تنها یک ضمانت ساده‌انگارانه است اما با گذشت چندین سال و استمرار معاملات دیجیتالی، این بار نه تضمین بلکه تجربه گواه وجود این امنیت برای کاربران و سرمایه‌ی آن‌ها در بازار دو طرفه ارز دیجیتال می‌باشد.

۳٫ بازار دو طرفه ارز دیجیتال بر چه اساسی کار می‌کند؟
بازار دو طرفه ارز دیجیتال براساس رابطه‌ی دو طرفه‌ی خریدار و فروشنده پیش ‌می‌رود؛ به صورتی که خریداران با بهره‌مندی از یک سیستم منطقی تصمیم‌گیری و با در نظر گرفتن تمهیدات استراتژیک دست به خرید می‌زنند. فروشندگان نیز به همین ترتیب با در نظر گرفتن وضعیت بازار و میزان سودی که قرار است کسب کنند، سرمایه خود را برای فروش می‌گذارند. قیمت‌گذاری نیز توسط بازار قیمت و با توجه به استانداردها و معیارهای کلی که وجود دارد انجام می‌شود اما خود معامله و انتخاب یک طرف توسط طرف دیگر، بستگی به نظر خود شخص دارد و محدودیتی در این حوزه وجود نخواهد داشت.

جمع‌بندی

بازار دو طرفه ارز دیجیتال یکی از امیدبخش‌ترین عرصه‌های فعالیت اقتصادی به شمار می‌آید؛ زیرا همان‌قدر که از سیستم اقتصادی گذشتگان فاصله دارد به سیستم اقتصادی و معاملاتی آیندگان نیز نزدیک است و به همین دلیل سرمایه‌گذران در سراسر دنیا به این بازار اقتصادی علاقه دارند.

جدای از این مسئله، طبق تحلیل فعالان عرصه‌ی ارزهای دیجیتال، دو طرفه بودن بازار این ارز، خود یکی از عواملی است که افراد علاقه به فعالیت در آن دارند. بازار دو طرفه هم باعث افزایش نقدینگی می‌شود و هم روند انجام تجارت را تسهیل می‌کند؛ همچنین باعث می‌شود تا روند دسترسی فروشندگان و خریداران تحت تأثیر قرار گیرد.
آگاهی از سازوکارهای بازار ارزهای دیجیتال این مزیت را برای شما خواهد داشت تا بهتر در این حوزه فعالیت داشته باشید و سرمایه‌گذاری عاقلانه‌تری را انجام دهید.

دوطرفه شدن معاملات چه تاثیری بر بورس خواهد داشت؟

سازمان بورس روز گذشته در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که سازوکار معاملاتی فروش تعهدی از روز چهارم اسفندماه در بورس اوراق بهادار تهران راه‌اندازی می‌شود. فرایندی که با استفاده از آن می‌توان از کاهش قیمت سهام نیز سودآوری داشت.

به گزارش تجارت‌نیوز، سازمان بورس در اطلاعیه‌ای اعلام کرد سازوکار معاملاتی فروش تعهدی از روز 4 اسفندماه در بورس اوراق بهادار تهران راه‌اندازی می‌شود. البته بر اساس توضیح این اطلاعیه، در ابتدا این فرایند به صورت آزمایشی برای چند نماد محدود اجرایی می‌شود. به گفته محسن خدابخش، مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس، این ابزار نوین مالی در مرحله نخست به صورت محدود و برای فعالان حرفه‌ای بازار قابل استفاده خواهد بود و به مرور با افزایش تعداد شرکت‌ها توسعه خواهد یافت.

بر اساس اطلاعیه منتشر شده، در نحوه انتخاب نمادهای قابل فروش به صورت تعهدی، گردش معاملات در سه ماه اخیر، میانگین حجم معاملات روزانه در سه ماه اخیر، درصد روزهای کاری مجاز بودن نماد در یکسال اخیر، درصد سهام شناور آزاد و ارزش روز شرکت‌ها در نظر گرفته خواهد شد.

فروش تعهدی چیست؟

با وجود تلاش‌های انجام شده برای ارتقا کارایی بورس ایران در مقایسه با بورس‌های جهانی، جای خالی برخی ابزارها به شدت احساس شده است. یکی از این ابزارها «دو طرفه بودن بازار» است. به این معنا که معامله‌گر بتواند از افت قیمت‌ سهام نیز سودآوری داشته باشد. بدین صورت که معامله‌گر با پیش‌بینی کاهش قیمت یک سهم آنرا به صورت استقراضی فروخته و سپس پس از کاهش قیمت مدنظر سهم را بازخرید کرده و از اختلاف قیمت آن سود می‌برد.

در مدل استقراضی، رابطه میان فروشنده و مالک اوراق جایگاه بازار دو طرفه در بورس ایران بهادار به شکل استقراض تعریف می‌شود. بدین صورت که فروشنده با قرض کردن اوراق بهادار از مالک و پرداخت بهره از پیش‌توافق شده، به فروش اوراق بهادار در بازار و پیاده‌سازی استراتژی معاملاتی خود اقدام می‌کند. البته با توجه به وجود اشکالات شرعی در این روش معاملاتی به دلیل پرداخت بهره مشخص، راهکار جایگزینی در قالب عقد وکالت تعریف شده است که بر اساس آن متقاضی به وکالت از مالک اوراق بهادار را فروخته و باید در زمانی مشخص به درخواست مالک یا تشخیص خود اوراق بهادار فروخته شده را بازخرید کند.

فروش تعهدی چه بر سر بورس خواهد آورد؟

یکی از مهمترین مزایای فروش تعهدی افزایش تحلیل در بورس خواهد بود. در فروش تعهدی سرمایه‌گذار انتظار دارد قیمت یک سهم جایگاه بازار دو طرفه در بورس ایران در یک بازه زمانی مشخص کاهش پیدا کند بنابراین با هدف کسب سود از این کاهش قیمت، به فروش سهم تحت مالکیت شخص دیگری اقدام کرده و با کاهش قیمت و بازخرید آن، از تفاوت قیمت فروش و بازخرید سود می‌کند. در واقع دوطرفه شدن بازار موجب ایجاد فضای تحلیل در بورس شده و مانع از افزایش حباب قیمتی در سهام می‌شود. این موضوع می‌تواند موجب کنترل هیجان کاذب در بورس شده و به رونق پایدار بورس کمک کند.

ایجاد بازار دو طرفه در بورس همچنین می‌تواند منجر به افزایش نقدشوندگی و در نهایت کارایی بازار سهام شده و عرضه و تقاضا متعادل شود. همچنین به معامله‌گران حرفه‌ای بازار این امکان را می‌دهد تا از نتایج ارزیابی‌های خود در روندهای صعودی و نزولی بورس استفاده کنند و جایگاه تحلیل در بازار سهام ارتقا پیدا می‌کند.

از سوی دیگر در زمان رکود یا ریزش‌های سنگین بورس اگر محدودیتی ایجاد نشود می‌تواند شدت سقوط قیمت‌ها را افزایش دهد و امکان دستکاری قیمت‌ها بیشتر می‌شود. به همین منظور باید نظارت کامل و کنترل‌های لازم از سوی نهاد ناظر و سازمان بورس صورت گیرد.