تأثیر نرخ بهره بر بازارهای مالی

تاریخ نشان داده است افزایش نرخ بهره و ریسک نرخ بهره اثرات مخربی بر روی بازار سهام و دیگر بازارهای مالی می‌گذارد.

تاثیر کاهش نرخ بهره بر بازارها

رئیس فدرال رزرو آمریکا علاوه بر افزایش نرخ بهره، از برنامه کاهش پایه پولی هم خبر داد. این دو اقدام به این معناست که آمریکا می‌خواهد برای کنترل نرخ تورم، سیاست‌های انقباضی در پیش بگیرد.

تلاش دولت آمریکا در جهت کاهش تورم است. چراکه در چند ماه گذشته، نرخ تورم آمریکا به سطح بی‌سابقه ۴۰ سال اخیر رسیده است.

بانک مرکزی آمریکا، شب گذشته اعلام کرد برای کنترل تورم نرخ بهره را ۰/۵ درصد افزایش داده است. این اولین طی ۲۲ سال گذشته است که بانک مرکزی آمریکا نرخ بهره را به این میزان تغییر داده است. اما تغییر نرخ بهره چه اثری بر بازارها می‌گذارد؟

اما این دو اقدام، تنها گام‌های آمریکا برای کاهش نرخ تورم نیست. بانک مرکزی آمریکا اعلام کرده که از ماه آینده میلادی گام‌های دیگری برای کاهش تورم، در دستور کار دارد.

براساس قواعد کلاسیک تنظیم بازار، بانک‌های مرکزی کشورها در دوره‌هایی که تورم بالا می‌رود، با افزایش نرخ بهره سعی در کنترل تورم دارند و در زمانی که اقتصاد دچار رکود است معمولا با کاهش آن سعی در ایجاد رونق اقتصادی می‌کنند.

تاثیر کاهش نرخ بهره بر بازارها

اما سوال دیگری که وجود دارد این است که افزایش نرخ بهره آمریکا چه اثری بر بازارها می‌گذارد؟ کاهش این شاخص در آمریکا به معنای در پیش گرفتن سیاست‌های انقباضی و ایجاد رکود اقتصادی است. بر این اساس این خبر می‌تواند بر بازارهای طلا و ارز دیجیتال تاثیر منفی بگذارد.

روند نزولی قیمت جهانی طلا از صبح امروز آغاز شد. بهای جهانی طلا، امروز چهارشنبه ۱۴ اردیبهشت ماه کاهش پیدا کرد و به ۱۸۶۳ دلار و ۸۰ سنت رسید. کاهش قیمت طلا در حالی رخ داده که قیمت طلا در اواخر روز گذشته اندکی افزایش پیدا کرده بود. اما بازار در انتظار اعلام نرخ بهره بود و به همین دلیل بازار طلا چند ساعت قبل از اعلام آن، به افزایش این نرخ واکنش نزولی نشان داد.

رویترز هم اعلام کرد دو عامل امروز باعث کاهش قیمت طلای جهانی شد، یکی انتظارات نسبت به تصمیم بانک مرکزی امریکا برای بالا بردن نرخ بهرهو دیگری رشد نرخ بهره اوراق۱۰ ساله دولتی وزارت خزانه‌داری آمریکا.

حالا باید منتظر ماند و دید تاثیر این تصمیم بر قیمت جهانی طلا چقدر است و چه تاثیری بر بازار ایران می‌گذارد.

واکنش بازار رمزارزها

در حالت کلی افزایش نرخ بهره آمریکا سیگنال منفی به بازارهای پرریسک ارسال می‌کند. به همین دلیل انتظار می‌رفت که این اقدام سبب کاهش قیمت بازار رمزارزها شود اما نکته قابل توجه این است که تا لحظه تنظیم این گزارش،‌ واکنش بازار کریپتو به خبر افزایش نرخ بهره فدرال رزرو، منفی نبوده و حتی بیت‌کوین ۵ درصد رشد قیمت را به ثبت رسانده است.

برخی معتقدند بیت‌کوین،‌ با ریزش از کانال ۴۷ هزار دلاری، خبر افزایش نرخ بهره را پیش خور کرده است.

مخمصه بورس

ریزش سنگین بورس در آخرین روز معاملاتی هفته جاری دوباره خبرساز شد و‌ چهارشنبه ارزش خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار سهام برای نوزدهمین روز متوالی منفی شد و 700 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد. در معاملات ‌چهارشنبه چهارم آبان‌، شاخص کل بورس پایتخت نسبت به روز کاری قبل 26‌هزار‌و 22 واحد ریزش کرد و به رقم یک‌میلیون‌و‌241‌هزار‌و 38 واحد رسید.

شرق: ریزش سنگین بورس در آخرین روز معاملاتی هفته جاری دوباره خبرساز شد و‌ چهارشنبه ارزش خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار سهام برای نوزدهمین روز متوالی منفی شد و 700 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد. در معاملات ‌چهارشنبه چهارم آبان‌، شاخص کل بورس پایتخت نسبت به روز کاری قبل 26‌هزار‌و 22 واحد ریزش کرد و به رقم یک‌میلیون‌و‌241‌هزار‌و 38 واحد رسید. به‌این‌ترتیب از نیمه کانال 1.2 میلیونی نیز پایین آمد. شاخص هم‌وزن بورس با افت هشت‌هزار‌و 310 واحدی در سطح 361‌هزار‌و 357 واحدی ایستاد. همچنین شاخص کل فرابورس (آیفکس) 277 واحد پایین آمد و در سطح 17‌هزار‌و 210 واحد قرار گرفت. بیشترین خروج پول حقیقی به سهام وبملت (بانک ملت) اختصاص داشت که ارزش تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی آن 34 میلیارد تومان بود. پس از وبملت، نمادهای شپنا (شرکت پالایش نفت اصفهان) و فولاد (شرکت فولاد مبارکه) بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند.

دولت سرعت گردش پول را می‌گیرد

عباسعلی حقانی‌نسب، کارشناس بازار سرمایه وضعیت فعلی بورس را در گفت‌وگو با «شرق» این‌گونه تحلیل می‌کند: متأسفانه به نظر می‌رسد به دلایل اقتصاد سیاسی، دولت شدیدا سعی دارد جریان سرعت نقدینگی را در بازارها کاهش دهد. درواقع به دلیل بی‌ثباتی‌های اخیر و تداوم جریان اعتراضات می‌خواهد کنترل کند تا جریان نقدینگی به سمت بازارهای مخربی مثل ارز نرود تا تورم مضاعف ایجاد نکند.

او ادامه می‌دهد: من اعتقاد دارم دولت در ‌حال گرفتن سرعت گردش پول است و از ابزار نرخ بهره هم استفاده کرده است. همین موجب شده روند خروج سرمایه در بازارهای دیگر که نقدشوندگی بالایی ندارند، کند شود و بازار سرمایه به‌عنوان تنها بازاری که امکان خروج سرمایه از آن هست، تنها گزینه باقی بماند. البته بازار سهام سهم زیادی از کل ثروت جامعه ندارد، سهمش کمتر از دو درصد از کل است، با‌این‌حال به دلیل شرایط نقدشوندگی بهتری که دارد در معرض خروج سرمایه قرار گرفته است.

حمایت از بازار با گفتار درمانی؟

به اعتقاد حقانی‌نسب دولت هیچ حمایت خاصی نکرده است و حداقل تلاش نکرد که اعتماد از‌دست‌رفته مردم را به آنان بازگرداند. او می‌گوید: امروز اوج این بی‌اعتمادی را شاهد بودیم و شاخص افت بسیار زیادی داشت. عملا با وجود اینکه قیمت سهام‌‌، در عین ارزندگی، بسیار کاهش پیدا کرده، ولی به دلیل جریان نقدشوندگی و عرضه و تقاضایشان می‌بینیم که دارایی‌هایشان را به فروش می‌گذارند و چون حمایتی هم صورت نمی‌گیرد، دارایی‌ها با قیمت پایین‌تری مبادله می‌شود.

این کارشناس می‌افزاید: آنچه عملا اتفاق می‌افتاده این است که 300 هزار میلیارد تومان از منابع شرکت‌هایی که سهامشان در ‌حال افت است، در سپرده‌های بانکی ذخیره شده است. روزانه از پنج‌ هزار میلیارد تومان فروش این شرکت‌ها هزارو 500 میلیارد تومانش سود است، با‌این‌حال حتی بخش کوچکی از منابع حاصل از این فروش‌ها را نمی‌آورند در بازار سرمایه تا هم از سهام‌های دیگر حمایت کنند، هم از سهام خودشان. این نشان می‌دهد که هیچ حمایتی از بازار سرمایه نیست و بازار صرفا گفتار‌درمانی می‌شود.

جای خالی مالیات بر عایدی سرمایه

به اعتقاد حقانی‌نسب، یکی از نشانه‌های دیگر عدم حمایت از بازار سرمایه این است که با وجود سابقه فعالیت بیش از نیم‌قرن فعالیت‌های سوداگرانه در کالاهای مصرفی اعم از زمین، مسکن، خودرو و ارز، این فعالیت‌ها همچنان معاف از مالیات هستند، در‌حالی‌که حوزه‌های تولید در‌ حال پرداخت مالیات هستند. او توضیح می‌دهد: نماینده‌های مجلس طرح مالیات بر عایدی سرمایه را مسکوت گذاشتند و پس از سال‌ها با وجود تصویب کلیات آن، جزئیاتش را به صحن علنی نیاورده و تصویب نکردند. درحالی‌که دولت می‌تواند از محل مالیات بر عایدی ثروتمندان که یک درصد جامعه هم بیشتر نیستند، تأمین مالی شود. اینها ثروتمندان سوداگر تورم‌ساز هستند که عموما هم در ساختار سیاسی نقش دارند و مالیات‌گرفتن از آنها جذابیت بازارهای تولیدی مثل بازار سرمایه را افزایش می‌دهد. بنابراین تصویب‌نشدن طرح به خوبی نشان می‌دهد دولت و مجلس در‌ حال حمایت از بورس نیستند.

شرایط بی‌اعتمادی ادامه دارد

این کارشناس در پاسخ به این سؤال که با توجه به تداوم خروج سرمایه تکلیف صندوق‌های بزرگ چیست؟ عنوان می‌کند: صندوق‌های بزرگی مثل صندوق‌های بازنشستگی همان‌طور‌ که قبلا سهامدار عمده بودند و از سود عملیات شرکت‌ها سود کسب می‌کردند، الان هم می‌کنند. اتفاقا همه بحث ما همین است که صندوق‌های بزرگ با وجود کاهش ارزش دارایی‌هایشان در بازار سرمایه، چون درآمدشان بیشتر متکی به سود شرکت‌هاست‌ و سود شرکت‌ها هم همچنان زیاد است، تأثیری نمی‌پذیرند و برای همین هم بی‌تفاوت هستند. اکنون اکثرا سهامداران خرد و سهامداران عدالت در تأثیر نرخ بهره بر بازارهای مالی ‌حال ضربه‌دیدن هستند.

او در‌ نهایت بیان می‌کند که اگر دولت و مجلس بخواهند به رفتارشان در ماه‌های آتی ادامه بدهند و اقدامی عملی در راستای حمایت ساختاری از بازار سرمایه نداشته باشند، چشم‌انداز بازار مثبت نیست، اما اگر دولت جدی وارد میدان شود و دو کار انجام دهد، یکی تصویب مالیات بر عایدی ثروتمندان سوداگر کالاهای مصرفی و دیگری هم کنترل خلق نقدینگی و کاهش نرخ بهره، بازار سرمایه شرایط خوبی پیدا می‌کند.

حقانی‌نسب تأکید دارد «تا زمانی که این دو اقدام صورت نگیرد، شرایط بی‌اعتمادی در بازار ما وجود خواهد داشت».

نقش ریسک سیستماتیک

شهیر محمدنیا، دیگر کارشناس بازار سرمایه نیز در پاسخ به این سؤال خروج سرمایه بیشتر در میان کدام گروه شدت گرفته است؟ به «شرق» می‌گوید: خروج سرمایه هم از سوی حقوقی‌ها و هم از سوی سرمایه‌داران خرد در‌ حال انجام است. دلیل آن هم مشخص است؛ هیچ بارقه امیدی در بازار وجود ندارد. در شرایط فعلی که ریسک سیستماتیک در بازارها نقش‌آفرین است، لازم است برخلاف حالت متداول که تحلیل‌ها از پایین به بالاست، تحلیلی از بالا به پایین داشته باشیم.

از نگاه محمدنیا بر اساس همین نوع تحلیل هیچ روزنه امیدی برای سهامداران وجود ندارد؛ چه حقیقی‌ها و چه حقوقی‌ها. او توضیح می‌دهد: اگر از منظر جهانی نگاه کنیم، جهان با یک ابرتورم و چالشی جهانی از این منظر مواجه است. تمام بانک‌های مرکزی از فدرال‌رزرو گرفته تا بانک مرکزی اروپا سیاست‌های انبساطی در پیش گرفته‌اند و همین جهان را به سمت رکود برده است. حالا قیمت کامودیتی‌ها هم در ابهام فرو رفته و این یعنی کاهش؛ اتفاقا برای کامودیتی‌ها و به تبع کاهش قیمت آنها؛ بازار ما هم حدود 70 درصد کامودیتی‌محور است. بنابراین رکود جهانی در سودسازی شرکت‌هایمان مؤثر است.

از نظر این تحلیلگر، سوی دیگر ماجرای این روزهای بورس برای ما ریسک سیستماتیک برجام است. «حالا دیگر تمام امیدها مبنی بر اینکه این دولت بتواند توافقی را احیا کند از دست رفته و آمریکا هم مرتب اعلام می‌کند که برجام را از دستور کار خارج کرده است. درواقع درحالی‌که بازار مدت طولانی امید داشت تا با احیای برجام جانی دوباره بگیرد، حالا دیگر نمی‌تواند پرتفویی برجام‌محور هم بچیند».

محمدنیا سومین علت وضعیت فعلی را مواجهه با ناآرامی در داخل می‌داند: «عدم ثبات موجب شده که ترس ایجاد شود و سهامداران خرد با احتیاط سرمایه‌شان را خارج کنند».

شرط خروج از بحران

او می‌گوید: با یک تحلیل از بالا به پایین و درنظرگرفتن وضعیت کلان هیچ علتی ندارد که بخواهیم از این وضعیت خارج شویم مگر اینکه یا برجام احیا شود یا اقتصاد جهانی بهبود پیدا کند‌ که هر دو را بعید می‌دانم. تنها روزنه ریز امیدی که آن‌هم به نفع کسی نیست، این است که بر اثر یک ابر‌تورم ارزش پول ملی به‌شدت افت کند. ممکن است که در پی برخی فشارها با افزایش نرخ دلار مواجه شویم و این قدری تأثیرگذار باشد؛ هرچند ‌در مدت اخیر در‌حالی‌که بسیاری از مخارج شرکت‌های ما با دلار آزاد محاسبه می‌شود، بازار سهام به افزایش قیمت دلار آزاد در این مدت هیچ واکنشی نشان نداد. او در ‌نهایت نیز تأکید می‌کند: یکی از چالش‌هایی که این روزها با آن مواجه هستیم، خروج سرمایه زیاد از طریق حقوقی‌های خیلی بزرگ و شرکت‌های شاخص بود. این شرکت‌ها پیش از این هم با بحران مواجه بودند و وضعیت فعلی قطعا شرایط بدشان را تشدید می‌کند.

تأثیر نرخ بهره بر بازارهای مالی

مشاوره رایگان

برای دریافت مشاوره در مورد چگونگی عضویت در صندوق و شرایط سبد های مختلف کافیست عدد 2 را به سامانه زیر پیامک کنید.

• 02191004770
• [email protected]
• تهران، تأثیر نرخ بهره بر بازارهای مالی خیابان بهشتی، پلاک 436، طبقه 4، واحد 15

خانه / سرمایه گذاری و بورس / رابطه نرخ سود بین بانکی و بورس چیست؟ + تاثیرات کاهش و افزایش نرخ بهره

رابطه نرخ سود بین بانکی و بورس چیست؟ + تاثیرات کاهش و افزایش نرخ بهره

در این مقاله به موضوع سود بین بانکی و تاثیر آن بر بازار بورس می پردازیم.افرادی که با مفهوم سود بین بانکی آشنا نیستند، اغلب آن را با سود سپرده بانکی اشتباه می گیرند؛ اما لازم به ذکر است که این دو موضوع با یکدیگر کاملا متفاوت هستند. نرخ سود بین بانکی یک نرخ شبانه‌ای است که بانک‌ها به یکدیگر قرض می‌دهد و به نوعی نرخ استقراض بین بانکی است که تسویه می شود و از جمله ابزارهای مهم برای تحت کنترل گرفتن تورم کشور می باشد که افزایش نرخ بهره بین بانکی می تواند موجب کاهش نرخ تورم گردد و به عبارتی نرخ بهره بین بانکی و نرخ تورم رابطه ای عکس دارند. حال آنکه رابطه نرخ سود بین بانکی و بورس چیست؟ و افزایش و کاهش نرخ بهره بین بانکی چه تاثیری بر بازار سرمایه دارد؟

سود بین بانکی چیست؟

نرخ سودی که بانک قرض گیرنده به بانک قرض دهنده پرداخت می کند را اصطلاحا نرخ سود یا بهره بین بانکی می نامند. بازار بین بانکی با این هدف ایجاد شده است که بانک ها برای تامین نقدینگی خود از یکدیگر کمک بگیرند و به بانک مرکزی مراجعه نکنند و عدم مراجعه آن ها به بانک مرکزی باعث جلوگیری از انبساط حجم نقدینگی در اقتصاد می شود.

بالا رفتن نرخ بهره بین بانکی چه تاثیری بر سود سپرده بانکی دارد؟

بالا رفتن نرخ سود بین بانکی باعث افزایش نرخ سود سپرده می شود و این موضوع را با یک مثال بیان می کنیم:

فرض کنید که یک بانک دچار کسری نقدینگی شده است و برای جبران آن، این مبلغ را در بازار بین بانکی و با نرخ بهره ۱۹ درصد از بانکی دیگر قرض می گیرد و این بانک موظف است پس از اتمام مهلت، این مبلغ را با سود ۱۹ درصد به بانک قرض دهنده بازپرداخت کند. در اینجا بانک قرض گیرنده بایستی این ۱۹ درصد سود را فراهم کند و معمولا بانک ها برای این کار، نرخ سود سپرده های بانکی خود را افزایش می دهند تا جذابیت آن برای مردم بالا برود و آن ها سرمایه خود را وارد سپرده های بانکی کنند تا این بانک ها نیز بتوانند بدهی خود را در بازار بین بانکی پرداخت کنند. بنابراین اگر نرخ سود بین بانکی افزایش پیدا کند، بانک ها مجبور می شوند برای بازپرداخت این مبلغ، سود سپرده را افزایش دهند تا جذابیت لازم را داشته باشد.

به عنوان مثال اگر بانک قرض گیرنده، مبلغی را با نرخ ۱۸ درصد از بانک قرض دهنده بگیرد، مجبور می شود سود سپرده ۱۸ درصد را برای مردم در نظر بگیرد (اعداد فرضی هستند و کارمزد و سود خود بانک در نظر گرفته نشده است)؛ اما اگر نرخ بهره بین بانکی ۲۰ درصد باشد، بانک مذکور برای تامین این مبلغ مجبور می شود سود سپرده های خود را به ۲۰ درصد افزایش دهد. بنابراین با افزایش نرخ بهره بین بانکی، نرخ سود سپرده های بانکی نیز افزایش پیدا می کند.

در طرف مقابل نیز، کاهش سود بین بانکی موجب پایین آمدن نرخ سود سپرده ها می شود و در میان مدت بانک ها تسهیلات ارزان تری را به متقاضیان پرداخت می کنند. به عنوان مثال اگر نرخ بهره بین بانکی از ۲۰ درصد به ۱۸ درصد کاهش یابد، بانک ها نیز برای بازپرداخت بدهی خود در بازار بین بانکی، نیاز کمتری به سپرده های مردم دارند و همین موضوع باعث کاهش سود سپرده های بانکی می شود.

بالا رفتن نرخ بهره بین بانکی چه تاثیری بر بازارهای مالی دارد؟

همانطور که گفته شد بالارفتن نرخ سود بین بانکی باعث افزایش سود سپرده های بانکی می شود و به دلیل بالا رفتن جذابیت های آن، نقدینگی موجود در جامعه به سمت سپرده های بانکی هدایت می شود و سایر بازارهای مالی (بورس، طلا، مسکن و…) دچار رکود می شوند و به خاطر همین موضوع است که فعالان بازار سرمایه نسبت به افزایش نرخ بهره بین بانکی، بدبین شده اند.

در طرف مقابل نیز اگر سود بین بانکی کاهش یابد، بانک ها نیز دیگر مجبور نیستند برای بازپرداخت مبلغ قرض گرفته شده در بازار بین بانکی، سود سپرده های خود را افزایش دهند و این موضوع از جذابیت های سپرده های بانکی برای هدایت سرمایه مردم می کاهد و این نقدینگی سرگردان که در اختیار مردم است، به سمت سایر بازارهای مالی مانند: بازار سرمایه، طلا، مسکن و…می رود.

به عنوان مثال اگر نرخ بهره بین بانکی افزایش یابد و نرخ سود سپرده های بانکی به ۲۵ درصد برسد، این موضوع به این معنا است که اگر مردم سرمایه خود را در بانک بگذارند، سالیانه ۲۵ درصد سود به سپرده آن ها تعلق می گیرد و اصطلاحا پس از گذشت چهار سال به اندازه مبلغی که در این بازار قرار داده اند، سود دریافت می کنند (بدون در نظر گرفتن سود مرکب)؛ اما فرض کنید که نسبت قیمت به سود ( P/E ) یک شرکت در بازار سرمایه، ۶ واحد است و سالیانه در حدود ۱۶ درصد به شخص سرمایه گذار سود می دهد و این مفهوم به این معناست که بدون در نظر گرفتن انتظارات تورمی و ریسک های موجود، ۶ سال طول می کشد تا به اندازه مبلغ سرمایه گذاری شده، سود به صاحب آن برسد.

بنابراین یک سرمایه گذار وقتی که این ۲ بازار را با یکدیگر مقایسه کند، ترجیح می دهد که پول خود را در بازاری که بازدهی بیشتری دارد، تأثیر نرخ بهره بر بازارهای مالی سرمایه گذاری کند. البته لازم به ذکر است که این تصمیم معمولا در دوران رکود که تورم کمتر است، گرفته می شود و در زمان هایی که انتظارات تورمی بالا رفته است، ارزش گذاری ها و نوع دیدگاه سرمایه گذاران عوض می شود و به سمت سرمایه گذاری در دارایی های دلاری که می تواند در دوره های تورمی در امان باشد، هدایت می شوند.

آیا پس از کاهش نرخ بهره بین بانکی، نقدینگی به سمت بازار سرمایه می رود؟

جواب این سوال را بایستی در سیاست های دولت و انتظارات تورمی مردم از آینده جستجو کرد؛ چراکه اگر در زمان کاهش نرخ بهره بین بانکی، چشم انداز سرمایه گذاری در بازار سرمایه مثبت باشد و مردم به این بازار اعتماد کنند، این نقدینگی می تواند به سمت بازار سرمایه حرکت کند.

اما اگر در زمان کاهش نرخ بهره بین بانکی، مردم اعتماد خود را نسبت به بازار سرمایه از دست داده باشند، ترجیح می دهند که سرمایه خود را در بازاری دیگر همچون طلا، خودرو، مسکن و… قرار دهند.

سخن آخر

نرخ بهره بین بانکی به عنوان یکی از از بخش های اصلی بازار پول، می تواند تاثیرات مثبت یا منفی بر نرخ سود سپرده های بانکی داشته باشد و افزایش یا کاهش نرخ سود سپرده های بانکی از عوامل موثر بر نوسانات بازار سرمایه است.

Compatible data.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipis scing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.

enim ad minim veniam quis nostrud exercita ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.

• Pina & Associates Insurance
• Payment at Contingency
• Amount of Payment

Two Most-Cited Reason

Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore dolore magna aliqua. enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex commodo consequat. duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate.

اثر تصمیم فدرال رزرو در افزایش نرخ بهره و جنگ احتمالی روسیه و اوکراین بر بازار ارز های دیجیتال

بازار ارز های دیجیتال مانند سایر بازار های مالی از اتفاقات سیاسی و مسائل جهانی تاثیر می پذیرد. در جدیدترین واقعه ی جهانی، احتمال جنگ تمام عیار میان روسیه و اکراین تغییراتی را در بازارهای مالی ایجاد کرده است .همچنین نگاه تمام جهان به وقایع مربوط به اقتصاد امریکا و فدرال رزرو است. به تازگی فدرال رزرو تصمیم گرفته است نرخ بهره را افزایش دهد. با ما همراه باشید تا اثر این وقایع بر بازار رمز ارز ها و کریپتوکارنسی را بررسی کنیم.

جنگ احتمالی روسیه و اوکراین چگونه بر بازار ارز های دیجیتال تاثیر می گذارد؟

در روز سه شنبه همزمان با کاهش تنش ها میان اوکراین و روسیه ارزش بازار رمز ارز ها افزایش یافت. در این مدت قیمت بیت کوین به 44177 دلار رسید و اتریوم با 7.6% افزایش به 3114.06 دلار رسید. همچنین تمامی رمز ارز ها افزایش نسبی قیمت را تجربه کردند.

کلارا مدالی سرپرست تحقیقات در بازار ارز های دیجیتال می گوید این افزایش ارز ارز های دیجیتال یک جهش طبیعی بازار است و در این تغییر اتریوم سقف قیمت یک ماهه را شکسته اند و به رکورد های جدیدی دست پیدا کرده اند اما بیت کوین هنوز تا سقف قیمتی خود 20000 دلار کمتر است.ماه گذشته میلادی همه ی ارز های دیجیتال به دنبال یک دوره طولانی نقدینگی کم و نوسانات نزولی بودند. باید دید این افزایش قیمت تا چه زمانی ادامه پیدا خواهد کرد؟

همزمان با کاهش تنش ها بین اوکراین و روسیه،قیمت ارزهای دیجیتال روز سه شنبه با سهام ایالات متحده افزایش پیدا کرد. افزایش قیمت بیت کوین و رمز ارز ها به دلیل اعلام مسکو مبنی بر آن بود که وزارت دفاع روسیه برخی نیروهای مستقر در پایگاه ها را پس از تمرین های آموزشی در نزدیکی مرز اوکراین بازگردانده است.

این جهش نشان داد همچنان همبستگی میان بازار های سنتی و دیجیتال(بازار رمز ارزها) وجود دارد و این همبستگی مانند قبل قوی است.

پیش بینی می شود با بدتر شدن اوضاع سیاسی میان اوکراین و روسیه بار دیگر بازار رمز ارزها روند نزولی را تجربه کند.

گفته می شود گروه های داوطلب اوکراینی در حال جمع کردن بیت کوین برای حمایت از نیرو های نظامی کشور باشند. این اطلاعات از طریق الیپتیک elliptic که اطلاعات مربوط به آنالیز بلاکچین را منتشر می کند دریافت شده است. گفته می شود بیت کوین جمع آوری شده برای تجهیز نیروی نظامی و خرید کالای پزشکی استفاده شده است.همچنین گفته می شود جدایی طلبان طرفدار روسیه نیز از ابتدای مناقشات در حال جمع آوری رمز ارز و بیت کوین برای کمک به روسیه هستند.

روند کلی اثر جنگ بر قیمت ارز های دیجیتال

در صورت شروع جنگ احتمالی بازار ارز های دیجیتال در ابتدا دچار نوسانات بسیار زیادی خواهد شد و روند نزولی را پیش خواهد گرفت در صورت ادامه ی جنگ با احتمال خوبی قیمت رمز ارز ها افزایش شدیدی را تجربه خواهند کرد زیرا در این شرایط افراد به دنبال راه کار هایی برای حفظ دارایی خود در شرایط متغیر جامعه هستند. رمز ارز ها دارایی های امنی هستند که می توان به صورت بلند مدت آن را نگه داری کرد و نگرانی ای از بابت تاثیر دولت ها بر آن وجود ندارد(ارز های دیجیتال دارایی هایی غیرمتمرکز هستند.)

با افزایش احتمال تنش ها میان روسیه و اوکراین در 29 بهمن 1400 باز دیگر بیت کوین روند نزولی ای را پیش گرفت و به کمتر از 40 هزار دلار به ازای هر واحد رسید.پیش بینی می شود اصلاح قیمتی بیت کوین در محدوده ی 30 تا 40 هزار دلاری متوقف شده و سپس از آن به روند صعودی برگردد. در همین مدت سایر ارز های دیجیتال مانند اتر و سولانا نیز سقوط قیمتی به میزان 4% را تجربه کردند.

نظر می رسد مشتریان بازار ارز های دیجیتال امروزه بیت کوین را به عنوان یک محافظت کننده ی مطمئن در برابر سیاست های خارجی و نیز وقایع جهانی به رسمیت می شناسند. دقیقا همان ویژگی ای که بیت کوین را از سایز بازار های مالی جدا می کند.وقایع اخیر بار دیگر اثبات کرد بازار ارز دیجیتال بازار امنی برای سرمایه گذاری است و مستقل بودن آن می تواند آن را به انتخابی مناسب تبدیل کند.

تصمیم فدرال رزرو در افزایش نرخ بهره چگونه بر بازار رمز ارز ها تاثیر می گذارد؟

برای توضیح اثر افزایش نرخ بهره بر بازار ارز های دیجیتال در ابتدا به توضیح نرخ بهره می پردازیم.نرخ بهره یا نرخ سود نوعی کارمزد است که به مبلغ وام اضافه می شود. مقدار بهره ای که باید پرداخت شود را نرخ بهره یا سود بانکی می گویند. نرخ بهره تاثیر بسیار زیادی بر اقتصاد دارد.

• در صورت افزایش نرخ بهره افراد به پس انداز پول تشویق می شوند.زیرا هنگامی که وام گرفتند باید درصد بیشتری از مبلغ وام را به صورت بهره برگردانند. برای مثال فرض کنید 100 میلیون تومان وام گرفته باشید و قرار باشد 150 میلیون تومان به بانک برگردانید در این صورت تمایل کمی به دریافت این وام خواهید داشت.
• در صورت کاهش بهره افراد به قرض گرفتن و خرج کردن پول جذب می شوند.بر خلاف مثال قبلی فرض کنید شما وامی معادل 100 میلیون دریافت کرده و 110 میلیون تومان طی زمان به بانک برگردانید در این صورت گرفتن وام از بانک صرفه اقتصادی دارد و شما می توانید با گرفتن وام از بانک با پول آن یک فعالیت اقتصادی آغاز کرده و در طول زمان مبلغ آن را به بانک بازگردانید.در صورت معقول بودن سود بانکی افراد بیشتری به گرفتن ترغیب خواهند شد.

خوب است بدانیم بانک های تجاری در مورد تعیین نرخ های بهره نقشی ندارند و این مورد تحت نظارت نهاد هایی به نام بانک مرکزی است. در امریکا، فدرال رزرو این مسئولیت را به عهده دارد.

آمار هایی درباره ی نرخ بهره و نکات مهم جلسه اخیر فدرال رزرو

درباره ی آمار های امسال و سال گذشته فدرال رزرو می توان گفت، فدرال رزرو مجموع دارایی‌های خود را نسبت به اوایل سال ۲۰۲۰ از ۴ به ۹ تریلیون دلار افزایش داده است. بازار رمزارزها که شامل استیبل کوین‌ها است نیز برای اولین بار پس از ماه جولای ۲۰۲۱، موضوع صحبت نشست ماه ژانویه فدرال رزرو بوده است.

فدرال رزرو نظر خود نسبت به ارز های دیجیتال اینگونه اعلام کرده است:مقامات فدرال رزرو نگرانی‌های چشمگیری راجع به رشد صنعت کریپتو دارد،همچنین بعضی از شرکت‌کنندگان در جلسه به خطرات نوظهور ناشی از رشد سریع رمزارزها و پلتفرم‌های غیرمتمرکز مالی برای ثبات مالی اشاره کرده اند.

فدرا‌ل رزرو در خصوص استیبل کوین‌ها به خطر بالقوه‌ای اشاره کرده و آنها را به عنوان یک آسیب‌ در بازارهای تامین بودجه خوانده است.معامله گران بازار رمز ارز ها تا مارس آینده ی میلادی که جلسه ی بعدی فدرال رزرو است منتظر خواهند ماند تا ببینند تصمیمات آتی آن چه تاثیری بر بازار ارز های دیجیتال خواهد داشت.

پیش بینی ها برای نرخ بهره چگونه است؟

فدرال رزرو مرجع تصمیم گیری برای نرخ بهره در مارس 2020 در واکنش به عمیق ترین رکود اقتصادی امریکا که در پی همه گیری ویروس کرونا رخ داد نرخ بهره را به صفر کاهش داد و سیاست انبساطی پولی را از طریق خرید گسترده ی اوراق قرضه آغاز کرد. در سپتامبر گذشته مقامات بانک مرکزی امریکا به این جمع بندی رسیده بودند که افزایش نرخ بهره حداقل تا سال 2023 محتمل نیست اما در حال حاضر گفته می شود نرخ بهره در پایان سال 2022 به 0.9 و در پایان سال 2023 به 1.6 درصد و در پایان سال 2024 به 2.1 خواهد رسید.

همچنین نظرسنجی رویترز از 12 تا 19 ژانویه پیش بینی می کند که فدرال رزرو سه بار در سال جاری، از ماه مارس، نرخ بهره اصلی خود را به 0.75 تا 1.00 درصد تا پایان سال 2022 افزایش خواهد داد، که نسبت به دو افزایش پیش‌بینی‌شده در نظرسنجی ماه گذشته ی میلادی، افزایش قابل توجهی دارد.
در همین حال، با توجه به بالاترین نرخ تورم در 30 سال اخیر، این احتمال وجود دارد که عدم اطمینان کلان نیز بر احساس ریسک در هفته‌های آینده تأثیر بگذارد.در راستای افزایش تورم امریکا در ماه گذشته میلادی(ژانویه) قیمت کالا ها به میزان 7.5% افزایش یافته است.این افزایش قیمت کالا ها از سال 1982 بی سابقه بوده است. تورم امریکا ماه به ماه افزایش پیدا می کند. این افزایش ماهانه تورم احتمال افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو را بالاتر می برد.

افزایش نرخ بهره جدید ترین تصمیم فدرال رزرو است این تصمیم از سال 2000 میلادی بی سابقه بوده است، با افزایش نرخ بهره سرمایه گذاران گزینه های کم ریسک تر سرمایه گذاری را انتخاب می کنند و انگیزه ی افراد برای فعالیت در بازار های پرریسک تر مالی همچون بازار بیت کوین و بازار رمز ارز ها کاهش می یابد.افراد جامعه با این تغییر تصمیم میگیرند از سرمایه گذاری در بازارهای پر ریسک مانند کریپتو کارنسی خودداری کنند و یا اینکه سرمایه خود را از این بازار ها خارج کرده ، این قضیه به تنهایی باعث سقوط قیمتی بیشتر رمز ارز ها می شود یا حداقل از رشد بیشتر آن جلوگیری می کند. متاسفانه از اخبار حاکی از آن است که سرعت افزایش نرخ بهره بیش از سال 2015 میلادی خواهد بود. همچنین گفته می شود با ایجاد توازن بین عرضه و تقاضا و حذف سیاست های حمایتی تورم نیز طی سال جاری به مرور کاهش پیدا می کند.

پیش بینی می شود پس از جلسه ی ماه مارس افزایش نرخ بهره عملی شود. همزمان سرمایه گذاران ارز های دیجیتال باید وقایع مربوط به جنگ میان روسیه و اوکراین را نیز رصد کنند. باید دید بازار ارز های دیجیتال با تنش های به وجود آمده چگونه مقابله خواهد کرد.

آینده ی بازار ارز های دیجیتال چگونه تلقی می شود؟

به صورت کلی سال 2022 میلادی به دلیل تورمی که در پیش است سال بسیار سختی برای همه ی بازار های مالی خواهد بود. از سمت دیگر مواردی مانند متاورس و NFT بازار ارز های دیجیتال را برای سرمایه گذاران جذاب می کنند.پیش بینی می شود پذیرش بازار توسط مردم افزایش خواهد یافت. ممکن است بازار ارز های دیجیتال در این سال میلادی به سمت قانون گذاری پیش برود، برخی گمان می کنند قانون گذاری بازار ارز های دیجیتال یک نکته ی منفی است اما این کار باعث سازگاری دولت ها با این بازار خواهد شد. تاثیر ممنوعیت رمز ارز ها توسط دولت ها تاثیری مقطعی ارزیابی می شود.

اثر نرخ بهره بر بازار بورس

ریسک نرخ بهره، یکی از تأثیرگذارترین عوامل بر اقتصاد یک کشور است. پیش‌تر انواع ریسک‌های سرمایه‌گذاری در بازار بورس را برایتان گفتم. آنچه پیش از پیش بدان تأکید داشتم، اهمیت ریسک نرخ بهره و تأثیرات مخربِ نرخ بهره بر بازار بورس بود. به دلیل اهمیت مطلب، در این جستار تصمیم دارم جوانب مختلفی از ریسک نرخ بهره را موردبررسی قرار دهم.

ریسک نرخ بهره را بهتر بشناسیم

تصور کنید بنا به دلایل مختلف سرمایه‌گذاری در بورس را انتخاب کرده‌اید و درآمد بورس بازان شمارا وسوسه کرده است. درحالی‌که سرمایه‌گذاری‌های زیادی را انجام داده‌اید، یک تغییر ناگهانی نرخ بهره، سرمایه شمارا در ضرر فرومی‌برد. تمام معادلات ریاضی شما به‌یک‌باره به هم می‌خورد و کاخ آرزوهایی که برای خودساخته‌اید، ویران می‌شود.

ممکن است برای من و شما عجیب به نظر برسد اما حرفه‌ای‌های بازار بورس همیشه ریسک نرخ بهره را در معادلاتِ تحلیلی خود در نظر می‌گیرند. اگرچه تغییرات نرخ بهره از اصول معینی تبعیت می‌کند اما نهادهای مالی نمی‌توانند به‌سرعت با آن‌هماهنگ شوند.

ریسک نرخ بهره و اوراق قرضه‌ی دولتی

فرض کنید اوراق مشارکت دولتی را با نرخ سود علی‌الحساب ۲۲ درصد خرید می‌کنید. همان‌طور که می‌دانید ریسک این اوراق تقریباً صفر است و سودِ آن به همراه اصل سرمایه در تاریخِ سررسید تضمین می‌شود.

اما ناگهان نرخ بهره تغییر کرده تا ۲۹ درصد افزایش پیدا می‌کند. همان‌طور که می‌دانید نرخ بهره بانکی با تورم رابطه‌ی مستقیم دارد؛

بنابراین برای محافظت از سرمایه خود در مقابل تورم باید اوراق فعلیِ خود را نقد کنیم و اوراقِ جدیدی را با نرخ سود بالاتر خریداری کنیم. تنها مشکل این سناریو این است که قیمتِ اوراق مشارکت ۲۲ درصدی شما به دلیل افزایش نرخ بهره، کاهش‌یافته است!

فرض کنید سرمایه‌گذار فرضی بانام “ابراهیم” اوراق مشارکت ۲۲ درصدی را خرید می‌کند. طبق قوانین سود این اوراق (نرخ اسمی) در تاریخ سررسید سال‌به‌سال پرداخت می‌شود. حال با افزایش نرخ بهره به ۲۹ درصد از ارزش این اوراق کاسته می‌شود؛

بنابراین باید آن‌ها را نقد کنیم و اوراقی با سود بالاتر خریداری کنیم اما کسی آن‌ها را به قیمت اسمی از ما نمی‌خرد. درواقع هیچ‌کس حاضر نیست اوراق شمارا زمانی که اوراق ۲۹ درصدی در بازار هست از شما بخرد!

به‌هرحال همان‌طور که من و شما به دنبال کسب سود هستیم دیگران نیز این مهم را در تصمیمات خود لحاظ می‌کنند؛ بنابراین مجبوریم اوراق را باقیمت پایین‌تری بفروشیم تاکسی حاضر شود آن را از ما بخرد و این بخشی از اثرات مخربِ ریسک نرخ بهره است.

تاریخ نشان داده است افزایش نرخ بهره و ریسک نرخ بهره اثرات مخربی بر روی بازار سهام و دیگر بازارهای مالی می‌گذارد.

اثرات نرخ بهره بر وضعیت مالی شرکت‌ها

اثرات مخرب نرخ بهره و ریسک نرخ بهره تنها به اوراق مشارکت ختم نمی‌شود. افزایش نرخ بهره به‌طور مستقیم بر تراز مالی شرکت‌هایی که بدهی انباشته دارند، تأثیر می‌گذارد.

طبیعتاً هر شرکتی برای تداوم فعالیت‌های خود به سرمایه در گردش نیاز دارد. بخش عمده‌ی این سرمایه در گردش به‌صورت بدهی و قرض کردن پول (مخصوصاً وام) است.

افزایش نرخ بهره، هزینه‌ی قرض کردن پول و سود تسهیلات را افزایش می‌دهد. همین افزایش هزینه‌ها، سودآوری شرکت‌ها را کاهش می‌دهد.

حال بیایید فرض کنیم سود شرکت (به عبارتی درآمد آن) کاهش پیدا می‌کند. چه اتفاقی می‌افتد؟ کمترین اثر آن بر رفتار سرمایه‌گذاران است. چراکه همه به دنبال سهامی با جذابیت بیشتر هستند. در این صورت سرمایه‌گذاران (معمولاً با رفتار گله‌ای) دست به فروش گسترده‌ی سهام می‌زنند و فجایع اقتصادی را ایجاد می‌کنند.

ریسک نرخ بهره و رفتار مشتریان

هر شرکتی به فراخور حالِ خود محصولات یا خدماتی را به مشتریان خود عرضه می‌کند. سود سازی هر شرکت به‌طور مستقیم به فروشِ کالا یا خدمات آن وابسته است؛ اما حتی مشتریان نیز از ریسک نرخ بهره درامان نخواهند بود چراکه افزایش نرخ بهره بر قدرتِ خرید مشتریان اثرگذار است.

افزایش نرخ بهره مردم را بر این مهم وامی‌دارد که به‌جای هزینه کردن ریال‌های خود، در عوض آن‌ها را به طلا تبدیل کنند تا ارزش پولشان حفظ شود. بر همین اساس فروش شرکت‌ها کاهش می‌یابد و رکود اقتصادی را رقم می‌زند.

ریسک نرخ بهره بر رفتار سرمایه‌گذاران

افزایش نرخ بهره منجر به تغییر رویکردهای سرمایه‌گذاران بازار سهام می‌شود. زمانی که نرخ بهره افزایش می‌یابد، سرمایه‌گذاران در استراتژی معاملاتی خود بازنگری می‌کنند. این تغییر رفتار، معمولاً به دو شکل خود را نشان می‌دهد:

1- ریسک گریزی و کوچ به سهم‌های کم ریسک

اولین سناریوی رفتارِ سرمایه‌گذاران پس از افزایش نرخ بهره، ریسک گریزی و سرمایه‌گذاری محافظه‌کارانه است.

در این حالت سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند پول‌های خود را در سهم‌های حساس به نرخ بهره نقد کنند. آن‌ها جهت جلوگیری از ریسک ترجیح می‌دهند بر روی صنایع مقاوم در برابر نرخ بهره سرمایه‌گذاری کنند. همین رفتار باعث می‌شود شرکت‌های زیادی به ورطه‌ی ورشکستگی نائل آیند!

درواقع حجم عظیمی از نقدینگی توسط سرمایه‌گذاران از شرکت‌های حساس به تغییرات نرخ بهره، به شرکت‌های مقاوم در برابر ریسک نرخ بهره نقل‌مکان خواهند کرد. این پدیده اصطلاحاً گریز نقدینگی گفته می‌شود.

۲- خداحافظی با بازار بورس و سرمایه‌گذاری در اوراق ثابت

سناریوی دومِ محتمل اینکه برخی از سرمایه‌گذاران بیش‌ازحد ریسک گریز می‌شوند (من اِسمش را گذاشتم سوپِر ریسک گریز!) در این حالت عده‌ای در فکر کسب سود حداقل_اما بدون ریسک هستند. نتیجه آنکه افزایش نرخ بهره باعث می‌شود با بازار بورس خداحافظی کنند و سرمایه خود را به اوراق قرضه دولتی یا سپرده‌های بانکی تبدیل کنند. توجیه آن‌ها نیز البته جالب است: سوپِر ریسک گریزها معتقدند وقتی سود بالای اوراق یا گواهی سپرده (آن‌هم بدون ریسک هست) چرا باید در شرایط کنونی در بورس خطر کنیم!؟

نتیجه‌گیری:

تحلیلِ اینکه افزایش یا کاهش نرخ بهره چه عواقبی را برای اقتصاد کلان در پی خواهد داشت شاید در حدِ سوادِ بنده نباشد؛ اما بی‌بروبرگرد افزایش نرخ بهره و ریسک نرخ بهره بر هیچ‌کس پوشیده نیست! آنکه پیش‌تر هم بدان اشاره کردیم، متنوع سازی و تشکیل پرتفوی سهام تا حد زیادی ریسک نرخ بهره را کاهش می‌دهد.